Een uitdagende cache op een historische locatie. Deze cache bevind zich in de gracht onder de kazematten.

Elburg Vesting

Alle eendjes zwemmen in het water

Elburg

Elburg is een Hanzestad in Nederland. Het is gelegen aan het Veluwemeer en het Drontermeer in de provincie Gelderland, en is de hoofdplaats van de gemeente Elburg. De stad Elburg is vooral bekend vanwege haar middeleeuwse vesting met een nagenoeg volledig recht stratenplan. In 2012 telde de plaats Elburg 11.880 inwoners. Het voormalige buurtschap Oostendorp is inmiddels aan Elburg vastgegroeid.

Geschiedenis

Ooit was Elburg een vissers- en handelsplaatsje dat rechtstreeks op de Zuiderzee uitkeek en bestond uit de bebouwing rondom de huidige Ellestraat. Aangenomen wordt dat Elburg in 1233 van graaf Otto II van Gelre stadsrechten kreeg, die in 1310 teruggedraaid werden, omdat Otto niet bevoegd was om stadsrechten te verlenen. Op 4 december 1312 werden de stadsrechten met bewilliging verleend. Elburg kreeg dezelfde rechten als Doesburg. In 1341 geeft Hertog Reinoldt van Gelre aan de stad Elburg alle vrijheijt, die de stadt van Zutphen heeft.

Na eeuwenlang te kampen hebben gehad met overstromingen werd, na de tweede Sint Marcellusvloed (1362) en de watervloed van 1367, het besluit genomen dat Elburg moest worden verplaatst en de stadsvrijheid moest worden vergroot. Willem van Gulik, de toenmalige hertog van Gelre, besluit hiertoe op 2 oktober 1392 en gaf zijn rentmeester Arent thoe Boecop de volgende opdracht:

"Wij willen dat sy onze stat versetten sullen op een andere stede."

Dit plan kon worden uitgevoerd dankzij de welvaart die Elburg als Hanzestad in die tijd kende. Arent thoe Boecop liet in vier jaar tijd (1392-1396) een stad met een rechthoekige plattegrond bouwen, waarin de straten planmatig werden aangelegd. De oorspronkelijke bebouwing rondom de Ellestraat werd deels opgenomen in dit plan. Deze planmatigheid, met recht op elkaar staande straten, was een gevolg van het feit dat de stad op de tekentafel werd ontworpen. Na de bouw van de nieuwe stad stond het kerkgebouw nog altijd op de oude plaats buiten de nieuwe stadsmuren. Pas in 1397 gaf de bisschop zijn goedkeuring om de huidige Grote of Sint-Nicolaaskerk binnen het nieuwe stadje te herbouwen. Op dat moment was er nog een plaats in de hoek vrij en dus is Elburg een van de weinige oude steden waar de kerk niet centraal maar aan de rand staat. De bouw van deze oorspronkelijk rooms-katholieke kerk en na de hervorming van eind 16e eeuw protestants geworden kerk gebeurde nogal overhaast, want al na vijftig jaar moest de kerk gerenoveerd worden. De puntige torenspits die ooit op de kerk stond, brandde in 1693 na een blikseminslag volledig af, waardoor nu alleen nog maar de hoekige bovenbouw zichtbaar én beklimbaar is.

Elburg werd eind 14e eeuw niet alleen verplaatst, maar ook maakte men er een vesting van met grachten, muren en een aantal verdedigingstorens. Het stratenpatroon van Elburg dateert grotendeels uit de 14e eeuw. Vanwege de ontwikkelingen in de oorlogsvoering werd aan het eind van de 16e eeuw buiten de toenmalige gracht een tweede verdedigingswal en gracht gegraven. De Vischpoort nabij de haven was onder de naam Visscherstoren oorspronkelijk als gesloten verdedigingswerk gebouwd, maar werd in 1592 omgebouwd tot de huidige open poorttoren. In 1992 werden er opnieuw poortdeuren in aangebracht.

In de Jufferenstraat staat met een neoclassicistisch bakstenen poortje de voormalige, in 1855 door de Joodse gemeenschap in gebruik genomen synagoge. Ze werd gevestigd in de verbouwde residentie van graaf Hendrik van den Bergh.[2] Het gebouw, dat na de Tweede Wereldoorlog niet meer in gebruik kwam als godshuis, is nu onder de naam Sjoel Elburg een museum dat herinnert aan de Joodse gemeenschap van de stad en van Nederland.

Het Munthuis van Elburg is gevestigd in de Vischpoortstraat. Langs de stadsmuur nabij de haven ligt de oudste nog werkende touwbaan van Nederland. In de Schapesteeg staat het in gotische stijl gebouwde Arent Thoe Boecophuis. Dit gebouw had de rentmeester voor zijn opdrachtgever de hertog van Gelre laten bouwen, die het op zijn beurt aan de rentmeester schonk. Diens kinderen verkochten het in 1401 aan de stad Elburg. Vanaf 1401 tot 1954 was er het stadhuis van Elburg gevestigd. In de Zuiderwalstraat bevindt zich achter een groene houten deur de kloostertuin van het uit de 15e eeuw stammende voormalige Agnietenklooster. Hier was na 1954 het gemeentehuis gevestigd en thans herbergt het Museum Elburg. De voormalige refter van het klooster doet nog steeds dienst als raad- en trouwzaal.

In de 19e eeuw werd een groot deel van de stadsmuren en torens geslecht om ruimte te maken voor nieuwe behuizing van de groeiende bevolking. Mede omdat Elburg geen treinverbinding heeft en het omliggende gebied vanouds redelijk arm was, is de groei in de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw beperkt gebleven. Wel deed vanaf 1908 de Zuiderzeetramweg deze plaats aan en was hier de remise van deze stoomtramlijn die in 1931 werd opgeheven. Er was wel sprake van nieuwbouw, maar die werd gebouwd ver buiten de historische stadskern. Hierdoor is de stadsgracht, de Vischpoort (waarin nu het Visserijmuseum is ondergebracht), de kazematten, de vestingwallen en een deel van de stadsmuur nog altijd intact gebleven. Het feit dat Elburg naast Hanzestad ook als vestingstad bekendstaat, vormt een belangrijke reden voor toeristen om een bezoek aan de stad te brengen.

In de wijk Oostendorp staat De Tijd, een stellingmolen die geregeld op zaterdag in bedrijf is. Het Nationaal Historisch Orgelmuseum bevindt zich aan de Brouwersteeg te Elburg.

De cache

Deze cache laat u Elburg vanaf een andere kant bekijken. De cache bevind zich namelijk onder één van de oude kazematten die overigens nog met een gids steeds toegankelijk zijn een aantal dagen per jaar.

U gaat zich namelijk begeven inde gewelfde tunnel onder deze kazematten. Was dit een geheime ingang de stad in in tijden van conflichten? Wie zal het zeggen.

De cache die u gaat zoeken is een vreemde eend in de bijt en u hoeft niet echt te zwemmen om bij de cache locatie te komen want het water is verre van diep. Maar ga de uitdging niet op blote voeten aan want er bevinden zich obstakels onder water. Loop voorzichtig naar de cachelocatie. Er zit naast het gewone logboek nog een reservelogrol in een extra binnencontainer. Open deze niet zolang het gewone logboek nog beschrijfbaar is.