Melancholikom dla rozrywki Mystery Cache

Nowe Ateny
Albo Akademiia Wszelkiej Scyencyi Pełna,
Na Różne Tytuły Jak Na Classes Podzielona,
Mądrym Dla Memoryjału, Idiotom Dla Nauki, Politykom Dla Praktyki, Melancholikom Dla Rozrywki Erigowana (...)

Ta skrytka poświęcona jest pierwszej polskiej encyklopedii, noszącej tytuł "Nowe Ateny", a wydanej po raz pierwszy w 1745 roku, której autorem jest ksiądz Benedykt Chmielowski. Encyklopedia ma uklad rzeczowy: hasła nie są ułożone alfabetycznie, lecz pogrupowane na działy tematyczne. Trafnym określeniem byłoby "kompendium", ponieważ dzieło powstało dzięki kompilacji wiedzy zaczerpniętej od ponad setki autorów.

"Nowe Ateny" przez wiele lat nie cieszyły się, delikatnie mówiąc, dobrą opinią u historyków literatury polskiej. Trudno się temu dziwić, bo zawierają masę informacji wyolbrzymionych, przekręconych i zwyczajnie nieprawdziwych. Rozsądne spojrzenie na to dzieło zaprezentował Jan Józef Lipski w przedmowie do wydania z 1964 roku, nazywając Chmielowskiego "Nikiforem Nauki Polskiej" i podkreślając jego rzetelność - "pierwszy jego tytuł do chwały i pierwszy poważny objaw jego naiwności".

Dla mnie "Nowe Ateny" to przede wszystkim wzruszająca dokumentacja człowieka pełnego pasji i ciekawości poznawczej, który nie tylko wykonał ogromną pracę zbierając materiały źródłowe, ale niejednokrotnie uzupełnia je osobistymi komentarzami czy wynikami własnych eksperymentów. Lektura tej książki niezmiennie wzbudza we mnie rozczulenie i jest niezawodnym sposobem na poprawę humoru.

Ciekawym zawartości dzieła zacytuję kilka poglądowych fragmentów:

"W Prowincyi Parraguey w Parvacum Królestwie Nowego Świata, znayduią się ludzie bez przodu y tyłu głowy, maiąc ją spłaszczoną iak półmisek, albo placek; ale to nie dzieie się naturą, lecz sztuką, bo dzieciom ledwo urodzonym głowy biorą w subtelne y dyskretne prasy, nie dopuszcziące rość głowom okrągło, tylko płasko".

"Kozy, śmiedzący rodzaj zwierząt. (...) Według Naturalistów uszyma y nosem oddychają. (...) Wątrobę kozią jedząc wzrok ludzki naprawuie się, owszem oddala się ślepota. Tygrys zwierz mięsa koziego nigdy nie iada, pierwey na śmierć, niż na tę potrawę rezolwowany".

"Co jest w Poszcze złego?
Złe są Rządy y złe drogi w Poszcze, złe y mosty, Złych ludzi iest bez liczby, że nie mają chłosty".

"Karpat Góra, a raczej długo się ciągnących gór kontynuacya, nazwana od słowa Carpo <zrywać>, że tam zbierano y zbieraią różne profity Obywatele y minerały (...) Kamień ztamtąd zrzucony, niżeli się stoczy w dół, wiele innych ruszy z sobą w kompanii. Śniegi tu leżą po całym lecie, z wolna czarnieią, w iakieś obracaią się robactwo; Dzikich kóz na nich mnóstwo, nie nogami chodzących, ale na rogach się od gałęzi zawieszaiących (...) Na samym wierzchołku gór iest źrzódło, a raczey Iezioro Oculus Maris nazwane, gdzie sztuki statków Morskich często wypływaią, znać, że z morzem ma kommunikacyą (...)".

"Życia ludzkiego przedłużenia sekret y industria
(...) Którzy jużdo słuszney dopędzili starości, a ieszcze grzybiałych sobie życzą lat, maią sobie iuż tylko leżyć, odpoczywać, w cieple się konserwować, często się przespać ale krótko, potrawkami posilać się strawnemi. Affekta też i passye rozumnie utemperowane siłę człekowi przynoszą na życie dłuższe (...).

"Koń jaki jest, każdy widzi"

"Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba"

Z lektury Nowych Aten można się też dowiedzieć:

Czy Mądrzy czy Idiotae do Urzędów promowani być Maią?
Co czynić, aby iaie latało po powietrzu?
Co czynić, aby Matrony piękne rodził dzieci?
O łabęciu - czy śpiewa przy swoiey śmierci?
A sąż iakie Remedia na czarty i czary?

I wielu innych rzadziej pożytecznych, częściej zabawnych rzeczy.

ZADANIE

Aby poznać współrzędne ukrycia skrzynki, musisz zdobyć egzemplarz Nowy Aten, a następnie odszukać informacje:

A = Ile zębów miała Wenustia, szpetna niewiasta?
B = Ile lat żyje feniks według Majolusa?
C = Ile razy na dobę puszcza urynę Cynocephalus, po polsku Psigłów?
D = Ile Nerek naliczył w Niedźwiedziu ieden z ciekawych na Rusi?
E = Ile łokci długości liczyła straszna żaba Bufo, która pożerała niewolników w wieży w Gostyniu?

Kesz jest ukryty pod koordynatami:

N 52 10. √(B+2C-6)
E 21 02.(D+10)/A-6E

Na pierwszą trójkę śmiałków czekają certyfikaty. Byłoby mi bardzo miło, gdybyście zrobili sobie z nimi zdjęcie i wrzucili do loga.

Na koniec załączam jeszcze kilka ilustracji z encyklopedii, które wprawdzie nie mają nic bezpośrednio wspólnego z rozwiązaniem, ale są tak klimatyczne, że muszę się nimi podzielić.

Unfortunetly, part of the task for this quiz is to read "Nowe Ateny" ("New Athens"), which is first Polish encyclopedy, and find answers for the questions there. That is if you don't know Polish, it is not possible for you to take the quiz. I encourage you to check out my other caches and I hope you'll enjoy it.