Brzesko: miejsca, których już nie ma
Brzesko to niewielkie miasto o ciekawej historii i wielu atrakcyjnych turystycznie miejscach. Odnaleźć w nim można wiele pięknych obiektów, interesujących detali, urokliwych zakamarków. To, co ciekawe skrywa się także w historycznej przeszłości miasta – nie zawsze jednak łatwo jest dostrzec ślady tych miejsc czy wydarzeń na pierwszy rzut oka. O miejscach, których już nie ma w Brzesku – zniknęły w toku dziejów lub zmieniły swoją funkcję, lecz są częścią jego dziedzictwa i wciąż pozostają w pamięci mieszkańców i mieszkanek, opowiada ścieżka geocachingowa, w której powstawaniu oni sami wzięli udział.
#10 Marmolada z fabryki Badenich
Historia ciekawego pod względem architektonicznym budynku, w którym jeszcze niedawno znajdowała się popularna w regionie restauracja Szyszkarnia, sięga początków okresu międzywojennego. Od 1922 roku znajdowała się w nim Fabryka marmolady (nazywana „Marmoladziarnią”), która trzy lata później została zakupiona przez Jana Goetza-Okocimskiego i przekazana córce Elżbiecie Róży. Dyrektorem przedsiębiorstwa, które przyjęło wówczas nazwę Małopolska Fabryka Marmolady i Przetworów Owocowych Marcina i Elżbiety Badenich Sp. z o.o. w Nadachówce p. Okocim, został mąż Elżbiety Róży – hr. Marcin Badeni. Aby zwiększyć potencjał i wydajność firmy, budynek fabryki rozbudowano i doposażono w sprzęt w 1928 roku. Pomimo dużych nakładów w celu unowocześnienia przedsiębiorstwa, nie przynosiło ono przewidywanych zysków. Najważniejszymi przyczynami braku spodziewanych sukcesów był ogólnoświatowy kryzys gospodarczy na świecie oraz nagła śmierć hr. Marcina Badeniego. W 1936 roku Fabryka Marmolady została zamknięta, a trzy lata później jej wyposażenie wykupił Antoni Jan Goetz i przewiózł do Browaru Okocim.
Projekt budynku fabryki – zbiory Archiwum Narodowego w Krakowie, za: J. Grabarnia, M. Ł. Grabarnia, Fabryka marmolady, „BIM” 2019, nr 312, s 26-27.
Portrety Elżbiety i Marcina Badenich, „Kronika miasta Brzeska” Jana Burlikowskiego.
Po wybuchu II wojny światowej niemieccy okupanci, którzy przejęli Browar Okocim, uruchomili na jego terenie nową linię technologiczną przetwórstwa owocowego, wykorzystując sprzęt pochodzący z fabryki marmolady. Zarządzana przez Niemców fabryka marmolady funkcjonowała praktycznie do końca okupacji. Po zakończeniu wojny budynek dawnej fabryki przeszedł na własność państwa i przez dłuższy czas znajdowała się w nim wyłuszczarnia nasion, co dało początek późniejszej nazwie Szyszkarnia. Od 2005 roku zabudowania fabryczne znajdują się w rękach prywatnych.
Tekst opracowany na podstawie: J. Grabarnia, M. Ł. Grabarnia, Fabryka marmolady, „BIM” 2019. Nr 312, s 26-27.
Kluczem do skarbu będą liczby:
A - suma pierwszej i ostatniej cyfry z daty zamknięcia fabryki marmolady
B - zsumowana liczba liter z górnej linijki nazwy mieszczącej się na fasadzie budynku
C - tyle razy litera „m” występuje w pełnej nazwie fabryki marmolady, którą przyjęto, gdy zarządzanie nią przejął Marcin hr. Badeni
Udaj się teraz pod współrzędne N 49° 57.X25′ E 20° 36.X27′, gdzie X to różnica pomiędzy liczbą liter w nazwie miejsca, nieco dziwnie brzmiącej, gdzie określono lokalizację fabryki (czy była to nazwa budynku, czy lokalne określenie tego przysiółka miejscowości – źródła niestety nie zawierają nic na ten temat) a kolejną po niej cyfrą współrzędnych. Na miejscu po matematycznych zmaganiach w strefie rekreacyjnej odpocząć możesz, lecz o skrytce nie zapomnij, szukaj jej w pobliżu instytucji pełnej skarbów, do której krewniaczek w miejscu, gdzie mieszkasz, zaglądaj jak najczęściej!
---
Seria skrytek opracowana przez pracownice i pracowników Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Brzesku z udziałem seniorów, młodzieży i osób zainteresowanych lokalną historią podczas realizacji projektu „Geościeżka po miejscach, których już nie ma – warsztaty i gra terenowa wokół lokalnego dziedzictwa” sfinansowanego w ramach programu Moje miejsce na Ziemi.
Dla zdobywców kompletu skrytek z serii „Brzesko: miejsca, których już nie ma” przewidziano pamiątkowe medale (kilkadziesiąt sztuk, jeśli widzisz tę informację, znaczy, że są wciąż dostępne) i certyfikaty. Możliwość ich odbioru (przyznawane według kolejności zgłaszania się po odbiór) w bibliotece w Brzesku w godzinach jej pracy lub opcjonalnie o innej porze po indywidualnym ustaleniu w wiadomościach priv.
Skrytka zawiera logbook i coś do pisania, pieczątkę (nie podlega wymianie), a także certyfikaty dla pierwszych 3 osób, które ją odnajdą. Na start wyposażona w trochę fantów i drewniaczków na wymianę. Umieszczona za zgodą właściciela terenu. Odchodząc, nie zapomnij zamknąć skrzynki i zmienić kodu na nieprawidłowy.