Geschiedenis van Terneuzen en omgeving

Terneuzen

In 1325 komt Ter Nose (Terneuzen) voor ’t eerst in de archieven voor. Vanaf Terneuzen liep de zogenaamde Gentse Vaart via Axel richting Gent. Tijdens de monding van deze vaart zijn verschillende huisjes en een kapel/kerk gebouwd.

Ook ‘Ter Nessen’ komt voor in geschreven bronnen uit 1350. Het woord nesse (nisse) betekent landtong. Vermoedelijk is de naam Terneuzen zo ontstaan omdat deze landtong de vorm van een neus had.

De huidige Markt van Terneuzen was vroeger de haven. Rond 1460 wordt er gesproken over de haven van Terneuzen. In dit haventje werden vroeger goederen overgeplaatst naar andere schepen. Deze goederen werden per trekschuit vervoerd richting Gent. Dit gebeurde via de Gentse Vaart.

In de Tachtigjarige oorlog lukt het de Spanjaarden niet om Terneuzen te veroveren. Hierdoor krijgt Terneuzen op 23 april 1584 stadsrechten van Willem van Oranje.

In oktober 1794 trekken opnieuw de Franse troepen Terneuzen binnen. De Fransen namen heel Zeeuws-Vlaanderen in. Vanaf dat moment behoort Zeeuws-Vlaanderen tot Frans grondgebied. De Westerschelde vormt de grens tussen Frankrijk en de Bataafse Republiek.

In 1817 ligt er een plan om een kanaal van Terneuzen naar Sas van Gent te graven. In 1827 wordt het kanaal Gent-Terneuzen in gebruik genomen. Met de komst van dit kanaal groeit Terneuzen tot een van de grootste handelsgemeenten. Vanaf dat moment noemt het volk het kanaal ook wel de 'Sasse-Vaart'. Nog steeds spelen het kanaal en de havens een belangrijke rol in de economische betekenis van Terneuzen. 

Als gevolg van de Belgische opstand, gaat op 17 juli 1833 er een bevel uit voor het verdedigen van Terneuzen. Dit in opdracht van de koning. Op 19 april 1839 sluiten België en Nederland vrede. Hierdoor blijft Zeeuws-Vlaanderen deel uitmaken van Nederland. Tegelijk betekent dit het einde van de vele vestingwerken in Zeeuws-Vlaanderen. Wel blijven de vestingwerken in Terneuzen bestaan. Zo maakt de Arsenaalkazerne aan de Nieuwstraat ook deel uit van deze vestingwerken. En blijft Terneuzen een erkende vesting tot 18 september 1910.

In de Tweede Wereldoorlog wordt Terneuzen bezet door de Duitsers. Vanaf dat moment maakt Terneuzen deel uit van de Duitse kustverdediging; de Atlantikwall. Door de bombardementen in 1944 heeft Terneuzen veel schade opgelopen. De binnenstad, bruggen en sluizen zijn het zwaarste getroffen. Op 20 september is Terneuzen bevrijd door de Poolse bevrijders. Maar in 1953 krijgt Terneuzen het opnieuw zwaar. Op 1 februari 1953 krijgt Terneuzen te maken met de watersnoodramp. Tijdens deze ramp heeft het laag gelegen deel van Terneuzen het meest te maken gehad met wateroverlast.     

In 1968 is de opening van de nieuwe zee- en binnenvaartsluizen. Daarnaast krijgt Terneuzen ook een kanaalverbreding. Dit brengt Terneuzen een sterke economische groei met industrialisatie.

Sinds 1 april 1970 horen de dorpen Zaamslag, Hoek en Biervliet bij de gemeente Terneuzen. Na de herindeling in (2003) vormen de voormalige gemeenten Axel, Sas van Gent en Terneuzen de gemeente Terneuzen. Op dit moment is Terneuzen een erg belangrijke handels- en industriecentrum. Daarnaast mag de gemeente Terneuzen zich de grootste gemeente van Zeeland noemen.