DE STATE VAN DE FAMILIE VAN UNIA

De familie van Unia, geslacht van grietmannen en officieren, die meerdere stinsen in Friesland bezaten. Uniastate Bears is daar één van. Na afbraak van de State in 1756 ligt het terrein er eeuwenlang verlaten bij. Alleen de Poarte is nog een schamele getuige van het rijke verleden van deze locatie. Totdat rond 1990 een initiatief ontstaat om de state te laten herleven. Waar eens de stenen muren stonden verrijst een stalen replica, als een luchtspiegeling van het verleden. Het was een L-vormig gebouw met een slanke traptoren in de oksel. De toren biedt een prachtig uitzicht over het landschap.

DE POARTE

Het poortgebouw is in 1616 gebouwd van kleine gele steen. De topgevels kregen een rolwerksilhouet en boven de zoldervensters kwamen gimmengaten, gaten voor duiven.

BEARS

Het terpdorp Bears ligt ver in het land en was voorheen ontsloten door de Jaanvaart die in een boog door de landerijen loopt. Nu is het dorp vanaf de vroegere Middelzeedijk, de Hegedyk, met twee smalle wegen ontsloten waardoor het dorp een U-vorm heeft gekregen.


Op de hoek, bij een zijpad, staat de ‘Ald Skoalle’, de lagere school van 1865 die in 1922 nog eens is verbouwd en nu dienst doet als dorpshuis. Het pad leidt naar de Stinspoort van Uniastate. Een tweede pad, het Tsjerkepaad, leidt naar de kerk op de niet zeer hoge terprest. Het kerkhof is omvat door een gietijzeren hek, een iepenzoom en een grindpad.