Skip to content

Onder de lepelaar Traditional Geocache

Hidden : 8/29/2015
Difficulty:
1.5 out of 5
Terrain:
1.5 out of 5

Size: Size:   small (small)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:


Onder de lepelaar

De lepelaar werd in 1570 al op een zegel gevoerd, toen stond deze nog vrij, dus zonder grond onder de voeten, op een uitgeschulpt schild. Rond 1645 wordt het door H.J. Soeteboom als officieel wapen genoemd in de Zaanlandsche Arcadia.

In de jaren 1600 heeft de lepelaar mogelijk kleuren gekregen. Op het stadhuis is een witte lepelaar te zien met rode snavel en poten. Deze staat op een blauw veld. Mogelijk zijn deze kleuren na een restauratie in 1816 toegevoegd. Op een afbeelding uit 1697 staat een gelijke lepelaar, echter op een terras van bruin en groen. Deze afbeelding is gemaakt naar aanleiding van de viering van de Vrede van Rijswijk. Nog geen 100 jaar later, ditmaal een optocht wegens de installatie van Willem V op 8 maart 1766, wordt een lepelaar van natuurlijke kleur op een veld van groen afgebeeld.

Hoewel het wapen tot 1816 geen vaste achtergrondkleur had, heeft de Hoge Raad van Adel in dat jaar besloten om het wapen van rijkskleuren te voorzien: een blauwe achtergrond en het onderwerp in het goud De lepelaar is 1991 door de gemeente Wormerland opgenomen in het nieuwe gemeentewapen.

Jisp, in oude documenten ook gespeld als o.a. Gispe/Gyspe, ontstond vermoedelijk in de 11e eeuw langs een veenriviertje met die naam. De naam kan in verband worden gebracht met snel stromend, schuimend water. De eerste bewoners waren boeren en vissers.
In de 12e en 13e eeuw ging vermoedelijk een groot deel van het dorp en de bijbehorende landerijen verloren doordat het binnenwater steeds meer land afsloeg en het meer de Wijde Wormer ontstond. Al dat water gaf ook mogelijkheden: al gauw ontstonden er in Jisp scheepswerven en bijbehorende bedrijven als smederijen en zeilmakerijen. Ook onstonden er meelmolens voor het bakken van scheepsbeschuit. Vissersschepen trokken de Noordzee op voor haring, koopvaarders voeren naar het Oostzeegebied en Skandinavië. Begin 13e eeuw, toen Amsterdam nog 'groot' moest worden, was Jisp de belangrijkste plaats in de wijde omgeving. 
In de 17e eeuw begonnen Jispers in de walvisvaart. De schepen vertrokken in het voorjaar en keerden in de herfst terug met vaten vol walvisspek. In traanovens in en rond het dorp werd daar traan uit gewonnen. Deze dierlijke olie was belangrijk voor verlichting en werd gebruikt als smeermiddel in de opkomende (huis)industrie. De stank was penetrant, maar de opbrengst hoog: Jisp werd een zeer welvarend dorp. Dit is nog te zien aan het prachtige raadhuis uit 1650.
In de 18e eeuw trad verval in; veel bewoners trokken weg, huizen en bedrijven kwamen leeg te staan om later te worden afgebroken. Wat overbleef was het boerenbedrijf: de overgebleven Jispers waren voornamelijk (melk)veeboeren.

Deze geocache brengt u onder de lepelaar en is een voortuin cache houd hier dan ook rekening mee.

Additional Hints (Decrypt)

Baqre qr yrcrynne

Decryption Key

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M
-------------------------
N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z

(letter above equals below, and vice versa)