SKALNA ŚLIZGAWKA
[PL]
Znajdujemy się na niebieskim szlaku turystycznym w pobliżu Rezerwatu przyrody Muszkowicki Las Bukowy obejmującego fragment Lasu Muskowickiego. Rezerwat utworzony został w celu zachowania fragmentu lasu bukowego o cechach zespołu naturalnego i grądu dębowo-grabowego oraz łęgowego z bogatą florą runa leśnego. Rezerwat obejmuje fragment ocalałego pierwotnego lasu bukowego, porastającego niegdyś Sudety i Przedgórze Sudeckie. Ochroną objęto las porastający stoki jaru wraz z potokiem, w którym żyją pstrągi.
Szlak turystyczny przebiega doliną Zamecznego Potoku. Przepływa on przez Las Muszkowicki efektowną doliną, wciśniętą pomiędzy dwa szczyty: Górę Zameczną i Bucznik, które wznoszą się odpowiednio na 281 i 277 m n.p.m. Rzeka na znacznym odcinku płynie po płaskim dnie zbudowanym z osadów, które sama naniosła podczas holocenu, a więc w ciągu ostatnich 10 tys. lat. W obrębie tego wyrównanego dna potok wielokrotnie zakręca. Takie zjawisko nazywamy meandrowaniem. Rzeka przez wiele lat podcina jeden brzeg, a na drugim, gdzie jej prędkość jest mniejsza, odkłada osady. W ten sposób tworzą się kolejne zakręty – meandry. Meandry możemy spotkać na Wzgórzach Niemczańsko-Strzelińskich nie tylko w dolinie Zamecznego Potoku, ale także na rzece Krynce czy Zuzance. Jednak w przypadku Zamecznego Potoku formy erozyjne są bardzo efektownie. Wyraźnie podcięte zbocza pokazują jak wielka jest energia rzeki, nawet w przypadku tak niewielkiego cieku.
Jednym z bardzo interesujących elementów przyrody nieożywionej, jaki możemy tutaj zaobserwować, są spektakularne w skali Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich formy osuwiskowe. O osuwiskach mówimy wtedy, gdy materiał skalny zsuwa się w dół stoku pod wpływem siły ciężkości wzdłuż tzw. powierzchni poślizgu. Ruchy tego typu nazywamy grawitacyjnymi ruchami masowymi. Skąd wiemy, że na opisywanym obszarze mamy do czynienia z formami osuwiskowymi? Świadczy o tym rzeźba stoków. Gdy spojrzymy na nie możemy zauważyć dwie bardzo charakterystyczne cechy – bardzo stromy odcinek stoku u góry, który nazywamy skarpą, oraz odcinek wypłaszczony o zaokrąglonym zarysie w dolnej partii, nazywany jęzorem osuwiskowym. Materiał znajdujący się w dolnej części to ten, który odspoił się od reszty stoku i pod wpływem grawitacji przemieścił się w dół.
Formy osuwiskowe są doskonale widoczne już w momencie wejścia na niebieski szlak, od strony parkingu przy drodze łączącej Piotrowice Polskie z Muszkowicami. Znajdują się na południe od koryta Zamecznego Potoku i obejmują właściwie cały stok. Mają one dość duże rozmiary. Form osuwiskowych jest tutaj bardzo dużo i różnią się między innymi wysokością, zasięgiem i ogólną rzeźbą. Wszystkie możemy podziwiać z poziomu szlaku, uzmysławiając sobie jak doniosłą rolę w kształtowaniu rzeźby terenu odgrywają ruchy masowe.
Dolina Zamecznego Potoku na obrazie lidaroym
W dolinie Zamecznego Potoku przynajmniej dwa czynniki wpłynęły na powstanie form tego typu. Pierwszym jest predyspozycja litologiczna, a więc związana z występującym tworzywem skalnym. Jak już wspomniano, podczas epoki lodowcowej starsze skały na tym terenie zostały przykryte przez luźne skały osadowe. Materiał taki jest szczególnie podatny na osuwanie. Drugim bardzo ważnym czynnikiem była zapewne obecność Zamecznego Potoku. Prawdopodobnie w trakcie większego epizodu wezbraniowego rzeka silnie podcinała brzegi, czego konsekwencją była utrata stabilizacji znajdującego się wyżej stoku. W efekcie, masy skalne zaczęły przemieszczać się w dół.
Ciekawostką jest również fakt, że Las Muszkowicki to jeden z obszarów najstarszego osadnictwa na Dolnym Śląsku. Archeolodzy odkryli tu kurhany z okresu neolitu, epoki brązu, wpływów rzymskich, kultury łużyckiej i wczesnego średniowiecza, a także olbrzymie głazy z okresu kultury megalitycznej. Legenda głosi, że w tajemniczej świątyni ukrytej gdzieś w lesie druidzi strzegli niezwykłego skarbu...
Aby zalogować znalezienie musisz odwiedzić miejsce i odpowiedzieć na pytania:
- Jaki czynnik rzeźbotwórczy przyczynia się do powstania meandrów, a jaki wywołuje grawitacyjne ruchy masowe?
- Podaj dwa przykłady procesów, które mogą doprowadzić do powstania osuwisk.
- Wymień dwa zagrożenia które mogą spowodować osuwiska.
- Stając na kordach (mostku nad Zamecznym Potokim) i patrząc na południe widoczny jest wyraźny jęzor osuwiskowy podaj jego przybliżoną długość
- Przemierzając niebieski szlak postaraj się określić wysokość skarp powstałych po osunięciu ziemi. Jakie największe wysokości one osiągają?
- Opcjonalnie: Do swojego logu dołączyć fotografie siebie albo swojego GPS.
Odpowiedzi proszę wysyłać na adres mailowy dostępny przez profil. Logować można po wysłaniu odpowiedzi nie czekając na odpowiedź z naszej strony. Logi bez przesłanych odpowiedzi będą kasowane w ciągu 14 dni!