Odra swoje źródło ma w Górach Odrzańskich na wysokości 632 m n.p.m. W górnym biegu na krótkim odcinku jest rzeką graniczną między Polską a Czechami, a w dolnym – stanowi granicę między Polską i Niemcami (na 1/5 długości swojego biegu). Powyżej Gryfina rozdziela się na dwa nurty – uchodzącą do jeziora Dąbie Odrę Wschodnią (Regalicę) i płynącą przez centrum Szczecina i omijającą od zachodu jezioro Dąbie – Odrę Zachodnią. W okolicy Szczecina, na Międzyodrzu, płynie już kilkoma korytami, z których główne to (oprócz Regalicy i Odry Zachodniej) Duńczyca i Parnica. Odcinek rzeki w rejonie Polic i Świętej utworzony przez Odrę Zachodnią pomiędzy jeziorem Dąbie, a Zalewem Szczecińskim, do którego Odra uchodzi, nosi nazwy Domiąży i Roztoki Odrzańskiej.
Długość 854,3 km (w granicach Polski 741,9 km).
Powierzchnia dorzecza 118,86 tys. km2 (z tego 106,05 tys. km2 w Polsce).
Średni spadek rzeki w jej górnym biegu wynosi 7‰, poniżej Bramy Morawskiej spadek zmniejsza się do 1‰, a średni spadek na całej długości wynosi 0,73‰.
Odra – druga, co do wielkości, rzeka w Polsce, która ma tutaj swój górny odcinek. Odra przemieszcza się swobodnie, dzięki czemu spotkać tu możemy unikalny dla polskiej części rzeki fragment meandrującego koryta z licznymi starorzeczami i drugorzędnymi korytami. Obszar ten nosi nazwę graniczne meandry Odry.
To tu przebiegają dynamiczne procesy, które kształtują koryto rzeki.
Dynamika rzeki, regularne zatapianie obszarów zalewowych, powoli poprawiająca się jakość wody i stosunkowo trudny dostęp do granicznego odcinka sprawiają, że rzeka zachowała do dzisiaj swój naturalny charakter. Procesy, które są odpowiedzialne za formowanie koryta i rozlewisk w dolinach, tworzą różnorodną mozaikę siedlisk na stosunkowo małych powierzchniach. Do najważniejszych procesów korytotwórczych możemy zaliczyć erozję (boczną i wgłębną) czyli mechaniczne niszczenie powierzchni, transport rumoszu skalnego i jego sedymentację. Jednym z przykładów procesów korytotwórczych na tym odcinku jest m.in. przemieszczanie się zakoli rzecznych (meandrów). Niekiedy dochodzi do ich naturalnego przerwania (tzw. awulsji), tworzą się wtedy ślepe odnogi (starorzecza), a z czasem następuje ich stopniowe wypłycanie. Dno rzeki oraz brzegi są podmywane, powstają wtedy strome skarpy w nanosach rzecznych, narastają żwirowe oraz muliste ławice (łachy piasku i żwiru usypane przez rzekę), pojawiają się i znikają wyspy rzeczne. To wszystko warunkuje na tym obszarze duże zróżnicowanie gatunkowe, powodujące wzmocnienie populacji istniejących grup roślin i zwierząt oraz stopniowy powrót pierwotnie występujących gatunków do granicznych meandrów Odry.
Po powodzi w 1997 r. na opisywanym odcinku Odry nastąpiło przerwanie jednego z meandrów rzeki, w wyniku czego powstało starorzecze oraz nowy fragment koryta. Odtwarzanie naturalnych procesów korytotwórczych rzeki, a tym samym – tworzenie nowych stanowisk, sprzyja utrzymaniu i zachowaniu populacji roślin i zwierząt, których byt w całej Europie jest zagrożony za sprawą regulacji rzek. Na żwirowych odsypiskach, w przerwanym meandrze Odry rozwinęła się największa populacja pająka wymyka szarawego (Arctosa cinerea) w Republice Czeskiej. Starorzecza, występujące w obszarze granicznych meandrów Odry, są odpowiednimi miejscami dla rozwoju zagrożonych ryb – różanki i piskorza. Nowe koryto Odry jest bardzo ważne dla gatunków ryb rozmnażających się w wodzie o wartkim nurcie, np. piekielnicy. Dzięki erozji bocznej Odry, tworzącej tu urwiste skarpy brzegowe, obszar ten został zasiedlony przez zimorodka, który w stromych ścianach buduje swoje gniazda. Foto umieszczone dzięki uprzejmości LGD Morawskie Wrota.
Zadania do wykonania:
1. Zmierz na podanych kordach Brzeg1 N 49° 55.696 E 018° 20.046 oraz w punkcie Brzeg2 N 49° 55.611 E 018° 20.108 wysokość brzegu
2. Mając za sobą zadanie nr 1, napisz w którym miejscu brzeg jest bardziej zagrożony zniszczeniem i dlaczego, jakie procesy zachodzą na poszczególnych brzegach?
3. Jakie skały znajdują się w punkcie Brzeg1, a jakie w punkcie Brzeg2?
4. Mile widziane, ale nie obowiązkowe foto w okolicy tego EC (proszę nie spoilerować odpowiedzi!)
Zalogować "znalezienie" możesz bezpośrednio po przesłaniu odpowiedzi przez mój profil. Jeżeli Twoje odpowiedzi będą błędne, zgłoszę się sam. Wpisy bez przesłanych prawidłowych odpowiedzi będą kasowane po 14 dniach