Beijum, van wierdedorp tot heerdenwijk
De geschiedenis van Beijum is de geschiedenis van
de provincie in een notendop. Het voormalige ‘Beiahêm’
ligt nog net op de kop van de Hondsrug en heeft dus ooit aan zee
gelegen. Rondom het jaar nul hebben hier al de eerste boerderijen
gestaan: daar zijn fragmenten van gevonden aan de Beijumerweg. Maar
van echt permanente bewoning was pas 500 jaar later sprake. De
wierde waar die huisjes op gebouwd waren, lag op de plek van het
huidige gezondheidscentrum. Daarna ging de zee stijgen, de wierden
werden dus hoger gemaakt. Er werd klei afgezet waarop vervolgens
het veen begon te groeien. Daarna is het een paar eeuwen stil
rondom Beijum.
Oorlog ontvolkt het dorp
De
twaalfde eeuw is de tijd van de kerken en kloosters.
Er heeft toen een kerk in het dorpje gestaan, dat bekend stond als
het gehucht Beijum bij Zuidwolde. In 1350-1600 waren er veel
oorlogen op het platteland van Groningen. Tot 1500 waren dat de
conflicten tussen Schieringers en Vetkoopers, vanaf 1500 tussen
Albrecht van Saksen en de Bourgondïers en niet te vergeten de 80
jarige oorlog met Spanje.
In die periode werd Beijum verwoest en raakte gedeeltelijk
ontvolkt. Het kapelletje werd gesloten; de goederen gingen naar het
Pepergasthuis. Daar moest paus Sixtus IV aan te pas komen, want
Beijum viel onder het bisdom Münster en de stad onder Utrecht. Zijn
bul is bewaard gebleven. De kapel stond op de plek waar de
kinderboerderij is afgebrand. Het kerkhof van de monniken lag
ervóór, dat is nu een beschermd cultuurmonument.
Een borg in Beijum
Die oorlogsonrust duurde tot de Reduktie in 1594,
waarin Groningen definitief bij het protestantse Holland werd
gevoegd. Daarna kwam er weer rust in de streek. Alle steenhuizen en
kastelen werden omgebouwd tot borgen, want ze verloren hun
militaire functie. Ook in Beijum heeft een borg gestaan: het Huis
te Beijum. Dit oude borgterrein moet oostelijk van het Boterdiep
gelegen hebben, aan de weg Zuidwolde-Groningen.
Een landverrader?
De bekendste bewoner was Frederik Coenders, die het
in 1663 van de familie Clant kocht. Hij is de tekenaar van de
bekende Coenderskaart. Dit was de eerste wandkaart van de provincie
Groningen. Frederik was een bewonderaar van de Franse zonnekoning,
wat hem in zijn vaderland op wantrouwen kwam te staan toen in 1688
de oorlog tussen beide landen uitbrak. Hij waagde het niet om terug
te keren, zodat zijn bezittingen per openbare verkoop in 1691
verkocht werden. De borg moet in 1738 zijn afgebroken. Het
schathuis bleef wel staan en is nu nog herkenbaar in de
woonboerderij Beijumerweg 15.
Boeskool en baksteen
Beijum behoudt in de 19e eeuw zijn agrarisch
karakter. Er werd vooral veel boeskool verbouwd. Wegens de vette
Beijumse kleigrond heeft er nog een steenfabriek gedraaid op de
plek waar nu bouwcentrum Hornbach zit. Daar stond nog niet zo lang
geleden een schoorsteen (indertijd overigens illegaal gesloopt).
Kortom, Beijum was in die tijd een agrarisch gebied met een beetje
industrie.
De nieuwe wijk
Bij het aanbieden van het boek “Stad van het
Noorden”: zei Ypke Gietema: “Beijum moet lijken op de
dorpen er omheen, zodat de mensen niet naar die dorpen vluchten. En
om dat te voorkomen hebben we de namen van de heerden genomen voor
de straten in Beijum”.
De nieuwe wijk kende veel ruime laagbouwwoningen, omgeven door
groen, en de wijkvoorzieningen middenin de woongebieden.
Koopkrachtige bewoners wilde men lokken. Beijum zou voor 50% uit
koopwoningen, en voor 50% uit huurwoningen bestaan. Maar een jaar
na oplevering van de huizen stortte de huizenmarkt in Nederland
totaal in. Aarzelend gingen de woningcorporaties ertoe over om al
opgeleverde koopwoningen in de verhuur te doen. In 1993 lag
daardoor de verhouding huurkoop rond de 80-20%.
Beijum anno 2005
Beijum had in de beginjaren hoofdzakelijk een
aanzuigende werking op de lage inkomensgroepen. De eenzijdige
wijkopbouw, inclusief de daarmee samenhangende problemen, is
duidelijk aan het veranderen. Dat blijkt onder andere uit het feit
dat steeds meer huurwoningen verkocht worden.
Positieve signalen genoeg: Winkelcentrum Beijum-west is vernieuwd,
de groenstrook tussen Beijum en Kardinge gaat op de schop, er komt
een nieuw bezoekerscentrum in het hart van Beijum en met de
regelmaat van de klok vinden er zonovergoten feesten plaats.
De belofte, gesteld toen de wijk gebouwd werd,
lijkt te worden waargemaakt:
Beijum is een plek geworden waar mensen graag willen wonen.
Beantwoord de volgende vraag voor de (nog te plaatsen)
bonus cache:
In welk jaar is Floki geboren??
a) 2001: B=1
b) 2004: B=6
c) 2006: B=8
Team
Nootje
op
Pad
teckel
Titus