De fatale wapendropping
Schilderij wapendropping van P. Zeeman (Museum Vliegbasis Deelen)
Let op: de cache ligt aan de Immenweg, buiten de omheining van het natuurgebied.
Je staat hier bij een open vlakte, de Keuenklep, die in de Tweede Wereldoorlog is gebruikt voor wapendroppings voor het verzet. Dit terrein was destijds notabene eigendom van een NSB'er die tevens eigenaar was van het NSB-terrein op de Goudsberg waar de Muur van Mussert op staat.
De tweede dropping die hier plaatsvond in maart 1945 (6 weken voor de bevrijding van Ede) had echter een fatale afloop.
Na de mislukte Slag om Arnhem in september 1944 waren honderden Britse militairen van hun eenheden afgesneden en achtergebleven in deze regio. Deze militairen werden door het verzet in het geheim van voedsel en onderdak voorzien. In oktober 1944 werd een actie, operatie Pegasus, uitgevoerd, waarbij 136 militairen vanuit Bennekom naar het bevrijde zuiden konden ontsnappen. Een tweede actie in november vanuit Lunteren (Pegasus II) mislukte echter: na de eerste actie waren de Duitsers alert en de groep werd ontdekt, er vielen slachtoffers en een deel werd gevangen genomen. De overgebleven Britten moesten weer onderduiken.
Door deze acties beseften de Duisters dat er in de gemeente Ede een netwerk van verzetsmensen en geheim agenten actief was en wilden ze hier een einde aan maken.
Het verzet had dringend wapens, munitie en explosieven nodig voor haar acties en die konden alleen door de lucht worden aangevoerd. In totaal zijn er in de gemeente Ede gedurende de oorlog vier nachtelijke wapendroppings voor het verzet geweest: twee bij Nederwoud en twee op de Keuenklep.
Voorbeeld van een container zoals ze in de Tweede Wereldoorlog aan een parachute uit een vliegtuig werden gedropt.
Op vrijdag 2 maart 1945 vond de eerste dropping op de Keuenklep plaats waarbij tegelijkertijd ook twee agenten van het Bureau Bijzondere Opdrachten, een geheime dienst van de Nederlandse regering in Londen, werden gedropt. Bij de spullen die werden gedropt ontbrak echter essentiële radioapparatuur voor de geheim agenten, waardoor ze hun taken niet zouden kunnen uitvoeren. Daarom wilde Londen in de nacht van zaterdag 8 op zondag 9 maart alweer een volgende dropping uitvoeren op de Keuenklep. Een tweede dropping op hetzelfde afwerpterrein zo vlak na de eerste bracht grote risico's met zich mee. De Sicherheitsdienst (SD) had na de Slag om Arnhem haar regionale hoofdkantoor verplaats van Arnhem naar Lunteren. Daarnaast waren er in Ede, Lunteren en Harskamp Duitse legeronderdelen ondergebracht. Toch werd de dropping doorgezet.
Tijdens Sperrzeit, de nachtelijke uren als iedereen binnen moet blijven en al het licht uit, reden 45 man van het Edese verzet naar het afwerpterrein. Om tien uur waren de lichtbakens en posten uitgezet en tegen elven kwam een Lancaster bommenwerper laag overvliegen. Slechts een deel van de lading werd gedropt en door de wind kwam bovendien een aantal containers en pakketten in het bos terecht. Omdat deze in het donker niet te vinden waren, bleven vijf man van het verzet achter op het afwerpterrein. De rest ging met de wel teruggevonden containers in vijf groepen op weg naar huis.
Duitse soldaten vinden de achtergelaten spullen.
Wat men toen nog niet wist, is dat de Duitsers hadden opgemerkt dat zoveel jonge mannen in het gebied fietsten. Ze hebben toen met 100 man Wehrmacht uit Ede en de Landwacht uit Lunteren het hele gebied omsingeld. Er ontstonden vuurgevechten en in totaal werden die nacht 14 verzetsmensen gevangen genomen.
De Duitsers vinden de volgende ochtend nog enkele niet geborgen containers en pakketten en de sporen van een paard-en-wagen brengen hen naar een verborgen opslagplaats op landgoed De Leperkoen.
De 14 gepakte verzetsmensen zijn in de vroege ochtend van 9 maart eerst naar De Korhoen aan de Lunterschebosweg gebracht (het verzamelpunt van de Duitsers voor deze actie). Vandaar werden ze geboeid en met een jute zak over hun hoofd afgevoerd naar De Wormshoef in Lunteren, het hoofdkwartier van de SD. Hier werden de mannen verhoord en gemarteld. Dezelfde dag en de dagen daarop worden nog 6 mensen opgepakt. Een paar wisten te ontsnappen. Uiteindelijk zijn 17 gevangengenomen verzetsmensen ter dood veroordeeld en overgebracht naar Kamp Amersfoort. Eén van hen pleegde daar zelfmoord nadat hij zwaar gewond was geraakt bij een ontsnappingspoging.
het Mausoleum op de Paasberg in Ede
Op dinsdag 20 maart werden de 16 nog in Kamp Amersfoort verblijvende Edese verzetsmensen uit hun dodencel gehaald. Als vergelding voor de aanslag door het verzet op een politieman en een Duitse onderofficier werden 10 van hen in Amersfoort en 6 in Loosdrecht gefusilleerd.
De omgekomen verzetsmensen worden herdacht op het Mausoleum te Ede.
Het terein is nu onderdeel van natuurgebied Het Wekeroms Zand, maar de cache ligt buiten de omheining ervan.
De weg die langs de cache loopt is alleen toegankelijk voor bestemmingsverkeer. Je kunt parkeren aan het begin van de Immenweg of iets verderop langs de Hoeverweg.
Ga op zoek naar een achtergebleven container.
Success !!!
Ca. 500 meter westelijk van de cache ligt een herdenkingssteen ter herinnering aan deze fatale wapendropping.
Je kunt ook nog twee podcasts beluisteren over dit verhaal.
-Oorlog Op De Veluwe - 9 - Ede - De Fatale Wapendropping
-Platform Militaire Historie Ede Fatale Wapendropping
Mijn andere caches over Ede in de oorlog:
-De loopgraven van Ede
-Airborne
-Pegasus
-Oorlogsmonument Sherman tank
Zie voor een complete lijst met oorlogscaches in Ede deze Bookmark List.