Kerken op de Conijnebergh Multi-Cache
Team Van Stoffelen: Na 6 jaar is het mooi geweest. Kerken op de Conijnebergh gaat met pensioen.
Kerken op de Conijnebergh
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(micro)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Deze cache is een eenvoudige korte multi, die ook voor kinderen
goed te doen is. U kunt de auto parkeren op de coördinaat bovenaan
deze pagina.
De kerk wordt nog steeds gebruik. Mocht er een kerkelijke of
andere activiteit in of rond de kerk plaatsvinden wees dan heel
terughoudend en kom desnoods op een later tijdstip terug.
U kunt de cache vinden op de locatie N 53° 19.ABC’ O 6°
55.DEF’
Aan het begin van de 17e eeuw stond in Delfzijl een klein
kerkgebouw voor de soldaten en de burgerij. Dit blijkt uit een
brief van 5 juli 1610 van de Friese Gedeputeerde Staten aan de
Staten Generaal in Den Haag waarin zij meedelen: “dat de kercke
staende binnen de schanze Delfsyl in seer sooberen staete is (…)
dat men pericule (gevaar) daer inne niet langer can vergaederen”.
De Friezen verklaren verder “dat er in Deflsyl een reedelijcke
gemeente is ende veel deurtocht van volck” zodat een nieuwe kerk
zeer nodig wordt geacht.
Op 16 januari 1614 werd deze voor de Hervormden gebouwde
‘Garnizoenskerk’ ingewijd door ds. Seuzingius. De kerk lag op een
eilandje, genaamd De Conijnebergh, in de gracht van de eerste
“fortresse”. De kerk was niet groot, had een spitse toren en een
goed orgel.
De Delfzijlse (Friese) garnizoenskerk kwam dus heel anders tot
stand dan de tientallen dorpskerken uit de omgeving, die alle veel
eerder waren gesticht door kloosters of adellijke huizen.
De Delfzijlse kerk “op het eilandje” was een van spitsboogvensters
en steunberen voorzien gebouw van vijf traveeën (gewelf tussen twee
bogen) met een westgevel, toegankelijk door een korfbogige ingang
in de eerste travee aan de zuidzijde.
Dit kerkgebouw van 1613 heeft dienst gedaan tot 1814. Tijdens het
beleg van de vesting Delfzijl in 1813-1814 werd de kerk door de
Fransen gebruikt als kruitmagazijn en als timmerwerkplaats, met
alle gevolgen van dien. Ook was het spitse torentje door de Fransen
verwijderd.
Na het vertrek van de Fransen werd de kerk in 1815 gerestaureerd
en voorzien van een nieuwe toren. Hiervoor werd door koning Willem
I een bedrag van f. 4000,00 geschonken. Het binnenste van de kerk
werd aanmerkelijk verfraaid en van nieuwe kroonluchters voorzien.
Vóór de zogenaamde “klunderbeun” (galerij) plaatste men een versje
dat door de ouden heer Borst uit Delfzijl vervaardigd was:
“Dees Kerk, door Fransch geweld was diep ter neer gezonken; Door
’t Godlijk Albestuur is ons nu weer geschonken, Hersteld door Onzen
Vorst; en door Zijn raadsbesluit, Gaan wij dezelve nu weer veilig
in en uit; En loven onzen God, en danken onzen Koning Voor al die
groote gunst, betoond aan deze woning.”
Het herstel uit 1815 bleek niet voldoende te zijn en in 1830 kreeg
de Hervormde Gemeente een nieuwe kerk. Deze werd op 19 december van
dat jaar ingewijd door ds. Mos. Bij de ingebruikneming waren o.a.
de kerkvoogden P.J. Vos, H.D. Bos, H.K. van Buuren, burgemeester
J.J. Vos, architect ir. J. van Essen, patoor Pirik,
gemeentesecretaris K.F. de Vries, waarman (sluismeester) M. Hemmes,
aannemer R. van Buuren en opzichter J.R. van Buuren aanwezig. De
nieuwe kerk werd een zaalgebouw met rondboogvensters, waarvan de
ligging nog herinnerde aan de vroegere toestand.
In 1923 is de kerk vergroot, verbouwd en voorzien van een nieuwe
torenspits die doet herinneren aan die van 1614. Het interieur werd
eveneens geheel gewijzigd, waarbij het gedicht van de heer Borst
werd verwijderd. In 1955 werd de zogenoemde Kleine Kapel
aangebouwd. De kerk heet nu de Centrum Kerk.
VRAAG: Op de kerk is een kadastrale tekening van het perceel
aangebracht. Tel de vier cijfers van het kadastrale sektienummer op
de tekening bij elkaar op. Het antwoord is A.
In de kerk en buiten in de kerkmuur treft men verschillende oude
grafzerken aan. Op die in de kerkmuur is te lezen dat Sjoerd Jansen
Klempenhof, Commys Provinciaal ende Hopman der Burgerye in 1675
overleed.
VRAAG: Op welke leeftijd is hopman Siurdt overleden. Het eerste
cijfer is B.
VRAAG: Siurdt is in januario 1675 overleden. Op welke dag is hij
overleden. Het laatste cijfer van de dag is C.
In de andere muur staat een grafsteen of gedenksteen
voor de vrouw en dochter van 'wijncoper' Siurdt Jansen. Uit
onderzoek bleek dat deze, in 1621 in Delfzijl geboren koopman
Sijwert Jansz Van der Bilt, de oudst bekende stamvader is van de
familie van der Bilt, en misschien wel van de amerikaanse
miljonairsfamilie Vanderbilt.
VRAAG: Geertien was de 'eerbaere ende deugetsaem huisvrouwe van
wijncoper Siurdt'. Zij is niet oud geworden. Tel de beide cijfers
van haar leeftijd op. Het antwoord is D.
VRAAG: Ook de dochter van Siurdt wordt herdacht op de steen. Neem
de letterwaarde van de eerste letter van de voornaam van de dochter
van Siurdt en trek daar haar het laatste cijfer van haar
sterftejaar van af. Het antwoord is E.
VRAAG: Hoeveel veren bevat één vleugel van de adelaar op het
wapenschild van Siurdt Jansen. Het antwoord is F.
Additional Hints
(No hints available.)