Obelisk Starosty Maxa Berndta von Saldern-Mantel koło Myśliborza.
Denkmal zur Erinnerung an den früheren deutschen Landrat Max Berndt von Saldern-Mantel in der Nähe von Myśliborz (Soldin).
Monument in memory of governor Max Berndt von Saldern-Mantel near Myśliborz
This is a beautiful place with a gorgeous view.
Urodził się 3 lipca 1886 r. w majątku rodzinnym „Klein-Mantel” – (Mętno Małe, gm. Chojna, pow. gryfiński), w dawnym powiecie chojeńskim.
Tam rósł i dorastał. Po maturze studiował w Wernigerode (Harz) nauki prawne. Służbę wojskową pełnił w jednostce „Strzelców Marburgskich”.
W 1911 r. poślubił Marię Luisę von Keudell. Miał czterech synów, z których dwóch poległo na wojnie. W Wilhelshaven pełnił funkcje „Cesarskiego wojskowo – policyjnego dowódcy twierdzy”, to znaczy „naczelnika administracji policyjnej”.
Tam przeżył bunt marynarzy floty wojennej na początku listopada 1918 r.
Pod koniec I wojny światowej pracował jako asesor rządowy.
W wieku 34 lat, w listopadzie 1919 r. został powołany z Wilhelshaven na stanowisko starosty myśliborskiego z dniem 7 czerwca 1920 r.
W powiecie myśliborskim panowała bieda. Po objęciu stanowiska starosty,
w pierwszej kolejności musiał zabezpieczyć aprowizację pozostałej przy życiu ludności, poszkodowanym w wyniku działań wojennych oraz rentierów
(osób utrzymujących się z dochodów z oprocentowania wypożyczonego kapitału lub z odsetek od papierów wartościowych, obligacji itp.). W tym celu gromadził zbiory zbóż i duże ilości bydła, a następnie organizował ich dostawy dla ludności.
Kolejną jego inicjatywą było organizowanie pracy dla bezrobotnych, a tym samym przyczynienie się do ich utrzymania.
Bardzo duże zasługi położył w dziedzinie budownictwa dróg powiatowych. Mimo niewielkich funduszy, znalazł sposób na przekonanie komisji powiatowej, że rentowne będzie użycie kruszarki kamienia do obróbki kamieni i głazów narzutowych, których wiele znajduje się na polach. Starosta uważał, że drogi należy budować
z 2 warstw. Jako podkład należy zastosować „stary” bruk, tzw. „kocie łby”,
a wierzchnią warstwę ułożyć z kostki brukowej (granitowej). Takie drogi są bardzo trwałe i nie ponosi się kosztów ich napraw.
Przykładem takich dróg są:
Ulica Richtstrasse, obecnie Bohaterów Warszawy, główna ulica przelotowa Myśliborza, droga do Barlinka (przez lasy pow. gorzowskiego). W ten sposób wybudowano w powiecie 110 km dróg.
Za jego kadencji uruchomiono linię autobusową Myślibórz – Chojna.
Przyczynił się też wielce do popularyzacji historii regionalnej, podejmując wiele inicjatyw, takich jak:
Rozpoczęcie wydawania regionalnego kalendarza powiatowego Heimatkalender (od 1921 r.).
Przeprowadzenie remontu budynku byłego klasztoru dominikańskiego i utworzenie regionalnego muzeum powiatowego (Das Heimatmuseum des Kreises Soldin) (1928).
Wydanie książki Das Heimatmuseum des Kreises Soldin (1928),
poświęconej historii klasztoru i powstania muzeum.
Ustanowienie herbu powiatu przez sejmik powiatowy (1929).
Po dojściu Hitlera do władzy musiał ustąpić z urzędu 28 czerwca 1933 r.
Przeprowadził się do Chojny i do Szczecina, jednak wkrótce powrócił do swojego majątku „Klein-Mantel” – (Mętno Małe).
Z wdzięczności społeczeństwo ufundowało pomnik z tablicą ku jego czci, przy trasie Myślibórz – Otanów na północnym krańcu Jeziora Myśliborskiego. Między dwoma starymi klonami postawiono pomnik z głazów narzutowych w kształcie piramidy.
Inicjatorami tego pomnika byli panowie Künkel (Czółnów), Wurl (Otanów), Brosien (Tarnowo) i Plauman (Sitno). Na pomniku zamontowano płytę z brązu, na której widniała płaskorzeźba starosty von Saldern.
Inskrypcja znajdująca się pod płaskorzeźbą głosiła:
„Wędrowcze odpocznij tu,
z wdzięcznością wspomnij człowieka,
który tę drogę stworzył,
a także innych z powiatu.”
Pod inskrypcją widniało nazwisko starosty von Saldern.
Płaskorzeźbę wykonała Marie-Luise Fleck, córka dzierżawcy z Kierzkowa. Była ona uczennicą znanego rzeźbiarza profesora Fritza Klimscha z Berlina.
Siedząc na kamiennej ławce po drugiej stronie pomnika, można ujrzeć wspaniały widok na rozległą taflę Jeziora Myśliborskiego, na końcu którego wznosi się imponująca budowla myśliborskiej kolegiaty.
Opracował: Marek Karolczak, Myślibórz, 2009 r. Na podstawie: Heimatkreis Soldin/ Neumark. Die Geschichte eines ostdeutschen Heimatkreises. Soltau. Eigenverlag 1981.
Text used with kind permission of TRANSODRA e.V., Potsdam.