Zapraszam Was na wycieczkę do Parku Śląskiego!
EarthCache często bywają trudne i nieraz słyszałem od keszerów, że omijają je „szerokim łukiem”. Ten jest wyjątkowy! Prosty i przyjemny, idealny wręcz na wycieczkę zaplanowaną z dziećmi. Myślę, że zasłuży na uznanie najmłodszych graczy, chociaż... Ci starsi też powinni się w tym przypadku dobrze bawić i go docenić. Skrytka przybliży nam dwa, niezwykle ważne dla rozwoju fauny morskiej okresy geologiczne – jurę i kredę. Dzięki niej znajdziecie, zobaczycie, a nawet dotkniecie prawdziwe skamieniałości! Skrywają je murki, wykonane w Parku Śląskim głównie ze skał wapiennych. Po wielu latach materiał ten nieubłaganie wietrzeje i odsłania tkwiące w nim wspaniałe amonity. Przy okazji dowiecie się też skąd wzięła się kreda, tak często używana przez nauczycieli i uczniów do pisania po tablicy szkolnej.
Amonity w Parku Śląskim.
Przykłady skamieniałych muszli jurajskich amonitów, najprawdopodobniej przedstawicieli rodzaju Perisphinctes.
JURA (200 – 146 mln lat temu)
Okres jurajski charakteryzował się łagodnym, tropikalnym klimatem. To dzięki niemu nastąpił największy rozkwit różnorodnych form życia. Kontynenty pokryły się zielonymi puszczami w których apogeum rozwoju przeżywały dinozaury. Na niebie pojawiły się pierwsze ptaki, a także znane nam dobrze muchy i komary. Rozpad superkontynentu Pangei, stał się w jurze coraz bardziej widoczny. Nastąpił też globalny wzrost poziomu morza. Wody zalały wówczas dużą część obszarów lądowych. W ten sposób powstały liczne, płytkie akweny nazywane morzami epikontynentalnymi. Szybko opanowały je małże, ramienionogi, ślimaki i jeżowce. Dnem niepodzielnie władały gąbki. W ich toni unosiły się leniwie spiralnie zwinięte muszle amonitów. Pływały też wydłużone, przypominające małe torpedy belemnity. Jednak ze wszystkich jurajskich zwierząt morskich najbardziej spektakularne były drapieżne gady: delfinopodobne ichtiozaury, długoszyje plezjozaury oraz wielkogłowe pliozaury. Jeden z nich – Liopleurodon osiągał ponad 12 metrów i wagę dochodzącą do 10 ton.
Tak wyglądała ziemia w okresie jurajskim
KREDA (146 – 66 mln lat temu)
Kreda, to kolejny okres w historii geologicznej Ziemi. W przeciwieństwie do jury, tym razem było bardzo gorąco i wilgotno. Nawet na biegunie temperatura nie spadała poniżej zera. Większość lodu na naszej planecie stopiła się i zamieniła w wodę. Powstawały nowe oceany, a starsze rozszerzały się w miarę zwiększania odległości między kontynentami. Do końca kredy światem tym rządziły dinozaury, a zwłaszcza Tyrannosaurus rex – jeden z największych drapieżników lądowych. Morskie amonity też osiągnęły wówczas gigantyczne rozmiary. Wydobyta ze skał późnej kredy Westfalii (Niemcy) muszla należąca kiedyś do przedstawiciela gatunku Parapuzosia seppenradensis, choć niekompletna ma ponad 2 metrową średnicę.
Gigantyczny kredowy amonit – Parapuzosia seppenradensis.
Na koniec ciekawostka. W morzach, oprócz przedstawicieli amonitów, belemnitów, gąbek, ryb i gadów; bujnie rozwijały się też organizmy planktoniczne, a zwłaszcza kokolity. Był to rząd glonów wiciowych pokrytych mikroskopijnymi wapiennymi blaszkami. Po śmierci kokolita odpadały one od jego ciała i wraz z pancerzykami otwornic tworzyły na dnie grube warstwy miękkiego, drobnokrystalicznego wapienia – kredy piszącej, od której pochodzi nazwa całego okresu geologicznego.
Tak wyglądała ziemia w okresie Kredy
Amonity
Amonity, to z jednej strony chyba najbardziej znane, kopalne zwierzęta wszech czasów; a z drugiej – najczęściej mylone ze ślimakami! Choć wymarły około 65 milionów lat temu, pozostawiły po sobie liczne skamieniałości – charakterystyczne, przeważnie symetryczne, płaskospiralnie zwinięte muszle, dzięki którym odtworzyć możemy ich wygląd, a nawet budowę wewnętrzną. Obecnie znanych jest około 7 tysięcy gatunków kopalnych amonitów. To całkiem sporo, biorąc pod uwagę fakt, że po śmierci danego organizmu jego szczątki zwykle szybko ulegają rozkładowi. Zwierzęta te maja też współcześnie żyjących potomków – tyle, że już bez muszli. To dzisiejsze ośmiornice!
Tak wyglądał amonit
Aby zalogować EartchCacha odpowiedz na poniższe pytanie i wykonaj zadanie
- Spróbujcie znaleźć jak najwięcej Amonitów na stanowiskach, ile ich jest?
- Do jakiego okresu geologicznego - jury, czy kredy, zaliczyłbyś odkryte przez Ciebie w murkach amonity?
- Dlaczego ta skała brudzi i rysuje na biało?
- Kawałki skały odpadają z murku w wyniku wietrzenia, pożycz jeden i namalujcie amonita (może coś jeszcze) na czarnym asfalcie oraz podpiszcie Waszym nickiem - wyślij zdjęcia Waszego dzieła!
EN
If you want to log this cache complete following tasks send me (through my profile) an email
- Try to find as many Ammonites as you can, how many of them are there?
- To what geological period - (jurassic or cretaceous), would you count amonites discovered?
- Why is this rock dirty and drawing in white?
- Pieces of rock fall off the wall as a result of weathering, borrow one and paint an ammonite (maybe something else) on the black asphalt and sign it with your nickname - send photos of your work!
>