„Jeślibym miał go określić jak najlapidarniej, to nazwałbym go człowiekiem renesansu. Dla mnie był prawdziwym fenomenem. Trudno sobie wyobrazić skalę jego zainteresowań i osiągnięć w dziedzinach wielokroć od siebie bardzo odległych. Bo jeśli się czymś zainteresował, to dogłębnie.”
Franciszek Kotula o doktorze Stanisławie Kadyiu.
13.01.1900 r. w Jaśle urodziło się trzecie dziecko józefa i Marii z domu Chowanetz - chłopiec otrzymał na imię Stanisław. Rodzina Kadyich była rodziną lekarską: Józef był długoletnim dyrektorem jasielskiego szpitala, jego brat Henryk wykładowcą i profesorem anatomii na Uniwerystecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Lwowskim - na tym ostatnim współtworzył Wydział Lekarski. Karierę w medycynie wybrał też syn Józefa, Zdzisław, który pracował jako chirurg.
Nic zatem dzwnego, że młody Stanisław, który kilka miesięcy przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości zdał maturę w jasielskim gimnazjum, podjął w 1921 r. studia na Wydziale Lekarskim UJ. 14 maja 1926 r. został doktorem nauk medycznych i rozpoczął pracę w krakowskiej Klinice Okulistycznej pod kierunkiem prof. Kazimierza Majewskiego - jednego z najwybitniejszych polskich okulistów. Doktor Kadyi poszerzał swoje kompetencje podczas naukowych wyjazdów do francji i Niemiec.
Pod koniec 1935 r. Kadyi wrócił do Jasła i rozpoczął pracę jako lekarz. Był jedynym okulistą od Gorlic po Bieszczady, zatem jego obecność na tym terenie znacznie podwyższyła dostęp miejscowej ludności do fachowych usług medycznych.
Autor St. Witowski Iskrzyniak, Portret dra Kadyia, 1952, olej na płótnie, 55,5×45 cm. Fot. ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. dr. Stanisława Kadyiego w Jaśle.
Jedną z jego pasji była szeroko rozumiana przyroda Zajmował się paleontologią, geologią, botaniką, mineralogią a i tak trzeba przyznać, że nie jest to zamknięty katalog nauk przyrodniczych, którym poświęcił praktycznie całe swoje życie. Przyrodnicze zainteresowania wyniósł z domu i ze szkoły: ojciec zajmował się wypychaniem ptaków, posiadał wiele preparatów anatomicznych, gromadził rozmaite owady, a kolekcja była systematycznie uzupełniana przez brata Henryka.
Amonit PERISPHINCTES, era mezozoiczna – Jura -201 – 145 milionów lat temu, Polska-Olkusz. Fot. ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. dr. Stanisława Kadyiego w Jaśle.
Podczas nauki w jasielskim gimnazjum Kadyi był zachwycony nauczycielem zoologii Sebastianem Drozdem, który podczas lekcji z pasją opowiadał o przyrodniczych zagadnieniach. Z historykiem i geografem - Romanem Molendą - odbywał piesze wędrówki przez Karpaty.
Zainteresowania przyrodnicze Kadyiego w żadnym wypadku nie można nazwać amatorskimi. był odkrywcą owada Carabus Malachiticus - Hamper. Znaleziony przez Kadyiego żłów morski - odbity w karpackich łupkach menilitowych - stał się przedmiotem analizy przeprowadzonej przez mariana Młynarskiego w artykule Glarichelys knorii - a chelonid from Carpathian menilitic shales, który został opublikowany w czasopiśmie "Acta Paleontologica Polonica". Autor artykułu tak wspomina S. Kadyiego: Znaliśmy się z dr ST. Kadyiem od 1954 roku. Należał do bardzo zacnych i szlachetnych ludzi; był bezpośredni, serdeczny, uczynny. Znał bardzo dobrze florę Polski, zoologię - zwłaszcza owady, które kolekcjonował. Naturalnie dobrze znał się na skałach i minerałach. Jest to zadziwiające, iż doktor medycyny, i to okulista, tak pasjonował się geologią, a zwłaszcza paleontologią.
Prawy górny ząb trzonowy mamuta Elephas primigenius, Czwartorzęd – Pleistocen – 250 – 10 tys. lat temu, Wisłoka k.Kołaczyc. Fot. ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. dr. Stanisława Kadyiego w Jaśle.
Pasją Kadyiego było kolekcjonowanie dzieł sztuki i starodruków. Posiadał duże zbiory: zegarów, które najstarsze sięgały XVII w., monet od epoki starożytnej do XIX wieku, mebli i obrazów. Kolekcjonował też militaria. W jego zbiorach można wyróżnić cztery strzelby i pistolety skałkowe z XVIII w. Zbierał również broń białą m. in. szable noszone kiedyś przez urzędników austriackich.
Probierz do prochu z XVIII w., blacha żelazna, drewno, krzemień. Fot. ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. dr. Stanisława Kadyiego w Jaśle.
Szyszak pappenheimer, koniec XVII w. Fot. ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. dr. Stanisława Kadyiego w Jaśle.
Bogaty księgozbiór świadczył o rozległych zainteresowaniach dr Kadyiego, ale także o jego zacięciu bibliofilskim. Do najstarszych druków przechoywanych w Muzeum Regionalnym w Jaśle należy łacińskie Pismo Święte z 1479 r. oraz przekłady polskie Jana Leopolity i Jakuba Wujka z II poł. XVI w.
Kadyi gromadził także książki o tematyce medycznej i przyrodniczej. Do najstarszych należy niemiecka edycja zielnika Matthiolego i Camerariusa z 1678 r., zbiór twierdzeń i sentencji Hipokratesa oraz opis przrodniczych odkryć Physica curiosa.
Wśród zainteresowań doktora była także sztuka ludowa. W jego zbiorach znajdują się obrazy, drzeworyty, rzeźby i ceramika. To właśnie w tej dziedzinie najdobitniej objawiała się 'kadeyiowska filozofia kolekcjonowania". W jednym z artykułów pisał: Był okres, kiedy nikt nie interesował się sztuką ludową i wprost wyśmiewano się ze mnie, że z wędrówek tarzańskich przywoziłem fotografie obrazów na szkle, które potem kopiowałem, posługując się pantografem, gdyż kiepski ze mnie rysownik. Zainteresowaniu kulturą ludową na pewno sprzyjała długoletnia przyjaźń z wybitnym etnografem Franciszkiem Kotulą.
Trzeba zaznaczyć, że duża część zbiorów Stanisłąwa Kadyiego przepadła w czasie wysiedlenia i zniszczenia Jasła końcem 1944 r. Swoje zbiory starał się on później odtworzyć, co - jeśli tylko w małym procencie - nadal stanowi imponujące świadectwo dziedzictwa kulturowego Jasła i regionu.
W uznaniu zasług dr. Kadyiego na polu medycyny, ale także całokształtu działalności społecznej i naukowej, Kolegium rektorskie Akademii medycznej im. Mikołaja Kopernika w Krakowie 2.06.1976 r. podjęło decyzję o uroczystym odnowieniu dyplomu dokrtora z okazji 50-lecia uzyskania stopnia. Uroczystość odbyła się 23.06.1976 r. promotor odnowionego doktorati prof. dr hab. Helena Żygulska - Mach wskazała na dokonania Kadyiego na polu okulistyki, nie tylko w kwestii usług medycznych świadczonych miejscowej ludności, ale także prowadzenia badań naukowych. Oprócz osiągnięć zawodowych wymieniała także liczne zainteresowania przyrodnicze, które objawiały się w unikatowych znaleziskach paleontologicznych.
Stanisław Kadyi zmarł nagle 4.12.1980 r. w Jaśle i został pochowany w grobie rodzinnym na jasielskim starym cmentarzu. Na mocy testamentu i decyzji władz miasta jego dom wraz z częścią zbiorów został przekazany Muzeum Regionalnemu w Jaśle, a ulicę, przy której mieszkał nazwano jego imieniem. W uznaniu zasług nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta jasła. Jest patronem współpracującego z jasielskim Muzeum Koła Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Jaśle.
Aby zalogować znalezienie: stań na koordynatach, zrób zdjęcie sobie (swojego urządzenia, PWG lub innego przedmiotu, który pozwala Cię zindentyfikować) z dr. Stanisławem w oknie. Tak jak na zamieszczonym poniżej przykladzie.
Virtual Rewards 3.0 - 2022-2023
This Virtual Cache is part of a limited release of Virtuals created between March 1, 2022 and March 1, 2023. Only 4,000 cache owners were given the opportunity to hide a Virtual Cache. Learn more about Virtual Rewards 3.0 on the Geocaching Blog.