Skip to content

A Cerca de Santiago Traditional Geocache

Hidden : 5/9/2010
Difficulty:
2 out of 5
Terrain:
1 out of 5

Size: Size:   micro (micro)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:


 

Galego Castellano English Saltar texto – Skip text

Mira a foto do plano da cerca.

 

Santiago, como toda cidade medieval, estaba delimitada e defendida por unha muralla. Aínda que sempre se pensou que levaba destruída máis dun século, en realidade conservamos algunhas partes ocultas polas casas actuais. Aquí propoñemos a aventura de descubrir os seus restos e de evocar a súa imaxe pasada.

Textos extraídos do libro “A Cerca da Cidade” Editado pola Oficina da Cidade Histórica e Rehabilitación do Concello de Santiago de Compostela.

 

Naceu no s. XI para protexer a cidade

Pouco sabemos de como era a construción orixinal. As descricións das fontes medievais son moi xenéricas. Contamos, por exemplo, cunha breve referencia no libro V do Códice Calixtino, que unicamente cita as sete portas iniciais do seguinte modo: “As entradas e portas da cidade son sete. A primeira entrada chámase Porta Francígena; a segunda, Porta da Pena; a terceira, Porta de Sofrades; a cuarta, Porta do Santo Peregrino; a quinta, Porta Falgueriis, que conduce a Padrón; a sexta, Porta de Susannis; e a sétima, Porta de Mazarelos, pola que chega á cidade o precioso Baco.” Outra ferramenta moi eficaz para o coñecemento da muralla é a toponimia antiga, que se conservou moi ben no rueiro urbano. Desde ela pódese identificar parte do trazado e a existencia dalgúns elementos que hoxe están desaparecidos.

 

Polas súas dimensións, a muralla debía resultar impoñente.

A súa forma de ril dispón o seu eixe máis longo orientado N-S. Os seus muros estaban reforzados a intervalos irregulares con torres cuadrangulares, 48 segundo un plano de 1595, sen contar as que flanqueaban as diferentes portas. Tiña ameas, aínda que non coñecemos a súa forma concreta. Estaba realizada con cascotes irregulares de pedra tipo xisto asentados en terra.

As portas estaban construídas con cantería máis fina e argamasa. Polo exterior ía rodeada dun amplo foso.

A parede ou muro interior tería unha altura de 5m. ata o adarve ou camiño de rolda e un espesor de 2,5m. Deles, 90cm. correspondían ao adarve e 80cm. a cada unha das caras (interior e exterior) do muro. O adarve, ao que se accedería por medio de escaleiras situadas en diferentes puntos, estaba pavimentado con lousa de boa calidade.

 

As portas principais da cidade

Se a muralla era fronteira entre a cidade e o espazo rural, as portas eran os puntos de comunicación entre estes dous "mundos".

As portas canalizaban o tráfico de persoas e mercadorías, e desde elas os veciños accedían aos arrabaldes da cidade nos que se localizaban diferentes negocios.

Pola cantidade de tráfico de persoas e mercadorías, as tres portas principais da cidade eran:

A Porta Francígena ou do Camiño, tamén chamada de S. Pedro. Nela desembocaba o camiño de Castela e de Francia e era a entrada de peregrinos do Camiño francés. Esta será a porta principal.

A Porta Faxeira. Por ela entraban os peregrinos procedentes do Camiño portugués xunto co peixe e as mercadorías dos portos de Padrón, Noia, Pontevedra e Fisterra. O seu nome quizais se relacione coa existencia de faias na zona.

Pola Porta de Mazarelos entraba o viña das comarcas do Ulla e do Ribeiro, así como os cereais de Castela.

As outras portas, aínda que de menor tráfico, eran tamén importantes.

A Porta de San Roque, tamén chamada da Algalia de Arriba, por ela entraban os peregrinos procedentes do Camiño inglés. Daba acceso ó zona xudía. O seu nome, Algalia, quizá se deba á substancia, utilizada en perfumaría, habitualmente traída por comerciantes hebreos.

A Porta da Trinidade ou do Santo Peregrino, daba acceso ó principal zona agrícola da cidade e ao cemiterio de peregrinos. Por aquí continuaba o camiño cara a Fisterra.

Á Porta da Pena daba acceso aos peregrinos de Inglaterra e Flandes.

 

Á vez que diminúe a súa función defensiva desempeñará outros papeis.

Por un motivo ou outro a muralla vaise quedando inútil para a defensa, pero aínda terá outras utilidades e así se mantería ata o s. XIX. As funcións que lle deron á cerca tres séculos máis de existencia foron a tributaria e a sanitaria.

As murallas xogarán un importante papel nas epidemias, porque apenas se coñecía outro tratamento que o illamento dos enfermos para evitar o contaxio. Entre 1347 e 1351 unha gran pandemia coñecida como Peste Negra arrasou Europa.

En Santiago sabemos que afectou a todas as clases sociais. Foi tal a incidencia que se chegou a construír un templo e un hospital para enfermidades contaxiosas coa advocación a San Roque, santo avogado da peste, que se converterá en co‑patrón da cidade.

Cando a cidade se decataba da existencia dalgún brote pestífero propoñía unhas normas de actuación nas que interviña a muralla. Ordenábase reparar as portas e pechar a maior parte delas. Habitualmente só deixaban abertas as tres portas consideradas principais: Porta Faxeira, do Camiño e Mazarelos. Paralelamente, ordenábase vixialas mentres permanecían abertas, desde o amencer ata o anoitecer. Os veciños, ás veces dirixidos por un rexedor, facían garda e impedían o acceso aos que non tivesen a documentación en regra.

As murallas eran os puntos de peaxe do tráfico medieval.

O concello tiña como unha das súas principais fontes de ingresos os impostos de tráfico á cidade. E o seu cobro facíase posible a través das portas da cerca. Así, en dúas das súas portas, a do Camiño e a Faxeira, situábanse os edificios do peso, oficinas nas que se pesaban as mercadorías polas que se pagaba arancel e lugar no que se garantía que os pesos e as medidas que alí se facían eran exactos e uniformes. O oficial que as administraba debía coñecer os pesos e as medidas máis habitualmente utilizados, pois había gran variedade entre as distintas zonas e cidades do reino.

A diferenza doutras cidades, en Santiago non se conservaron as casas do peso, pero temos un vestixio evidente, aínda que inmaterial, da súa existencia no nome da rúa anexa á Porta Faxeira denominada Ruela do Peso.

 

O fin da muralla

Outro xeito de obter ingresos, en función da muralla, foi a través do aforamento dos terreos anexos para construír casas, manter hortas ou utilizar algunhas das súas partes como as torres. Mediante o foro, a cidade percibía unha renda anual polo uso deste espazo público, sendo responsabilidade do usuario encargarse da conservación. En caso de guerra o beneficiario perdía o uso, sen dereito a indemnización, xa que o espazo debía poñerse a disposición para a defensa.

Hoxe conservamos partes de muralla a través desta práctica de integrala nas edificacións, é o que chamamos muralla fosilizada no parcelario.

 

Percorre a muralla e descobre a cidade

Porta Faxeira (N 42º 52.637 W 008º 32.778)

É un dos principais accesos da cidade xunto coa Porta do Camiño. Mostra diso é que se trataba da única porta con torres circulares, entre as que ía un arco coas armas reais da cidade.

Rúa Entrecercas (N 42º 52.646 W 008º 32.746)

Ao chegar á rúa Entrecercas, a toponimia nos informa que estamos sobre o trazado da muralla. De feito, a rúa sitúase sobre o pomerio ou paseo interior e a aliñación das casas marca a cara interior da muralla, sobre todo ao aproximarnos á Porta Faxeira. É posible que algún tramo da muralla se atope formando parte dos edificios. A rúa remata nunha das portas principais da cidade.

Ruela do Peso (N 42º 52.624 W 008º 32.726) e Entremurallas (N 42º 52.623 W 008º 32.678)

Pasada a Porta Faxeira e ata a Porta da Mámoa, as rúas do Peso e Entremurallas van seguindo o paseo de rolda interior ou pomerio da muralla. É moi probable que se conserve parte da muralla integrada nas edificacións actuais, igual que ocorre na zona de Entremuros, ou que se conserven polo menos os seus cimentos. O nome da rúa do Peso de novo fai referencia ao pasado da zona, pois por aquí debía estar o edificio no que se pesaban as mercadorías que entraban na cidade a través da Porta Faxeira.

Unha escavación arqueolóxica realizada no nº 18 da avenida da Senra permitiu documentar un dobre foso, atribuído á muralla anterior construída polo bispo Sisnando e unha torre da cerca do s. XI construída sobre o foso. Actualmente, estes restos pódense observar -aínda que con dificultade- a través do piso acristalado dun establecemento público (N 42º 52.611 W 008º 32.710).

Porta da Mámoa (N 42º 52.615 W 008º 32.646)

Do mesmo xeito que a Porta Faxeira, soportaba un notable tráfico de mercadorías e peregrinos procedentes dos camiños do sur.

O topónimo mámoa -que aparece xa en mapas do século XVI- posiblemente derive da existencia dun enterramento megalítico nesta zona, pois mámoa é o nome comunmente utilizado en Galicia para referirse a estes enterramentos.

Porta de Mazarelos (N 42º 52.671 W 008º 32.531)

É a única porta que se conservou. Aquí desembocaban os camiños que garantían o abastecemento de viño á cidade. Ademais da estrutura do arco, pódese observar unha torre -polo exterior da porta, na súa xamba oeste- cunhas características construtivas similares ás das outras torres. Os estudos realizados demostran que a estrutura da porta propiamente dita é froito dunha única fase construtiva. A disposición dos mechinales (ocos onde se introducían os madeiros das estadas) perfectamente enfrontados e á mesma altura, como se poden ver no interior do arco, indican que nos atopamos ante unha porta edificada dunha soa vez, sen arranxos posteriores. Con todo, existen dúbidas sobre se o actual arco é de orixe medieval, xa que a decoración de placas do arco suxire que nos atopamos cunha construción máis recente. Así, do ano 1751 hai unha referencia ao mal estado de conservación e dise que ameaza ruína e un informe do procurador xeral que insta ao seu arranxo inmediato, polo que a porta podería ser deste momento. En 1871 preséntase unha solicitude para a súa demolición que, por fortuna, nunca ocorreu."

Praza da Oliveira (N 42º 52.896 W 008º 32.435)

Nesta praza pódese observar con claridade a fachada oeste dunha das torres da muralla, de planta cuadrangular e uns catro metros de lado. Entre esta torre e a Porta do Camiño hai unha vivenda estreita, de pouco máis de dous metros de fachada, que podería ocupar o oco do antigo camiño de rolda interior.

Porta do Camiño (N 42º 52.915 W 008º 32.400)

Era o principal acceso á cidade, remate do camiño de Castela e de Francia. Por aquí entraban reis e príncipes, cando viñan a Santiago, e nela celebrábase unha parte da cerimonia de toma de posesión, como señor da cidade, de cada novo arcebispo.

Rúa de Entremuros (N 42º 52.946 W 008º 32.449)

O seu nome garda aínda o recordo da muralla. A rúa discorre sobre o camiño de rolda interior ou pomerio, conservado desde o s. XVI. A aliñación das casas pares, especialmente entre os números 12 e 30, segue o trazado da cara interna da cerca. Podemos deternos no número 18 da rúa, onde se conserva á vista un tramo da cara interior da muralla formando parte da fachada da casa actual. A través da técnica de lectura de paramentos púidose comprobar que o muro pertence a unha única fase construtiva, polo que podería ser un tramo da cerca orixinal levantada por Cresconio no s. XI, ou ben unha reconstrución completa realizada entre os séculos XVI e XVII.

Porta da Trinidade

Tamén chamada do Sancto Peregrino, situaríase onde remata a rúa Carretas. Desde ela saíase ao camiño de Fisterra e á principal zona que abastecía de produtos hortofrutícolas a cidade. Vestixio diso é o nome da rúa das Hortas que atravesa a zona.

 

 

Galego Castellano English Saltar texto

Mira la foto del plano de la muralla.

 

Santiago, como toda ciudad medieval, estaba delimitada y defendida por una muralla. Aunque siempre se pensó que llevaba destruida más de un siglo, en realidad conservamos algunas partes ocultas por las casas actuales. Aquí proponemos la aventura de descubrir sus restos y de evocar su imagen pasada.

Textos extraídos del libro “A Cerca da Cidade” Editado por la Oficina da Cidade Histórica e Rehabilitación del Concello de Santiago de Compostela.

 

Nació en el s. XI para proteger la ciudad

Poco sabemos de cómo era la construcción original. Las descripciones de las fuentes medievales son muy genéricas. Contamos por ejemplo, con una breve en el libro V del Códice Calixtino, que únicamente se refiere a sus siete puertas iniciales del siguiente modo: "Las entradas y puertas de la ciudad son 7. La primera entrada se llama Puerta Francígena; la segunda, Puerta de la Peña; la tercera, Puerta de Sofrades; la cuarta, Puerta del Santo Peregrino; la quinta, Puerta Falgueriis, que conduce a Padrón; la sexta, Puerta de Susannis; y la séptima, Puerta de Mazarelos, por la que llega a la ciudad el precioso Baco". Otra herramienta muy eficaz para el conocimiento de la muralla es la toponimia antigua que se ha conservado muy bien en el callejero urbano. Desde ella se puede identificar parte del trazado y la existencia de algunos elementos que hoy están desaparecidos.

 

Por sus dimensiones, la muralla debía resultar imponente.

Su forma arriñonada, dispone su eje más largo orientado N-S. Sus muros estaban reforzados a intervalos irregulares con torres cuadrangulares, 48 según el plano de 1595 sin contar las que flanqueaban las diferentes puertas. Tenía almenas, aunque no conocemos su forma concreta. Estaba realizada con cascotes irregulares de piedra tipo esquisto asentados en tierra.

Las puertas estaban construidas con cantería más fina y argamasa. Por el exterior iba rodeada de un amplio foso.

La pared o muro interior tendría una altura de 5m. hasta el adarve o camino de ronda y un espesor de 2,5m. De ellos, 90cm. correspondían al adarve y 80cm. a cada una de las caras (interior y exterior) del muro. El adarve, al que se accedería por medio de escaleras situadas en diferentes puntos, estaba pavimentado con esquisto de buena calidad.

 

Las puertas principales de la ciudad

Si la muralla era frontera entre la ciudad y el espacio rural, las puertas eran los puntos de comunicación entre estos dos "mundos".

Las puertas canalizaban el tráfico de personas y mercancías. Y desde ellas los vecinos accedían a los arrabales de la ciudad en los que se localizaban diferentes negocios.

Por la cantidad de tráfico de personas y mercancías, las tres puertas principales de la ciudad eran:

La Porta Francígena o do Camiño. También llamada de S. Pedro. En ella desembocaba el camino de Castilla y de Francia y era la entrada de peregrinos del Camino francés. Esta será la puerta principal.

La Porta Faxeira. Por ella entraban los peregrinos procedentes del camino portugués junto con el pescado y las mercancías de los puertos de Padrón, Noia, Pontevedra y Fisterra. Su nombre quizás se relacione con la existencia de hayas en la zona.

Por la Porta de Mazarelos entraba el vino de las comarcas del Ulla y Ribeiro así como los cereales de Castilla.

Las otras puertas, aunque de menor tráfico, eran también importantes.

La Porta de San Roque, también llamada de la Algalia de Arribo, por ella entraban los peregrinos procedentes del Camino Inglés. Daba acceso o la zona judía. Su nombre, Algalia quizá se deba a la sustancia, utilizada en perfumería, habitualmente traída por mercaderes hebreos.

La Porta da Trinidade a del Santo Peregrino, daba acceso a la príncipal zona agrícola de la ciudad y al cementerio de peregrinos. Por aquí continuaba el camino hacia Fisterra.

La Porta da Pena daba acceso a las peregrinos de Inglaterra y Flandes.

 

Al tiempo que disminuye su función defensiva desempeñará otros papeles.

Por un motivo u otro la muralla se va quedando inútil para la defensa, pero aún tendrá otras utilidades y así se mantendría hasta el s. XIX. Las funciones que dieron a la cerca tres siglos más de existencia fueron la tributaria y la sanitaria.

Las murallas jugarán un importante papel en las epidemias, porque no se conocía otro tratamiento que el aislamiento de los enfermos para evitar el contagio. Entre el 1347 y 1351 una gran pandemia conocida como Peste Negra asoló Europa.

En Santiago sabemos que afectó o todas las clases sociales. Muestra de su incidencia en la ciudad es la construcción de un templo y un hospital para enfermedades contagiosas a San Roque, santo abogado de la peste, que se convertirá en co-patrón de la ciudad.

Cuando la ciudad se enteraba de la existencia de algún brote pestífero proponía unas normas de actuación en los que intervenía la muralla. Se ordenaba reparar las puertas y cerrar la mayor parte de ellas. Habitualmente sólo dejaban abiertas las 3 puertas consideradas principales: Porta Faxeira, del Camiño y Mazarelos. Paralelamente, se ordenaba vigilarlas mientras permanecían abiertas, desde la madrugada hasta el anochecer. Los vecinos, o veces dirigidos por un regidor, hacían guardia e impedían el acceso o los que no tuviesen la documentación en regla.

Las murallas eran los puntos del peaje del tráfico medieval.

El ayuntamiento tenía como una de sus principales fuentes de ingresos los impuestos de tráfico a la ciudad. Y su cobro se hacía posible a través de las puertas de la cerca. Así, en dos de sus puertas, la del Camiño y la Faxeira, se situaban los edificios del peso, oficinas en las que se pesaban las mercancías por las que se pagaba arancel y lugar en el que se garantizaba que los pesos y medidas que allí se hacían eran exactos y uniformes. El oficial que las administraba debía conocer los pesos y medidos más habitualmente utilizados, pues había gran variedad entre las distintos zonas y ciudades del reino.

A diferencio de otras ciudades, en Santiago no se han conservado las casas del peso pero tenemos un vestigio evidente, aunque inmaterial, de su existencia en el nombre de la calle aneja a la Porta Faxeira denominado Ruela do Peso.

 

El fin de la muralla

Otra manera de obtener ingresos, en función de la muralla, fue a través del aforamiento de los terrenos anejos para construir casos, mantener huertas o utilizar algunas de sus partes como las torres. Mediante el foro la ciudad percibía una renta anual por el uso de este espacio público, siendo responsabilidad del usuario encargarse de la conservación. En caso de guerra el beneficiario perdía el uso, sin derecho a indemnización, ya que el espacio debía ponerse a disposición para la defensa.

Hoy conservamos partes de muralla a través de esta práctica de integrarla en las edificaciones, es lo que llamamos muralla fosilizada en el parcelario.

 

Recorre la muralla y descubre la ciudad

Porta Faxeira (N 42º 52.637 W 008º 32.778)

Es uno de los principales accesos de la ciudad junto con la Porta do Camiño. Muestra de ello es que se trataba de la única puerta con torreones circulares, entre los que iba un arco con las armas reales de la ciudad.

Rúa Entrecercas (N 42º 52.646 W 008º 32.746)

Al llegar a la calle Entrecercas, la toponimia nos informa que estamos sobre el trazado de la muralla. De hecho, la calle se sitúa sobre el pomerio o paseo interior y la alineación de las casas marca la cara interior de la muralla, sobre todo al aproximarnos a la Porta Faxeira. Es posible que algún tramo de la muralla se encuentre formando parte de los edificios. La calle remata en una de las puertas principales de la ciudad.

Ruela do Peso (N 42º 52.624 W 008º 32.726) e Entremurallas (N 42º 52.623 W 008º 32.678)

Pasada la Porta Faxeira y hasta la Porta da Mámoa, las calles del Peso y Entremurallas van siguiendo el paseo de ronda interior o pomerio de la muralla. Es muy probable que se conserve parte de la muralla integrada en las edificaciones actuales, igual que ocurre en la zona de Entremuros, o que se conserven al menos sus cimientos. El nombre de la calle del Peso de nuevo hace referencia al pasado de la zona, pues por aquí debía estar el edificio en el que se pesaban las mercaderías que entraban a la ciudad a través de Porta Faxeira.

Una excavación arqueológica realizada en el nº 18 de la avenida de la Senra, permitió documentar un doble foso -atribuido a la muralla anterior construida por el obispo Sisnando- y un torreón de la cerca del XI construido sobre el foso. Actualmente, estos restos se pueden observar -aunque con dificultad- a través del piso acristalado de un establecimiento público (N 42º 52.611 W 008º 32.710).

Porta da Mámoa (N 42º 52.615 W 008º 32.646)

Al igual que la Porta Faxeira, soportaba un notable tráfico de mercancías y peregrinos procedentes de los caminos del sur.

El topónimo mámoa -que aparece ya en mapas del siglo XVI- posiblemente derive de la existencia de un enterramiento megalítico en esta zona, pues mámoa es el nombre comúnmente utilizado en Galicia para referirse a estos enterramientos.

Porta de Mazarelos (N 42º 52.671 W 008º 32.531)

Es la única puerta que se ha conservado. Aquí desembocaban los caminos que garantizaban el abastecimiento de vino a la ciudad. Además de la estructura del arco, se puede observar un torreón -por el exterior de la puerta, en su jamba oeste- con unas características constructivas similares a las de las otras torres. Los estudios realizados demuestran que la estructura de la puerta propiamente dicha es fruto de una única fase constructiva. La disposición de los mechinales (huecos donde se introducían los maderos de los andamios) perfectamente enfrentados y a la misma altura, como se pueden ver en el interior del arco, indican que nos encontramos ante una puerta edificada de una sola vez, sin arreglos posteriores. Sin embargo, existen dudas sobre si el actual arco es de origen medieval, ya que la decoración de placas del arco sugiere que nos encontramos con una construcción más reciente. Así, del año 1751, hay una referencia al mal estado de conservación y se dice que amenaza ruina y un informe del procurador general que insta a su arreglo inmediato, por lo que la puerta podría ser de este momento. En 1871 se presenta una solicitud para su demolición que, por fortuna, nunca ocurrió.

Praza da Oliveira (N 42º 52.896 W 008º 32.435)

En esta plaza se puede observar con claridad la fachada oeste de una de las torres de la muralla, de planta cuadrangular y unos 4 metros de lado. Entre este torreón y la Porta do Camiño hoy una vivienda estrecha, de poco más de dos metros de fachada, que podría ocupar el hueco del antiguo camino de ronda interior.

Porta do Camiño (N 42º 52.915 W 008º 32.400)

Era el principal acceso a la ciudad, remate del camino de Castilla y de Francia. Por aquí entraban reyes y príncipes, cuando venían a Santiago, y en ella se celebraba una parte de la ceremonia de toma de posesión, como señor de la ciudad, de cada nuevo arzobispo.

Rúa de Entremuros (N 42º 52.946 W 008º 32.449)

Su nombre guarda aún el recuerdo de la muralla. La calle discurre sobre el camino de ronda interior o pomerio, conservado desde el s. XVI. La alineación de las casas pares, especialmente entre los números 12 y 30, sigue el trazado de la cara interna de la cerca.

Podemos detenemos en el número 18 de la calle, donde se conserva a la vista un tramo de la cara interior de la muralla formando parte de la fachada de la casa actual. A través de la técnica de lectura de paramentos se ha podido comprobar que el muro pertenece a una única fase constructiva, por lo que podría ser un tramo de la cerca original levantada por Cresconio en el siglo XI, o bien una reconstrucción completa realizada entre los siglos XVI y XVII. "

Porta da Trinidade

También llamada del Sancto Peregrino, se situaría donde termina la calle Carretas. Desde ella se salía al camino de Fisterra y a la principal zona que abastecía de productos hortofrutícolas a la ciudad. Vestigio de ello es el nombre de la calle Huertas que atraviesa la zona.

 

 

Galego Castellano English Skip text

Look at the photo of the plane of the wall.

 

Santiago was demarcated and protected -just like any medieval town- by a defensive wall. It has always been thought that it had been destroyed more than a century ago, but the truth is that some parts still remain hidden by houses. Here we propose the adventure of discovering its remains and recall its past image.

The text has been extracted from the book “A Cerca da Cidade” Editado by Oficina da CidadeHistórica e Rehabilitación of Council of Santiago of Compostela.

 

It originated in the 11th century to protect the city

We hardly know anything about the original construction. The descriptions by medieval sources are very generic. We have, for instance, some lines in Book V of the Codex Calixtinus, which only relers to its seven initial gates (Puerta in Spanish and Porta in Galician) in the following way: "The entrances and gates of the city make seven. The first entrance is called Porta Francígena -Francígena Gate-; the second Porta da Peña; the third Porta de Sofrades; the fourth Porta do Santo Peregrino -Gate of the Holy Pilgrim-; the fifth Porta Falguera, which leads to Padrón; the sixth Porta de Susannis; and the seventh Porta de Mazarelos, through which precious Bacchus enters the city". Another very effective tool lor the knowledge of the wall are the former place nomes that survived almost intact within the urban street plan.

 

Given its dimensions, the wal ought to have been imposing

Its kidney-like shape has the longest axis from north to south. Its walls were reinforced at irregular intervals with quadrangular towers, 48 according to the plan of 1595, without counting those flanking the different gates. It had battlements, although we do not know their concrete shape. It was done with irregular pieces of stone like schist placed in the earth.

The gates were built with finer stonework and mortar. On the outside it was surrounded by a wide moat.

The interior side or wall had a height of 5 m up to the battlement parapet or wall walk, and a thickness of 2.5 m. 90 cm thereof did belong to the parapet walk and 80 cm to each of the wall's sides (interior and exterior). The parapet walk, which was accessible by means of stairs that were situated in different points, was paved with schist of good quality.

 

The main gates at the city

The wall being the frontier between the city and the rural area, the gates were the points of communication between these two "worlds".

The gates channelized the traffic of people and goods. And from them the inhabitants could access the areas outside the city walls of the city, where different businesses were located.

Given the quantity of traffic of people and goods, the 3 main gates of the city were:

Porta do Camiño(the Gate of the Way) or Francigena gate. It was also called Saint Peter's. Here, the road from Castile and from France came out and it was the entrance for pilgrims on the French Way. It would be the main gate.

Porta Faxeira. Through it, the pilgrims coming on the Portuguese Way entered together with fish and goods from the ports of Padrón, Noia, Pontevedra and Fisterra. Its name might be related to the existence of beech trees in the region.

Through the Porta de Mazarelos, wine was brought from the regions of Ulla and Ribeiro, as well as cereals from Castile.

The other gates, although with less traffic, were also important.

The Porta de San Roque, also called Algalia de Arriba. Pilgrims coming on the English Way entered through it. It gave access to the Jewish quarter. Its name, Algalia, might refer to a substance, used in perfumery, usually brought by Hebrew merchants.

The Porta da Trinidade (Trinity Gate) or of the Santo Peregrino, gave access to the main farming area of the city and to the pilgrim's cemetery. Through it, the road to Fisterra went on.

The Porta da Pena. It gave access to pilgrims from England and Flanders.

 

At the same time as its defensive funtion decrases, it performs other roles.

For one reason or another the wall was loosing its usefulness for defence, but it would still hold other utilities and would therefore be kept until the 19th century. The functions which gave the wall 3 more centuries of existence were pertaining to tax and health.

The wall would play an important role in times of epidemics, given that no other treatment was known than the isolation from the sick to prevent transmission. Between 1347 and 1351, a great pandemic -known as the Black Death­ devastated Europe.

In Santiago we know that it affected all social classes. An evidence of its impact in the city is the construction of a temple and a hospital for contagious diseases: San Roque -Saint Roch-, the saint invoked against the plague, who would turn into the second patron saint of the city.

When the city heard of the existence of any plague outbreak it proposed several rules ot action where the wall was involved. The repair of the gates and the closing of most of them were ordered. Usually, only 3 gates were left open for being considered main gates: Porta Faxeira, do Camiño and Mazarelos. Simultaneously, they were ordered to be guarded while they remained open, trom daybreak to nightfall. The inhabitants, sometimes directed by the council, stood guard and prevented the access to those without their documents in order.

The walls were toll gates for the medieval traffic.

The town council had as one of its main sources of income road taxes. And their collection was made possible by means of the gates of the wall. Therefore, in two of its gates of do Camiño and Faxeira, the buildings for weighing were situated, offices where those goods were weighed for which a duty had to be paid and place were it was guaranteed that the weighing and measuring done there were accurate and uniform. The administrating officer had to know the most commonly used weights and measurements, given that there was a great variety among the different regions and cities of the kingdom.

Unlike other cities, in Santiago the buildings for weighing did not survive, but we have a clear trace -though intangible- of its existence in the name of a street annexed to the Porta Faxeira, which is called Ruela do Peso -Weight Lane-.

 

The end of the wall

Another way of obtaining income with the wall was by means of granting rights by charter about the annexed plots of land to build houses, keep gardens or use some of its parts such as the towers. Through the forum the city perceived an annual income for the use of this public space, while it was the user's responsibility to tend to its preservation. In the case ot war, the beneficiary would lose its usage -without compensation- given that the space had to be at the disposal for the defence of the city.

Today, we preserve parts of the wall thanks to this practice of incorporating parts of it in buildings, that is what we call fossilized wall in the plot plan.

 

Tour de wall and discover the city

Porta Faxeira (N 42º 52.637 W 008º 32.778)

It is one of the main accesses to the city, together with the Porta do Camino. Proof of this is that it is the only gate with circular towers, between which there was on arch with the city's coat of arms.

Rúa Entrecercas - Between walls street (N 42º 52.646 W 008º 32.746)

At reaching the street Entrecercas, the place name announces that we are on the layout of the wall, cerca meaning -just like muro and muralla­wall in Spanish. In fact, the street is situated on the pomerium or circular path, and the building line of the houses marks the interior side of the wall, especially when approaching the Porta Faxeira. It is possible that some stretch of the wall is part of the buildings. The street ends in one of the main gates of the city.

Ruela do peso e Entremurallas - "Narrow Street of Weighing (N 42º 52.624 W 008º 32.726) and Between Walls (N 42º 52.623 W 008º 32.678)

Alter the gate Porta Faxeira and till Porta do Mámoa, the streets Peso and Entremurallas follow the circular path or pomerium of the wall. It is highly probable that part of the wall stil stands integrated in the present-day buildings, just as happens in the area of the street Entremuros, or that at least its foundation still remains. The name of the street Peso once again refers to the past of this area given that around here the building must have stood in which those goods were weighed that entered the city through the Porta Faxeira.

An archaeological excavation carried out in N° 18 of the avenue Senra, facilitated the documentation of a double moat -ascribed to the preceding wall built by bishop Sisnando- and of a large tower of the wall. from the 11th century built on the moat. At present, these remains can be seen -although with difficulty- through the glossed-in floor of a public establishment (N 42º 52.611 W 008º 32.710).

Porta da Mámoa - Gate of the Mound (N 42º 52.615 W 008º 32.646)

Like the gate Porta Faxeira, it supported o lot of traffic of goods and pilgrims coming from the ways of the south.

The place name mámoa -that already appears in plans from the 16th century­ possibly derives from the existence of a megalithic burial in this area, becauses mámoa (mound) is the name that is commonly used in Galicia to refer to those burials.

Porta de Mazarelos (N 42º 52.671 W 008º 32.531)

"It is the only gate that survived. Here those ways ca me out that guaranteed the city's wine supply. Apart from the structure of the arch, a large tower can be observed -on the outside of the gate, on its west jamb­ with characteristics concerning the construction similar to the other towers. The studies carried out show that the structure of the gate itself is the result of a single construction phase. The collocation of the putlog holes (holes where the timber for the scaffolding was introduced), one perfectly opposite to the other and on the some height, as can be seen in the interior of the arch, indicate that we ore standing at a gate that was built in one go, without later repairs. Nevertheless, there are doubts about whether the present-day arch is from medieval times, because the arch's decoration of plaques suggests that this is a more recent construction.

We hove a mention from the year 1751 of the bad state of maintenance, it says that it is on the verge of becoming a ruin, and a report by the solicitor who demands the immediate repair therefore the gate might well be from this epoch. In 1871, a request is mode for its demolition that fortunately never happened. "

Praza da Oliveira - Oliveira Square (N 42º 52.896 W 008º 32.435)

In this square, the west facade of one of the wall's towers can be clearly observed. It has a quadrangular ground plan and is 4 metres long. Between this large fortified tower and Porta do Camiño, there is a narrow house -with a facade of hardly more than two metres­ which could be occuping the space of the old interior circular path.

Porta do Camiño - Gate of the way (N 42º 52.915 W 008º 32.400)

It was the main access to the city, end of the road from Castile and from France. Through it, kings and princes entered the city when they came to Santiago, and here part of the investiture ceremony as Lord of the city of each new archbishop was celebrated.

Rúa de Entremuros - Between walls street (N 42º 52.946 W 008º 32.449)

Its name still bears the memory of the wall. The street follows the interior circular path or pomerium, preserved from the 16th century. The building line of the houses with even numbers, especially between the numbers 12 and 30, follows the location of the interior side of the wall.

We can stop at number 18 of the street, where a stretch of the interior side of the wall stands in full view as part of the facade of the present-day house. Through a special technique of studying the facework it has been possible to prove that the wall was built in one single phase, therefore it could well be a stretch of the original wall erected by Cresconius in the 11th century, or also a complete reconstruction carried out between the 16th and the 17th century. "

Porta da Trinidade - Trinity Gate

It is also called Sancto Peregrino, the Gate of the Holy Pilgrim. It was situated where the street Carretas ends. From here, one could leave the city for the way to Fisterra, the "end of the earth", and for the region that mainly supplied the city with horticulture products. As remainder we have the name of the street Huertas -gardens in Spanish- that runs through this area.

 

Galego Castellano English

 

 

Additional Hints (Decrypt)

Zntaégvpb - Zntargvp

Decryption Key

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M
-------------------------
N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z

(letter above equals below, and vice versa)