Het ontstaan van het Rond Venneke:
In een ijstijd is de gemiddelde temperatuur zo laag dat de bevroren ondergrond en het in de winter gevormde ijs, in de zomer niet meer geheel kan dooien. Langzaam maar zeker treedt dan de permafrost in d.w.z. de ondergrond is permanent bevroren. Het land wordt met een laag ijs bedekt, het eerst in het Noorden en langzaam schuift die ijslaag Zuidwaarts. Niet iedere ijstijd duurt even lang en is even koud. Men denkt dat er miljoenen jaren geleden een ijstijd geweest is waarbij de gehele aarde bevroren was. We weten zeker dat in de voorlaatste ijstijd (200.000 tot 120.000 jaren geleden) Nederland tot aan de lijn Haarlem - Nijmegen met een dikke laag ijs bedekt was. Door die gletschers zijn de heuvelruggen ontstaan van de Veluwe, Salland, Gooi, Nijmegen enz. Dat is ook de reden dat de grote rivieren die oorspronkelijk noordwaarts liepen, gedwongen werden om voor die ijswand, van 250 meter dikte, naar het westen af te buigen, zoals ze dat nu nog steeds doen. De zeespiegel lag 150 meter lager en de Noordzee lag droog ( bestond nog niet ). In de laatste ijstijd (70.000 tot circa 12.000 jaar geleden) kwam het ijs niet zo ver, maar wel was er weer permafrost.
We gaan terug in de tijd, zo’n twaalfduizend jaren. De laatste ijstijd was net voorbij en langzaamaan begon het land dat veel later Brabant genoemd zou worden te ontwaken uit een lange winterslaap. We zouden kunnen zeggen het huidige landschap zoals dat nu nog op de Strabrechtse Heide (eigenlijk een groot openlucht landschapmuseum) te zien is kwam voor de dag. Het werd langzaam maar zeker bedekt met een oerbos dat veel later weer door de mens is gebruikt, of beter gezegd verbruikt. Hierdoor kon de heide ontstaan. De mens leerde die heide weer ten zijnen nutte te maken en zo bleef de heide in stand. Veel belangrijker: het landschap bleef nagenoeg ongerept in stand. En dit terwijl het grootste gedeelte van ons land inmiddels wel een of meerdere keren op de schop geweest is. Op de Strabrechtse Heide is de landschapsgeschiedenis terug te lezen, door de huidige verschijningsvorm, door de ongerepte geologische grondlagen, door de pollen die in de grondlagen aanwezig zijn en door archeologische artefacten.
Een van die geologische verschijnselen is het “Rond Venneke” een Pingoruïne. In de huidige poolgebieden zijn, zolang het nog duurt, Pingo’s te zien. Een pingo kan ontstaan in gebieden met permafrost. Het grondwater onder die bevroren laag kan geen kant uit en staat onder druk. Komt er nu een scheur in de bovenlaag, dan kan daardoor kwelwater naar boven geperst worden dat natuurlijk meteen bevriest. Hierdoor kan in de loop van duizenden jaren een ondergrondse ijslens ontstaan die de bovenlaag omhoog drukt en de Pingo is geboren. Oorspronkelijk was het “Rond Venneke” dus een “rond heuveltje”.
Toen zo’n 12.000 jaar geleden de definitieve dooi intrad, schoof langzaam maar zeker de grondbedekking van de ijslens af en vormde er een kleine ringwal omheen. Uiteindelijk dooide ook de ijslens en kwam er een diepe poel, tot in het centrum ruim 3 meter diep, voor in de plaats. Die poel is in de loop der tijden grotendeels opgevuld met plantenresten en ingestoven zand, zodat de bodem nu bestaat uit een veenlaag. Door het veen en de daarin aanwezige pollen is een pingoruïne een waar klimaatarchief van de na-ijstijd en men kan de geschiedenis van de plantengroei daarin reconstrueren.
*Bij de Hoenderboom kwamen vanouds maar liefst vijf gemeenten bij elkaar: Heeze, Maarheeze, Someren, Lierop, en Mierlo. Door gemeentelijke herindelingen is dit aantal teruggelopen tot drie. Hier dichtbij ligt het Grafven. Naar verluidt werden hier in 1595 een aantal vrouwen vermoord, die beschuldigd waren van hekserij. De toenmalige heren van Asten en die van Mierlo waren namelijk fervente heksenjagers.
Bronnen:
- Harrie Berkers
- "De Spreng” van IVN Montferland
- toelichting op de Geologische kaart van 1973
De opdracht:
Parkeer uw auto op de aangegeven parkeerplaats op N 51º 22.984 E 005º 39.446, hier vandaan is de route heen en terug ongeveer 4,5km. Natuurlijk kunnen de opdrachten ook volbracht worden tijdens één van de andere mooie Geocache wandelingen die in dit gebied liggen!
Let op bij het oversteken van de drukke weg! Er wordt hier over het algemeen zeer hard gereden. Een geschikte oversteekplaats is te vinden bij: N 51º 23.038 E 005º 39.150
LET OP: Het is NIET TOEGESTAAN de paden te verlaten. Lees AUB de borden bij de ingang van het gebied en houdt u aan de regels,
u bent te gast in dit natuurgebied!
01-11-2020
OPMERKING: Wacht op een bevestiging van de CO op de correctheid van de antwoorden op de vragen, geen bevestiging is NIET LOGGEN... log je wel dan zal de log worden verwijderd. Met dank aan al die geocachers die niet de moeite nemen om een paar eenvoudige vragen te beantwoorden en zo aan te tonen dat ze daadwekelijk bij 't Rondvenneke geweest zijn. In plaats van in de mooie natuur te kijken vinden zij zoeken naar spoilers op internet veel interessanter.
Loop via N 51º 23.419 E 005º 39.011 naar ’t Rond Venneke en geniet van de omgeving!
Om deze cache te mogen loggen moet je 3 vragen beantwoorden en deze per mail versturen.
Er staat geen infobord bij dit aardkundig monument, de eerste vraag kan eenvoudig op internet gevonden worden.
- Uit welke taal stamt het woord “pingo” en wat is de betekenis ervan?
(graag de oorspronkelijke naam voor de taal en niet de naam die het betreffende volk als beledigend ervaart)
- Wat is de omtrek in meters (ongeveer) van het Rond Venneke?
(note: Het is NIET de bedoeling en NIET toegestaan dat u rond het venneke loopt! Maak een globale schatting van de oever tot het midden van het ven, de omtrek laat zich dan eenvoudig uitrekenen!)
- Tussen het Rond Venneke en het fietspad staan enkele planten uit de Cipressenfamilie, wat is de Nederlandse benaming van deze plant? Hier vind je op één van de houten paaltjes een metalen plaatje met daarop GEO en een nummer, noteer dit nummer
- Maak twee foto’s van jezelf met GPS en voeg ze bij je log
a) als achtergrond het Rond Venneke
b) een foto bij de grenspaal "Hoenderboom".
Logs die geplaatst zijn maar waarbij uit de opgestuurde antwoorden niet blijkt dat men ter plaatste is geweest zullen resulteren in een “mission failed” en de log zal door mij worden verwijderd! Een foto van het Rondvenneke bij de log is niet verplicht maar één foto zegt meer als duizend (ant)woorden ;) en word zéér gewaardeerd.
Englisch
On the Strabrechtse Heide (Strabrechtse Heath) you can find a small geological monument not far from the so called "Hoenderboom", one of the many historical places in this area. Just beside the bicycle track lies a pingoruine. The route to 't Rond Venneke is about 4,5km from the parking and back.
Het Rond Venneke
During an iceage the average temperature is so low that the frozen underground and the ice that was formed in wintertime doesn't melt in summer. Gradual permafrost sets in, the underground is permanently frozen. The land is covered with a layer of ice, first to the north and slowly this ice was moving south. Not every iceage last the same time and its temperatures may vary. People think that millions of years ago there was an iceage when the whole earth was frozen. We are sure that the prelast iceage (200.000 - 120.000 years ago) The Netherlands upto the line Haarlem - Nijmegen was covered in a thick layer of ice. The range of hills at the Veluwe, Salland, Gooi, Nijmegen etc were formed by these glaciers. That's also the reason the big rivers in this area originaly were found up north, forced to stream in front of this icewall of 250 meter and bending to the west. The sealevel was 150 meter lower and the North Sea was dry, in fact it didn't exist at this time.
In the last iceage (70.000 - 12.000 years ago) the ice didn't come as far as the previous iceage but there was permafrost again.
We are going back in time for about 12.000 years ago. The last iceage was just over and slowly the landscape what was later called the province Brabant was waking up from a long wintersleep. We could say that the landscape we know today is still visible at the Strabrechtse Heide. The landscape slowely turned into a big primaevel forest that later was used or better consumed by people who were linving here. The result was that the heath landscape could take over again. The people learned how the heath could make itself usefull and in this way the heath kept his state. More important: the landscape kept his original form. At the Strabrechtse Heide the history of the landscape can be seen because of the untouched geological layers.
One of these geological signs is "'t Rond Venneke" (The Round Mere), a pingoruin. A pingo can arrise in areas with permafrost. The water below this frozen layer can't go anywere and is under pressure. A crack is formed in the layer which allows seepage to be squeezed to the top. This water freezes instantly and in a period of thousand of years a big underground icelens is being formed. The ice is pushing the ground up and a pingo is born.
When about 12.000 years ago the final thaw set in the ground was sliding down the hill and formed a bank in the shape of a ring. Eventually the ice core melted and formed a deep pool, the centre of 't Rond Venneke was 3 meters deep. During time the pool was filled with plantrests and shifting sand and now the botom consist of a thick layer of bog. This is why a pingoruine is a true climate archive of the after-iceage and people can reconstruct the history of plants from it.
*At the Hoenderboom five districts came together: Heeze, Maarheeze, Someren, Lierop, en Mierlo. Due to local government the number was reduced to three. Very close by you can see the Grafven (grave mere). In 1595 a number of women accused from witchcraft were murdered here. The Lords of Asten and Mierlo were ardent witch hunters.
Sources:
- Harrie Berkers
- "De Spreng” van IVN Montferland
- toelichting op de Geologische kaart van 1973
The assignment:
Park your car at the giver parkingplace at N 51º 22.984 E 005º 39.446, from here the route is about 4,5km. Ofcourse the assignments can be done during one of the many other route that are in this area!
ATTENTION: take care when you cross the busy road. People are driving very fast here!
A suitable place to cross the road can be found near N 51º 23.038 E 005º 39.150
It is NOT ALLOWED to walk outside of the tracks.
Please reade the signs at the entrance of the area and obbey the rules.
You are a guest in this natural park!
Walk via N 51º 23.419 E 005º 39.011 to ’t Rond Venneke en enjoy the surroundings!
To log this cache you have to answer three questions and send them to me by email.
There is no sign near the geological monument so you have to look up the first answer yourself
- Which language is the word “pingo” from and what's the definition of it?
(please the origional name of the language and not the name that is offencive to the people of this nation)
- Estimate the circumference of the pingoruine in meters
(note: it is NOT allowed to walk arround the mere! Estimate the distance from the edge to the centre of the mere, the circumference can now be calculated!)
- Between 't Rond Venneke and the bicycle track are growing some plants from the Cipressefamilie, what is the Dutch name of this plant? Here you find a metal tag marked with GEO and a number attached to a wooden pole, write down the number
- Take two pictures of yourself with GPS and add them to your log
a) background the Rond Venneke
b) a picture near the border marker "Hoenderboom".
Logs placed without sending the correct answers are resulting in a mission failed and the logs will be deleted! Note: Although a photo of the Rondvenneke is not mandatory... one picture says more than a thousand words :) and will be highly apprectiated