Napis na pomniku głosi:
CZEŚĆ PAMIĘCI
BOHATERSKIM ŻOŁNIERZOM ARMII LUDOWEJ WALCZĄCYM POD DOWÓDZTWEM PPŁK. 'MIETKA" I PARTYZANTOM RADZIECKIM Z ODDZIAŁU "CZEPIGI" KTÓRZY W OKOLICZNYCH LASACH W DNIU 12 MAJA 1944 R STOCZYLI ZWYCIĘSKI BÓJ Z ODDZIAŁEM SS. "WIKING" W WALCE O NASZA I WASZĄ WOLNOŚĆ
W 25 ROCZNICĘ BITWY SPOŁECZEŃSTWO POWIATU LUBARTOWSKIEGO 12 V. 1969 R
W książce Wojciecha Sulewskiego "Lasy Parczewskie" znaleźc można opis wydarzeń z okresu 11-12 maja 1944 roku, które rozegrały się w tej okolicy:
"Posuwając się na zachód, północnolubelskie zgrupowanie AL osiągnęło w nocy z 7 na 8 maja rejon wsi Dąbrówka. Tutaj oddziały stacjonowały przez dwa dni i następnie przesunęły się w okolice Syr i Amelina. (...) 11 maja oddziały AL stacjonujące w Amelinie, usłyszały gwałtowną strzelaninę, dochodzącą z opuszczonej przez nie Dąbrówki. Ponieważ strzelanina ciągle się wzmagała, podpułkownik (Mieczysław) Moczar kazał wydzielić z Batalionu im. Hołoda stu pięćdziesięciu żołnierzy i poprowadził ich w stronę toczącej się bitwy. (...) Poprzedzający grupę zwiad ustalił, że na styku wsi z lasem bronią się czepigowcy (...). Niemcy nacierali na nich klinem, usiłując odciąć od lasu i wepchnąć do wsi, w której na szczęście jeszcze nic się nie paliło.
(...) podpułkownik "Mietek" poprowadził swój oddział szerokim łukiem przez las, na tyły Niemców. (...) Oddział niemiecki szybko wycofał się wzdłuż wsi i odszedł na północ w stronę Kozłówki. (...)
Walka pod Dąbrówką, pomimo odniesionego sukcesu, zaniepokoiła dowództwo oddziałów partyzanckich. (...) Należało (...) wkrótce spodziewać się nowych walk. Noc minęła jednak spokojnie. (...)
Spokojnie było jeszcze i rano 12 maja. Partyzanckie oddziały opuściły jednak wieś Syry i na skraju amelińskiego lasu szykowały się do bitwy. (...) Minęło jeszcze trochę czasu. W promieniach przedpołudniowego słońca widać było jak na dłoni drogę prowadzącą z Samoklęsk. Leżący na poddaszu stodoły partyzant ujrzał, jak na obserwowany przez niego odcinek drogi wjechał samochód pancerny, za którym biegli SS-mani (...)"
Chociaż napis na pomniku mówi o "zwycięskim boju z oddziałem SS "Wiking", to w cytowanej powyżej ksiązce mowa jest tylko (?) o "przejęciu inicjatywy przez stronę polską, wygaśnięciu bitwy". Podana jest również liczba zabitych (3) i rannych (10) partyzantów. Po bitwie partyzanci kontynuowali marsz w kierunku południowo - zachodnim, którego finałem była sławetna bitwa pod Rąblowem.
Weź koniecznie coś do pisania.
Cache is placed next to the monument commemorating a battle between combined Soviet and Polish communist partisants and Germans (SS division "Viking").
Bring your own pen.