een amsterdams hunnenbed Traditional Geocache

Herbert Nouwens over de Brettensuite

Relatie met gebied
‘Ik heb heel lang in Amsterdam gewoond en in de jaren ’90 had ik mijn werkplaats op het Westergasfabriekterrein. Toen de Westergasfabriek werd gesaneerd en het park werd aangelegd, moest ik daar weg. Ik kwam er vorige zomer terug: omdat ik 60 jaar werd, een mooi moment om eens het werk van de afgelopen decennia bij elkaar te zien op mijn oude werkplek. Een aantal beelden is daar toentertijd ook gemaakt. Naar aanleiding van deze tentoonstelling Angels’ Share werd ik benaderd door ambtenaren die graag het Brettenpad ook op een culturele manier op de kaart wilden zetten.’

De plekken langs het Brettenpad zorgvuldig gekozen
‘Ik vind het heel erg belangrijk dat er een relatie is tussen een beeld en zijn omgeving. Ik heb dus welbewust plekken uitgekozen die als het ware vroegen om een markeringspunt langs het Brettenpad. De meeste beelden zijn afkomstig uit de tentoonstelling Angels’ share en sommige zijn speciaal uit Slochteren, waar ik sinds 2004 woon en werk, naar Amsterdam gehaald, omdat ik vond dat ze een zinnige toevoeging waren. Ik hoop dat de fietser of wandelaar langs dit wonderschone pad verrast wordt door de beelden die er geplaatst zijn en dat ze het ook zien als een rij kralen aan een ketting. Geen losse elementen, maar beelden die samen een verhaal vertellen. Daarom heb ik het ook de Brettensuite genoemd. Een suite is een verzameling muziekstukken die zelfstandig kunnen klinken, maar die in samenhang met elkaar een muzikale reis mogelijk maken voor de luisteraar. Als dat gebeurt met mijn Brettensuite, dan ben ik blij.”

Locatie: Amsterdam – Halfweg
Openlijk toegankelijk

Brettensuite, een voorjaarsimpressie

Remco Daalder, stadsecoloog Amsterdam heeft op verzoek van Herbert Nouwens een prachtig stukje geschreven over de Brettensuite. Acht uur ’s morgens, eind februari. Ik neem de pont van Amsterdam Noord naar de Houthavens. De pont staat vol met fietsers, die na het aanmeren in een lange file richting Westerpark gaan. Het doet me denken aan foto’s van Amsterdam uit de jaren vijftig. Lange rijen fietsende havenarbeiders, op weg naar hun werk. Zij fietsten omdat ze geen geld voor een auto hadden, wij fietsen omdat een auto nutteloos is geworden in de stad. De sliert fietsers gaat het Westerpark in, gaat richting Sloterdijk. Ik heb nooit beseft dat dit deel van de Bretten zo’n belangrijke forensenroute is. In het Westerpark krijgen de fietsers gezelschap van hardlopers in alle vormen en kleuren. En van stadsnatuur: broedende reigers op nesten hoog in de bomen van het eiland, halsbandparkieten. Voedselzoekende meeuwen bedekken de grasvelden. Bij de Waternatuurtuin is een tunneltje dat leidt naar de kinderspeelplaats Het Woeste Westen. Daar zie ik de eerste beelden van Herbert Nouwens. Ze staan aan weerszijden van de tunnelingang, als robuuste schildwachten. Ondanks hun grootte zijn de beelden onnadrukkelijk aanwezig. Ze vallen nauwelijks op. Ze passen goed bij de grote stenen van de ecopassage die dieren door het tunneltje moet leiden. Ze passen goed bij de tanige man die fanatiek touwtje staat te springen. Deze beelden hebben een menselijke maat en organische vormen, net als het Westerpark zelf. Vanuit de waternatuurtuin roepen wintertalingen, ik hoor een groene specht lachen. Deze plek klopt. De Brettenroute staat met groene stippen op het asfalt aangegeven. Volg de stippen en je fietst tussen de volkstuinen en de achterkanten van onherbergzame kantoorkolossen door, richting Sloterdijk. Stromen fietsers, stromen hardlopers. Vanuit de volkstuinen zingende bosvogels: zanglijster, roodborst, winterkoning. Een sperwer schiet tussen de bomen door. Ik zie het beeld van Nouwens aan de rand van de volkstuinen pas op het laatste moment. Weer zo’n grootse bescheidenheid. Geen brutaal gebaar, geen kijk mij eens even, maar een simpele toevoeging, een accent voor diegenen die goed willen kijken, die iets willen ontdekken. En tegelijk een ontmoetingsplek voor de volkstuinders, een dorpspomp, we treffen elkaar bij de verroeste boom. Bij het oude dorp Sloterdijk raak ik pas echt onder de indruk. Hier staat een beeld dat lijkt op een boomstobbe, op de stam van een reusachtige vijgeboom uit het regenwoud. Het beeld staat in het water en voegt zich naar de elzen, populieren en abelen eromheen. Op deze wat mistige morgen geeft het beeld de hele plek een mystieke sfeer. Organisch en net niet van deze wereld. Een prachtig contrast met het sombere, houterige beeld “Ode aan de verdwenen boer” van Karel Gomes dat twintig meter verderop staat. Dan de Arlandaweg. Kaarsrechte, te brede weg tussen niet al te fraaie school- en kantoorgebouwen door. Tochtig, altijd wind tegen, een gevoel van moedeloosheid overvalt de fietser. Nouwens heeft hier sombere, hoekige gestaltes neergezet die de zakelijkheid van de omgeving accentueren. Je wordt er niet vrolijker van. Na Sloterdijk is iedereen ineens weg en ben je alleen met de groene stippen op het asfalt en de langsrazende auto’s op de Haarlemmerweg. Het verkeerslawaai doet aan het geruis van de zee denken. Een vrolijke krul van Nouwens bij de sportvelden doet het humeur, dat op de Arlandaweg een deuk kreeg, weer opklaren. De Bretten worden naar het westen toe steeds wilder en vreemder. In de sloten krakeenden, duikende kuifeenden en baltsende futen. Mummelende goudhaantjes komen net boven het verkeer uit. Langs het fietspad vossendrollen. De beelden worden bakens in de eenzame woestenij. Bakens op weg naar de kust. Ze maken de bijna bedreigende ruimte intiemer. Ze worden minder in aantal: de stad ligt achter ons. Bij Halfweg wuift het laatste beeld me vaarwel. De duinen lonken.

Remco Daalder 3/3/2015