Buis aub laten staan, alleen dop eraf draaien en PETling eruit halen
Het pittoreske dorp Groede heeft een rijke geschiedenis van bijna 1000 jaar. De eerste dijk ontstond in 1100, de laatste dijk is in 2009 aangelegd.
Eromheen liggen drie kreken dicht bij elkaar met ieder een eigen ontstaanswijze, wat uniek is.
Het dorp Groede is dan niet groot, maar het bijbehorend grondgebied is indrukwekkend en afwisselend.
Deze route is gebaseerd op een fietsroute met het thema "1000 jaar Groede", die enkele jaren geleden in elkaar gezet was door Astrid van Damme en Nathalie en Christianne de Maertelere als onderdeel van de cursus "Gastheerschap in de Zwinstreek" die ze toen volgden.
Hiermee hadden ze de 2de prijs gewonnen, wat helemaal terecht is: De route is afwisselend en spannend, de stoppunten zijn plekken die typisch zijn voor de streek en de verhalen boeiend. Met toestemming en hulp van Astrid en Nathalie is er nu dus een GC van gemaakt.
Totale lengte: 36 km over (on)verharde wegen, fietspaden of polderwegen. Kan ook met de auto.
Tijd: 5 à 6 uur in totaal (etappes mogelijk). Om de paar kilometer staat er een (picknick)bankje.
Speciale tools: Niet voor de GC, wel voor de beleving zeker een verrekijker en camera meenemen.
Let op: Landbouwverkeer op de smalle polderweggetjes, Herenweg/Nolletjesdijk niet met de auto!
Volgorde fietsknopenpunten:
Groede Markt – ventweg links van de Nieuwvlietse Weg volgen – Geuzendijk – 13 – 17 – 42 – 84 – richting 40, links afslaan en verder over de Henricusdijk – 42 – 43 – 17 – rechts afslaan en verder over de Schoondijkseweg – links afslaan richting Kruisdijk – richting 16, in Boerenhol oversteken en rechts in richting Breskens, links de Herenweg op tot boven op de Hogedijk – 16 – 85 – 14 – 83 – 82 – 15.
Terug naar Groede: Richting 17
Volgorde Waypoints:
00 - 01 - 02 - 03 - 04 - 05 - 06 - R1 - 07 - R2 - 08 - 09 - R3 - 10 - R4 - 11 - R5 - 12 - R6 - 13 - R7 - 14 - ND - R8
Gesamtlänge: Ca. 36 km über Fahrradwege und befestigte und unbefestige Polderwege
Zeit: Minimal 5 Stunden, oder in mehreren Etappen von je 2h
Werkzeuge: Nicht erforderlich, ein Fernglas und eine Kamera sollte man aber mitnehmen
Aufpassen: Landwirtschaftliche Fahrzeuge auf den schmalen Polderwegen, nicht alles mit dem Auto erreichbar
Übersetzung: Siehe Beilage.
Total distance: Ca. 36 km along cycle paths, low traffic roads and gravel paths
Time: Minimal 5 hours.
Tools: Not necessary, but take along field-glasses and a good camera.
Note: Be careful on the narrow roads in the polders.
Translation: See attachment.
Route met gemeentegrens (blauw)
Fietsknopenkaart
Bereikbaarheid met de auto
Groede is een knus middeleeuws dorpje met een aantal bezienswaardigheden, met onder meer de Grote Kerk, de Markt (Start route) met een van de twee fonteijnen die het dorp rijk is, de heer Jacob Cats die aan een tafeltje zit, de mueseumstraat Vlaemsche Erfgoed en de nauwelijks als kerkgebouw herkenbare Lutherse kerk.
De Geuzendijk (1) is al in 1252 ontstaan, maar is later vernoemd naar de Geuzen. De Geuzen waren de tegenstanders van de Spaanse koning. Ze hebben tijdens de Tachtigjarige oorlog tegen de Spanjaarden gevochten. Na de Tachtigjarige oorlog is de Oud Groedsche polder terug ingedijkt. De Geuzendijk is een onderdeel van deze polder.
De Barendijk (2) is een deel van de oudste dijk in Zeeuws Vlaanderen, de Yevendijk. Het is een defensieve dijk aangelegd rond 1100, om het achterland te beschermen tegen het water. De dijkt slingert door de polder, hij volgde de stroom van de zee.
De vliedberg (3) aan de rechterzijde van de weg heet de Kasteelberg, maar er heeft nooit een kasteel op gestaan. De heuvel werd gebruikt om het vee veilig te stellen bij hoog water. Hij dateert uit de Middeleeuwen en is een rijksmonument (zie infobord).
De Nieuwerkerkse Kreek (4), ook wel Nieuwkerkse Kreek, is een kreek en natuurgebied in de Nieuwe Groedsche of Oude IJvepolder. De kreek is vernoemd naar het voormalige dorp Nieuwerkerke dat in 1585 definitief in de golven verdween. Het was een zijarm van het Nieuwerhavense Gat, dat ontstaan is ten gevolge van de inundaties van 1583. De polder is toen onder water gezet ter bescherming tegen de vijand. De kreek splitst zich richting het westen in twee. Na 200 meter fietsen ziet u het 2e deel van de kreek. De zuidelijke tak staat in verbinding met de natuurgebieden De Blikken en De Reep.
Natuurgebied de Blikken (5) bestaat uit een uitgebreid patroon van watertjes. Het is in 1583 ontstaan na onder water zetten (inundatie) van de polder. Door eb en vloed ontstond het reliëf.In de jaren negentig is het een natuurgebied geworden, toen kreeg het gebied weer zijn eigen waterhuishouding. Het regenwater blijft in het gebied. Dat trekt een groot diversiteit van vogels aan, ook groeien er zeldzame planten, zie info in vogelkijkhut.
Marolleput (6) dateert al uit 1300. Tijdens de Spaanse overheersing voor 1600 was aan de zeezijde een getijdenhaventje (bij de Morelleput). Deze geul lag tussen het Land van Groede en het Eiland van Cadzand en eindigde in de Noordzee. Bij de zeemonding van toen ligt nu de Verdronken Zwarte Polder.
De Henricushoeve (R1) (met forellenvijvers) hoort officieël bij de stad Oostburg, maar de Henricusdijk loont de omweg: Het is een mooie, onverharde weg met geweldige uitzichten over de polders van Groede.
Het gehucht Scherpbier (7) is vernoemd naar een gelijknamig fort, dat in 1634 werd gebouwd. Verder staat er een kleine molen, die verwijst naar de oude standerdmolen die voor het eerst in 1801 is gebouwd. Later is een nieuwe molen gebouwd, maar die liep schade op door een storm in 1944. Tijdens de beschietingen van de Slag om de Schelde raakte hij nog meer beschadigd. In februari 1945 is de molen gesloopt.
De Krabbedijk (R2) is de dijk die na het onder water zetten van de Nieuwe Groedsche of Oude Yvepolder in 1612 de zeearm weer afdamde. Het is een offensieve dijk om nieuwe polders te creëren. Aan de linkerhand passeren wij de andere kant van de Nieuwerkerkse Kreek (8).
Ook de Torenweg (9) en de Torenhoeve ten noorden van de kreek herinneren aan het verloren gegane dorp Nieuwerkerke.
De Torenhoeve is een oude hoeve die er niet meer staat. Het was een boerderij met de bestuurskamer van de Groese Watering, een voorloper van het waterschap. Voor het aanzien werd een toren gebouwd, vandaar de naam Torenhoeve. De Torenweg is vernoemd naar de Torenhoeve.
De Schoondijkseweg (R3) ligt in het verlengde van de Barendijk en bestaat ook al honderden jaren. Deze oude dijk loopt door tot aan de Rijksweg.
De Baarzandsche Kreek (10) ligt in de Oude Groedsche Polder. De polder is ontstaan in de 12e eeuw. De voorloper van de huidige kreek was de 'Groedsche waterganc', een kreekrest van voor de inpoldering. Ter bescherming werd in de Tachtigjarige oorlog de dijk van de Oude Groedsche Polder doorgestoken door de bewoners van Groede. De polder bleef onder water tot in 1613, toen in opdracht van Jacob Cats de dijken hersteld werden. De kreek is uiteindelijk op natuurlijke wijze door getijdenwerking ontstaan.
Kruisdijk (R4) is één van de gehuchtjes die bij Groede hoort. Het bestaat sinds 1612, het jaar waarin Jacob Cats verschillende polders inpolderde.
Eén van de gehuchtjes in Zeeuws Vlaanderen met een bijzondere naam is Boerenhol (11). Het is verbastering van Boere’nol. Nol verwijst naar de zandrug, de verhoging waarop Boerenhol ligt. In de volksmond wordt Boerenhol ook wel Straatweg genoemd. Het gehuchtje dateert uit 1252 en is één van de oudste plekken rondom Groede.
Aan het einde van de Herenweg (R5) steekt men de Hoerenkreek (12) over. Hier, bij de kruising van de Herenweg, de Nolletjesdijk en de Hogendijk, is een mooi uitkijkpunt met een bankje.
De Hoerenkreek langs de Hogedijk lijkt een dubbelzinnige naam. Maar de naam wijst op de modderigheid. Hoerenbedden zijn greppels die voort kwamen uit zeearmen en die steeds ondieper werden en uiteindelijk uitliepen tot een akker. Het gebied tussen Boerenhol en de Hogedijk is een van deze akkers.
De Nolletjesdijk verwijst ook naar de verhoging, zoals hol dat doet bij Boerenhol. Beide dijken zijn rond 1300 aangelegd en zijn offensieve dijken, dus dijken die aangelegd zijn voor landwinning op zee om de polders te creëren. Later hebben ze een defensieve functie gekregen nadat de huidige zeewering is aangelegd.
Langs de Puyendijk loont het even te stopppen (R6) voor een fraai uitzicht over het westelijke gedeelte van het natuurgebied Waterdunen. Een halve km verderop is vanaf 2021 een bezoekerscentrum te vinden.
De Groese Polders (13) zijn, zoals de later nog te passeren Speelnatuur Cletemspolder, een inmiddels voor deze regio typisch stukje recreatienatuur. Hier kan men fietsend of wandelend heel dicht bij de natuur komen. Speciaal voor kinderen zijn er avontuurlijke elementen geplaatst.
Afwijkend van de oorspronkelijke route van Astrid, Christianne en Nathalie loopt deze boven over het fiets-/wandelpad langs de duintoppen, met als letterlijke en figuurlijke hoogtepunte het uitzichtplateau (R7) met bankjes om uit te rusten en te genieten van de zee.
De Bavodijk (14) en de eerder gepasseerde Puyendijk (R6) langs Waterdunen vormden vroeger de zeewering. Bij de Allerheiligenvloed van 1570 is op een zwakke plaats de dijk doorbroken en is een opengetijdengeul gevormd, de Zwartegatse Kreek aan de voet van de Nieuwe Zwartegatsedijk. De geul was toen groot genoeg om in 1604 de StatenGeneraal, Prins Maurits met zijn invasievloot te laten aanmeren. Door middel van een uitwateringskanaal is de kreek nu verbonden met het noordelijke deel van de Nieuwerkerkse Kreek, door een uitwateringskanaal wordt het water verder geleid naar het gemaal te Nieuwsluis.
De route volgt het fiets-/wandelpad boven op De Nieuwe Zwartegatsedijk (R8) die als defensieve dijk aangelegd was in 2009. De dijk is bedoeld om Groede en het achterland te beschermen bij een dijkdoorbraak. Dit was het enige stukje dijk wat nog ontbrak van de tweede zeewering.
Groede Podium (Einde route) (vroeger bekend onder "Hertenkamp") is op de dag van vandaag een gevarieerd speel- en infopark met een restaurant. Tijdens de Tweede wereldoorlog hebben de Duitsers een bunkerdorp gebouwd, Artillerie Stützpunkt Groede. Het was een onderdeel van de Atlantikwall, die vanaf de Noordkaap in Noorwegen tot aan de Frans-Spaanse grens liep. Het bunkerdorp moest een echt dorp voorstellen met straatjes en grasperken. De bunkers werden gecamoufleerd met opgeschilderde daken en ramen. Van de 11 bunkers waren er 9 schuilbunkers.
Hier is een mooie plek om even uit te rusten en de eindcoördinaten te berekenen.
De cache ligt op een afstand van ca. 1,5 km (loop-/fietsafstand) van het park, in richting Groede.
Op de terugweg naar Groede passeren jullie de Catshoeve (R9), een van de woonplaatsen van de meneer die jullie helemaal aan het begin ontmoet hebben.
Verdronken eilanden en verdwenen nederzettingen
Route met historische boerderijen, rijksmonumenten en dijken
Kaart 1300
Route op kaarten 1300 t/m 2019
Route op luchtfotos 1959 en 2019
Bronvermelding:
Kaarten: https://intgwbp.zeeland.nl/geoloket/?Viewer=Cultuurhistorie
Achtergrondfoto: privé
