Warto jednak spojrzeć głębiej w historię, bo tak naprawdę wodociągi w Krakowie pojawiły się dużo wcześniej.
Czy wiesz, że ... pierwsze wzmianki o systemie wodociągów w Krakowie pojawiły się już w zapiskach z XIV w?
Wydawać by się mogło, że czysta woda, doprowadzana rurami do domów, to zdobycz ostatnich stuleci, tymczasem Kraków cieszył się tą techniką już za czasów średniowiecza.
Pierwotnie woda doprowadzana była do trzech studni położonych na Rynku Głównym, usytułowanych przy “Krzysztoforach”, przy kościele Mariackim i u wylotu ul. Grodzkiej. System drewnianych rur brał swój początek w rzece Rudawie, skąd naturalnym spadkiem spływała ona ku Krakowowi.
Wiemy, że w XVII w. co bogatsze domy doprowadzały już sobie wodę bezpośrednio na swoje posiadłości, gdzie znajdowały się prywatne zbiorniki ją magazynujące. Mało tego, aby móc podłączyć się do sieci, należało otrzymać specjalne pozwolenie od miasta uprawniające do wykonania odpowiednich prac. O rurociągi biegnące pod ziemią dba specjalny rzemieślnik zwany rurmistrzem.
Drewniane rury wystarczały miastu do XIX w, kiedy to po długoletnim kryzysie miasto zaczęło gwałtownie się rozwijać. Dla porównania, około 1870 roku w Krakowie żyło około 55 tys. mieszkańców, a 30 lat później niemal drugie tyle. W związku z potężnym skokiem rozwojowym Kraków natychmiast potrzebował nowoczesnej i wydajnej sieci wodociągowej. Za rządów Józefa Dietla, ówczesnego prezydenta miasta, podjęto decyzję o budowie wodociągu pompowego zasilanego z Bielan. Projekt oraz kierowanie pracami powierzono Romanowi Ingardenowi. Dzięki jego pomysłowi wykonano na Bielanach i w Przegorzałach studnie, z których rurami przepompowywano wodę do zbiornika pod Kopcem Kościuszki. Stamtąd pod własnym ciśnieniem, 14 lutego 1901 roku, po raz pierwszy popłynęła do mieszkańców miasta.
Z jednej strony miasto potrzebowało dużo czystej wody, z drugiej zaś produkowało coraz więcej nieczystości. Niestety rozwój sieci kanalizacyjnej nie przebiegał równolegle z rozwojem wodociągów. Owszem, już w XVIII w. pojawiały się w polskich miastach rowy odprowadzające fekalia wprost do Wisły, ale było to rozwiązanie ogromnie zatruwające środowisko. W europejskich metropoliach pierwsze sieci kanalizacyjne pojawiały się od połowy XVIII w. Pierwszy projekt kanalizacji wykonano dla Hamburga w 1843 roku. Warszawa otrzymała podobny w 1876 r. Kraków 10 lat później. Pierwszą oczyszczalnię ścieków wybudowano w 1976 roku w Płaszowie, w 1999 r. otwarto oczyszczalnię Kujawy.
Sieć wodociągów i kanalizacji w Krakowie dziś to 4 zakłady uzdatniania wodu (Bielany, Rudawa, Dłubnia i Raba), 2 oczyszczalnie ścieków (Płaszów i Kujawy) oraz 3500 km wodociągów i kanałów. Dzięki wybudowaniu oczyszczalni Płaszów II Kraków stał się jednym z pierszych dużych miast mogących się poszczycić skutecznym oczyszczaniem 100% ścieków komunalnych.
[EN]
The first mention of water supply system in Krakow already appeared inthe fourteenth century.
Originally, water was supplied to the three wells located on the Main Market. The wooden pipes took its origin in the river Rudawa, from where it flowed naturally towards Krakow. We know that in the seventeenth century reach houses in Krakow already had a private storage reservoirs filled by water supply. To be able to connect to the city water supply, citizens had to receive a special permission from the city.
Wooden pipes were enough for Krakow until the nineteenth century, when after many years of crisis, the city began to grow rapidly. For comparison, around 1870, in Krakow lived about 55.000 of residents, and 30 years later, almost 100.000. Krakow needed a modern and efficient water supply system immediately. So close to place where is this Geocache were diged wells. Water from here was pumped up to the tank under the Kosciuszko Mound. From there under its own pressure, on 14 February 1901 year, for the first time water flowed to residents of the city.
On the one hand, the city needed a lot of pure water, on the other hand citizens produced more and more dirt. Unfortunately, development of the sewage system did not proceed in parallel with the development of water supply. The first draft of sewers was made for Hamburg in 1843. Warsaw received a similar in 1876. Krakow 10 years later. The first sewage treatment plant was built in 1976 in Plaszow, and the second in 1999. in Kujawa.
Geocache:
Proszę o delikatne obchodzenie się z Jolką ;)
Please be gentle with Jolka the girl ;)
