[Tajemnice Mordoru] Niebieszczak Letterbox Hybrid

English below

Zachowaj proszę zasady najwyższej konspiracji. Przed podjęciem kesza sprawdź czy nikt cię nie obserwuje. Po wpisaniu się do logbooka odłóż wszystko na miejsce, aby kolejne osoby mogły również cieszyć się ze znalezienia kesza. Please keep the highest conspiracy. Before grabbing the cache, check if nobody is around. After signing in, put everything back in its place so that other people can also enjoy the cache.

Pierwsze wzmianki o wsi Służewiec pochodzą z XV wieku. W 1938 roku obszar został włączony do Warszawy. W drugiej połowie XX wieku zamienił się w Służewiec Przemysłowy. Obecnie mamy tu Mordor, czyli największe i najsłynniejsze zagłębie biurowe w Polsce. W społecznej świadomości tolkienowska nazwa funkcjonuje już od dekady, ale biurowy charakter Służewca kształtuje się już od pamiętnych przemian ustrojowych 1989 roku. O tym jak fascynująca i godna poznania jest historia tej części Warszawy, można się będzie dowiedzieć z niniejszej serii keszy. Zapraszamy do poznania "Tajemnic Mordoru"!
Projekt dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu "Patriotyzm Jutra".

The first references to the village of Służewiec dates back to the 15th century. In 1938, the area was annexed to Warsaw. In the second half of the 20th century it turned into Służewiec Przemysłowy. Today we have Mordor here, which is the largest and most famous office district in Poland. The Tolkien's name has been around in the public consciousness for a decade, but the office character of Służewiec has been shaping up since the memorable political changes of 1989. You'll be able to learn about how fascinating and worthwhile the history of this part of Warsaw is from this series of caches. We invite you to get to know the "Secrets of Mordor"!
Project co-financed by the Polish History Museum in Warsaw as part of the Program Patriotism of Tomorrow (Patriotyzm Jutra).
 

  Niebieszczk, czyli stary Dom Kultury KADR

Ludność Służewca bardzo długo nie posiadała swojej placówki kultury. Pomimo braku pieniędzy w ówczesnych czasach, to dzięki społecznej inicjatywie mieszkańców w 1978 w pawilonie handlowo-usługowym (Niebieszczaku) przy ul. Gotarda 16 otwarto kino, które Niedługo później wyewoluowało w pełnoprawny dom kultury – Dom Kultury KADR.

Początki "Kadru" nie były łatwe - przypadły bowiem na stan wojenny, a co gorsza instytucja borykała się z nieustającymi trudnościami finansowymi. Niemniej prowadziła coraz szerszą działalność, organizując spotkania z aktorami, pisarzami, koncerty, a nawet wycieczki. Każdy, kto kilkadziesiąt lat temu przejeżdżał ulicą Rzymowskiego, pamięta zapewne wielkie żółte litery na pierwszym piętrze fasady pawilonu. Po wielu latach w 2009 roku podjęto decyzję o budowie nowej siedziby KADRu, która została ostatecznie otwarta w 2017 roku.

Budynek Domu Kultury KADR w pawilonie przy ul. Rzymowskiego, fot. DK KADR, 2010

Bar Amazonka

W tym miejscu warto również wspomnieć o ówczesnych sąsiadach KADRU – barze Amazonka i cukierni Antolak (Antolakowej).

Bar Amazonka funkcjonował w latach 80-tych również na 1 piętrze pawilonu Niebieszczaka i cieszył się dużą popularnością zarówno wśród młodzieży jak i dorosłych. Dlaczego? Po lewej stronie od wejścia do lokalu stały flippery i komputerowe automaty do gier (space invader) – to do nich i na herbatę za 2zł ciągnęła młodzież. Dalej wzdłuż balkonów, wchodziło się do dużej otwartej przestrzeni z barem i przeszklonymi ladami z ekspozycją przekąsek. Tam popołudniami dorośli spotykali się na powyścigową wódkę, a wieczorami czasem odbywały się debaty.

Wnętrze Baru Amazonka, fot. DK KADR

Cukiernia Antolak

Drugim sąsiadem KADRu była Cukiernia Antolak - lub tak zwana Antolakowa – najsłynniejsza cukiernia na Służewcu. Założona w 1980 roku przez Zofię i Wiesława Antolaków, pierwotnie znajdowała się na bazarku przy Gotarda. W centrum targowiska znajdowała się wtedy studzienka z wodą, a w tylnej uliczce zawsze ustawiała się długa kolejka po słynne pączki od Antolakowej. Po kilku latach przeniosła się do murowanego budynku obok kościoła i tam działa nieprzerwanie do dziś.

Cukiernia Antolak, fot. DK KADR

Obejrzyj krótkie animacje na YouTube:   Kino "KADR" Autorki: Barbara Purgał i Alina Kręcisz.   Cukiernia Antolakowa Autorzy i autorki: Anton Ryzhov, Renata Polińska, Zofia Kuczyńska.     Film powstał podczas warsztatów animacji poklatkowej dla dorosłych prowadzonych przez Piotra Chmielewskiego w Domu Kultury KADR.

Czy wiesz że...

• ... dom Kultury KADR swoją nazwę zawdzięcza „filmowym” początkom.
• ... obecnie w starym pawilonie, w którym pierwotnie mieścił się KADR pomieszczenia zajmuje jedna ze wspólnot neoprotestanckich.
• ... specjałami Baru Amazonka były galaretka z bitą śmietaną, krem sułtański i parówki po kanadyjsku owijane plastrami boczku – są one niezwykle dobrze wspominane przez mieszkańców.
• ... do Antolakowej po niedzielnej mszy po pączki ustawiały się tłumy, jako że była to jedyna cukiernia w okolicy.

Kod do kłódki:

Ile lat dzieli słynne sierpniowe strajki w Stoczni Gdańskiej i powstanie Cukierni Antolak?

   KADR House of Culture (1980-2017)

The residents of Służewiec didn't have their own cultural centre for a very long time. Despite the lack of money in those days, thanks to the social initiative of the locals, a cinema was opened in 1978 in a retail and service pavilion (Niebieszczak) at Gotarda 16 Street, which soon evolved into a cultural centre - KADR.

The beginnings of ‘Kadr’ weren't easy, as it was a time of martial law and, to make matters worse, the institution struggled with constant financial difficulties. Nevertheless, it was more and more active, organising meetings with actors, writers, concerts and even excursions. Anyone who drove down Rzymowskiego Street a few decades ago will probably remember the large yellow letters on the first floor of the pavilion's facade. After many years, a decision was made in 2009 to build a new KADR headquarters, which was finally opened in 2017.

Building of the KADR Culture Centre in the pavilion on Rzymowskiego Street, photo: DK KADR, 2010

Amazonka Bar

At this point, it is also worth mentioning KADR's neighbours at the time - the Amazonka Bar and the Antolak (Antolakowa) patisserie.

The Amazonka Bar functioned in the 1980s on the 1st floor of the Niebieszczak pavilion and was very popular with both youth and adults. Why? To the left of the entrance, there were flippers and computer game machines (space invaders) - it was to them and for tea for 2zł that young people were attracted. Further along the balconies, you could entered a large open space with a bar and glass counters with a display of snacks. There, in the afternoons, the adults met for vodka and in the evenings, debates sometimes took place.

Interior of the Amazonka Bar, photograph: DK KADR

Antolak Pastry Shop

KADR's other neighbour was the Antolak Pastry Shop - or so-called Antolakowa - the most famous pastry shop in Służewiec. Founded in 1980 by Zofia and Wiesław Antolak, it was originally located at the Gotarda Street bazaar. At the time, there was a water well in the centre of the market, and in the back alley there was always a long queue for the famous doughnuts from the Antolak family. After a few years, it moved to a brick building next to the church and has continued to operate there ever since.

Antolak Pastry Shop, photograph: DK KADR

Did you know that...

• ... the KADR Cultural Centre owes its name to its ‘’cinematic‘’ beginnings.
• ... currently, the old pavilion, that originally housed KADR, is home to one of the Neo-Protestant communities.
• ... specialities of the Amazonka Bar were jelly with whipped cream, sultana cream and Canadian-style sausages wrapped in slices of bacon - these are remembered extremely well by the locals.
• ... crowds used to line up at Antolakowa after Sunday mass to buy doughnuts, as it was the only pastry shop in the neighbourhood.

Code to padlock:

How many years passed between the famous Gdańsk Shipyard strikes in 1980 and the founding of the Antolak Patisserie?