PL
Około 300 metrów w linii prostej na wschód od kościoła znajduje się nieczynny kamieniołom. Wyrobisko nie należy do największych (40m szerokości i 160m długości) z powodu dość krótkiego okresu jego funkcjonowania. Na krótką „żywotność” wyrobiska wpłynął mały odęte od budynków mieszkalnych, które dość szybko zbliżały się do kamieniołomu oraz bliska lokalizacja większych punktów wyrobiskowych znajdujących się w okolicy (w pobliskim Strzelinie znajduje się obecnie najgłębszy w Europie kamieniołom granitu).
Pamiętaj! Przy badaniu wskazanego obszaru zachowaj szczególną ostrożność. Kesz wskazuje punkt widokowy na główną ścianę wyrobiska. Ze względów bezpieczeństwa nie zaleca się schodzenia z wyznaczonych tras. W razie wątpliwości ścianę można obejrzeć z drogi asfaltowej (patrz pinezka) lub nawet zza płotu. Nie mniej rekomenduję dotarcie na punkt widokowy, gdyż tam opisywane miejsce prezentuje się najlepiej.
Według badań geologicznych skały znajdujące się w tym punkcie zaliczane są do najmłodszych skał magmowych głębinowych w rejonie Strzelina i datowane są na około 300 milionów lat. Natomiast głównym budulcem, a zarazem skałą, na którą patrzysz jest granit biotytowo-muskowitowy.
Pomimo dużego oddalenia punktu widokowego od głównej ściany wyrobiska da się zauważyć charakterystyczną strukturę skały. To właśnie taki specyficzny podział skały macierzystej przez linie pod różnymi kontami zainspirował znanego geologa Hansa Cloosa do napisania pracy o „Teorii tektoniki granitów”. Cloos prowadził badania w pobliskim Strzelinie oraz Gębczycach dokonując licznych pomiarów lini dzielących, oraz samych skał. Wszystko to pozwoliło mu na sformułowanie systemu identyfikacji spękań. Wskazał on i opisał trzy główne kierunki linii spękań.
Q – Jako spękania poprzeczne, czyli te kierujące się prostopadle do podłoża
S – Jako spękania podłużne, czyli te kierujące się po skosie do podłoża
L – Jako poziome, czyli te kierujące się równolegle do podłoża
Siatka tworzona przez spękania znana jest również jako spękania ciosowe. Co ciekawe w wyniku różnych czynników pojedyncze komórki między spękaniami mogą tworzyć różne ciekawe kształty. Począwszy od prostych prostopadłościanów i sześcianów przez ostrokąty czy walce, aż po różne heksagonalne bryły. Co ciekawe spękania ciosowe od dawna wykorzystywane są w trakcie wydobyć skalnych. To właśnie te miejsca w skale są najsłabsze, dzięki czemu niskim nakładem pracy jesteśmy w stanie wydobyć sporą część urobku w jednym wielkim kawałku.
Przyczyn powstawania takich spękań jest kilka. Najczęstszą przyczyną jest czynnik związany z samą genezą powstawania magmowych skał głębinowych. Mowa tutaj o procesie zastygania magmy. Ta początkowo mając około 600-700 stopni Celsjusza szybko oddaje ciepło tworząc delikatną skorupę. W trakcie stygnięcia magma traci swoją objętość, przez co odstępy między zastygniętymi warstwami stale się zwiększa. W wyniku dalszych procesów takich jak piętrzenie się skał, ruchy tektoniczne czy planetarne, skała stale pracuje, przez co spękania stają się coraz większe. Ich kierunek definiuje to jak formowała się magma w trakcie zastygania, ale też obszar, na jaki oddziaływały wskazane wcześniej czynniki.
Aby zalogować znalezienie musisz odwiedzić miejsce i odpowiedzieć na pytania:
(pamiętaj aby najpierw wysłać odpowiedzi, a dopiero później zabrać się za logowanie!)
1) Popatrz na zdjęcie powyżej (lub fotografię "Spękania ciosowe zima"). Pobierz fotografię i zaznacz 6 różnych linii spękań (po przez edycję w programie np. Paint lub edycja fotografii w telefonie). Oznaczone spękania opisz prawidłowymi symbolami.
2) Przyjrzyj się dokładnie odsłoniętym ścianom skalnym. Jakie kształty spękań ciosowych występują najczęściej?
3) Jaki proces jest najczęściej odpowiedzialny za powstawanie spękań w granicie?
4)Zachęcam do wykonania zdjęcia odbiornika GPS, Twojego personalnego przedmiotu czy Selfie.
ENG
About 300 meters in a straight line east of the church is a closed quarry. The excavation is not the largest (40 m wide and 160 m long) due to the relatively short period of its operation. The short “life” of the excavation was influenced by a small amount of noise from residential buildings, which approached the quarry quite quickly, and the proximity of larger excavation points in the vicinity (in the nearby Strzelin there is currently the deepest granite quarry in Europe).
Remember! Be especially careful when examining the indicated area. The cache points to a vantage point at the main wall of the excavation. For safety reasons, it is not recommended to deviate from the designated routes. In case of doubt, the wall can be viewed from the asphalt road (see the pushpin) or even from behind the fence. Nevertheless, I recommend reaching the viewpoint, because the place described here looks best.
According to geological research, the rocks at this point are among the youngest deep-sea igneous rocks in the Strzelin region and are dated for about 300 million years. However, the main building material, and at the same time the rock you are looking at, is biotite-muscovite granite. Despite the fact that the viewpoint is far away from the main face of the excavation, the characteristic rock structure can be seen. It was this specific division of the bedrock by lines under different angles that inspired the famous geologist Hans Cloos to write a thesis on "The Theory of Granite Tectonics". Cloos conducted research in nearby Strzelin and Gębczyce, making numerous measurements of dividing lines and the rocks themselves. All this allowed him to formulate a crack identification system. He identified and described the three main directions of the fracture line.
Q - As transverse cracks, i.e. those leading perpendicular to the ground
S - As longitudinal cracks, i.e. those leading diagonally to the ground
L - As horizontal cracks, i.e. those going parallel to the ground
The mesh created by cracks is also known as blow cracks. Interestingly, as a result of various factors, individual cells between the fractures can create various interesting shapes. Starting from simple cuboids and cubes, through sharp angles or cylinders, to various hexagonal solids. Interestingly, blow cracks have long been used in rock excavations. It is these places in the rock that are the weakest, thanks to which we are able to extract a large part of the spoil in one large piece with a low amount of work.
There are several reasons for the formation of such cracks. The most common cause is a factor related to the very genesis of the formation of deep-sea igneous rocks. We are talking about the process of freezing the magma. Initially around 600-700 degrees Celsius, it quickly releases heat, creating a delicate crust. As the magma cools down, it loses its volume, which means that the gaps between the solidified layers are constantly increasing. As a result of further processes such as rock damming, tectonic or planetary movements, the rock is constantly working, which causes the fractures to become larger and larger. Their direction determines how the magma was formed during congealing, but also the area affected by the previously indicated factors.
To log cache you have to visit the place and answer the following questions: (remember to send your answers first, and then start logging in!)
1) Look at the photo above (or the photo "Spękania ciosowe zima"). Download the photo and mark 6 different lines of cracks (by editing in the program, eg. Paint or editing the photo on the phone). Please make correct symbols on marked cracks..
2) Look closely at the exposed rock walls. What are the most common shapes of blow cracks?
3) What process is most often responsible for the formation of cracks in granite?
4) I encourage you to take a photo of the GPS receiver, your personal item or a Selfie.