De Volkstuintjes of Het werk van den Akker
De volkstuintjes in Merksem bestaan al sinds 1904. De eerste voorzitter was landbouwer Frans Adriaenssens. In 1931 droeg hij het voorzitterschap van “de tuin van de werkman” over aan Roosens Lodewijk, toenmalig schepen van openbare werken. Op dat moment waren er 39 gezinnen met een tuintje. Het domein was om en bij de 50 aren groot.
Momenteel telt de beheersvereniging zo’n 400 leden en kan je in Merksem 12 hectare grond bewerken op 4 locatie’s:
- De Boereschuur (langs de Laaglandlaan)
- ’t Zwaantje (naast het Fort van Merksem)
- Fr. Adriaenssens (gedeeltelijk naast het fort en deels aan de Fortsteenweg)
- ’t Roosensveld (aan de achterkant van de Fortsteenweg)
Fort van Merksem
Het bakstenen fort is gebouwd van 1871 tot 1882. De sluitsteen vermeldt verkeerdelijk ‘1876’. In 1911-1912 werd het fort versterkt met ongewapend beton.
In het fort is er een stervormig forteiland, waarvoor het ontwerp van de Brialmontforten als voorbeeld diende. Het forteiland heeft één toegang. Het reduit ligt in het midden van het forteiland, de toegangspoterne is daarom verlengd. Het reduit is opgebouwd uit twee haaks op elkaar staande delen, ieder met een binnenplaats en een natte gracht rondom. De hoofdcaponnière is versterkt met ongewapend beton.
Om het fort niet onbeschadigd in handen van de Duitsers te laten vallen, blies het Belgische leger op 9 oktober 1914 het hoofd van het reduit op, vlak voor de val van Antwerpen.
Na de Eerste Wereldoorlog werd het fort een tijdlang gebruikt als opslagplaats voor buitgemaakt Duits oorlogsmaterieel. Na de Tweede Wereldoorlog is het een legerdepot voor motorbrandstoffen en later een kazerne van de Belgische Zeemacht (tot in 1972).
In 1977 werd het eigendom van de gemeente Merksem (nu een district van de stad Antwerpen), die het omvormde tot een recreatiedomein.