ENG: First information about the rise of town, on running there, the amber route, come from the Czech chronicler's notes Kosmas from 981, according to which in place where the fortress stands today, came the wooden settlement, which with time reformed an important centre of cultural, social and spirituals life.
At about the year 1300 from wooden town, belonging to Czech rhodium Slawnikowicz, grew a splendid habitable residence. In the place of the Higher Castle there was the St. Martin's and Waclaw’s church as well as the chapel. In 1557 the castle complex was replenished at so-called the Lower Castle, erected by duke's architect Ernest - Lorenz Krischke. In 1622 Austrians mastered in the town, which contributed with their workings to damage the buildings of fortress, executed modernization of castle giving it an useful new defensive character. In 1742 the town and the fortress were under Prussian rule. In that time on the order of Fryderyk the Great, the remainders of Renaissance Castel, chapels and church were removed. From this period comes the fort on Owcza Góra (Sheep Mountain) as so-called the distant fort. The idea of such fort was borrowed from the fortress in Moguncja.
The construction was begun in 1743 and it lasted about 19 years. It was the most important point of tactical sight undertaking. Gerhard Cornelius de Walrawe (1692-1773), origin Dutch, was the main designer. He became famous with excellent acquaintance of French school of fortification. He worked at building and extension of fortresses in: Szczecin, Glogów, Nysa and beyond Polish territory in: Kehl, Magdeburg, Moguncja, Wesel. In Klodzko Fortress and Fort on Sheep Mountain, Walrawe applied, such elements of fortification how: distant forts, anti - mine sidewalks and mining. The sidewalks of Main Fortress possess several levels and they have two bypasses. Their total length carries out 40 km. About 1 km was throwed open to sightseeing.
Since the moment of reconstruction of object by king Fryderyk the Great till 1945 the strongly fortificate fortress fulfilled the military part as well as the prison. In 1864, the insurgents of Powstanie Stycznowe (January Rise) were placed in fortress. In 1870 the French prisoners taken to captivity in French-Prussian war were placed here. In the period of second world war, in 1940- 1943 Fortress was the branch of camp - Gross Rossen. The war prisoners, deserters as well as suspicious about working on damage of the Third Reich were placed into. In 1944 on the terrain of Main Fortress was opened the factory of armaments AEG (removed from Lódz). The parts of bullets V -1 as well as electric apparatuses to under-water boats and aviation were produced there. In February 1945, in face of approaching front, Germans began the evacuation of the factory to Turingia. The curiosity is the fact that situated on the forteress factory workers gave the satiric writing entitled the "Flea”.
In 1960 officially Fortress became recognized for relic and opened for tourists. The open part of fortification to sightseeing is 10 % of defensive object hugging the underground labyrinths of miners corridors as well as the lapidarium. Very curious part of Fortress is not accessible for tourists (kilometres of deep moats, casemates, sidewalks, dozen of bastons and the centrally laid donjon). The underground passages, the corridors, the dungeons, the sidewalks come from different epochs. The oldest are: remainders of mediaeval monastic cellars and Renaissance castle, but the most part of casemates and sidewalks were built in the 18th and the 19th century.
Fortress is a place blowed by mystery which accumulates many historical events as well as different legends and tales with past epochs. It conceals traces of presence of all nationalities which lived the town formerly. Therefore from one side there is an unusual example of military architecture, and from the second side the place which conceals the whole past of Klodzko. The splendid view from Fortress stretches on the town and the neighbourhoods. If we have a good visibility, we can admire Snieznik with a distant of 40 km, Szczeliniec Wielki as well the Klodzko Valley surrounding by mountains.
PL: Pierwsze informacje o powstaniu grodu, na przebiegajacym tedy szlaku bursztynowym, pochodza z zapisków czeskiego kronikarza Kosmasa z 981 roku, wedlug których w miejscu gdzie dzis stoi Twierdza powstala drewniana osada, która z czasem przeksztalcila sie w wazny osrodek zycia kulturalnego, spolecznego i duchowego.
Okolo 1300 roku z drewnianego grodu, nalezacego do czeskiego rodu Slawnikowiczów wyrosla wspaniala rezydencja mieszkalna. W obrebie Zamku Wyzszego znajdowal sie kosciól sw. Marcina i Waclawa oraz kaplica, a w 1557 roku kompleks zamkowy zostal uzupelniony o tzw. Zamek Nizszy, wzniesiony przy udziale nadwornego architekta ksiecia Ernesta- Lorenza Krischke. W 1622 roku miasto opanowali Austriacy, którzy swoimi dzialaniami przyczynili do uszkodzenia budynków warowni, nastepnie dokonali modernizacji zamku nadajac mu nowy, obronny charakter. W 1742 roku miasto i Twierdza dostalo sie pod panowanie pruskie. W tym czasie na rozkaz króla Fryderyka Wielkiego znaczaco rozbudowano Twierdze , usunieto pozostalosci renesansowego zamku, kaplic i kosciola. Z tego okresu pochodzi równiez fort na Owczej Górze jako tzw. fort oddalony, pomysl takiego fortu zaczerpnieto z twierdzy w Moguncji.
Budowe rozpoczeto w 1743 roku i trwala ona okolo 19 lat, byla najwazniejszym z punktu widzenia taktycznego przedsiewzieciem. Glównym projektantem pracujacym przy rozbudowie Twierdzy Klodzkiej byl Gerhard Cornelius de Walrawe (1692-1773), z pochodzenia holender, który zaslynal wysmienita znajomoscia francuskiej szkoly fortyfikacji. Pracowal przy budowie i rozbudowie twierdz m. in. w : Szczecinie, Brzegu, Glogowie, Nysie a poza terytorium polskim w : Kehl, Magdeburgu, Moguncji, Wesel. W Twierdzy Klodzkiej i Forcie na Owczej Górze Walrawe zastosowal m.in. takie elementy fortyfikacji jak: forty oddalone, narys moguncko-würzburski, narys kleszczowy oraz chodniki przeciwminowe i minerskie. Chodniki Twierdzy Glównej posiadaja kilka poziomów i maja dwie obwodnice a laczna ich dlugosc wynosi 40 km, z czego tylko okolo 1 km udostepniono do zwiedzania.
Od momentu przebudowy obiektu przez króla Fryderyka Wielkiego do 1945 roku mocno ufortyfikowana twierdza pelnila role militarna oraz ciezkiego wiezienia. W roku 1864 w Twierdzy osadzeni byli pierwsi powstancy z Powstania Styczniowego, w 1870 roku osadzono jenców francuskich wzietych do niewoli w wojnie francusko-pruskiej, natomiast w okresie II wojny swiatowej, w latach 1940-1943 Twierdza byla filia obozu Gross-Rossen, umieszczano w niej jenców wojennych, dezerterów z armii niemieckiej oraz podejrzanych o dzialania na szkode Rzeszy. W 1944 roku na terenie Twierdzy Glównej zostala otwarta, ewakuowana z Lodzi fabryka zbrojeniowa AEG, gdzie produkowano czesci do pocisków V-1 oraz aparatury elektryczne do lodzi podwodnych i lotnictwa. W lutym 1945 roku, w obliczu zblizajacego sie frontu, Niemcy rozpoczeli ewakuacje fabryki do Turyngii. Ciekawostka jest fakt iz robotnicy zlokalizowanej na Twierdzy fabryki wydawali pismo satyryczne zatytulowane “Pchla”.
W 1960 roku Twierdza zostala oficjalnie uznana za zabytek i udostepniona turystom,. Czesc fortyfikacji udostepnionej do zwiedzania to zaledwie 10 % obiektu obronnego obejmujacego podziemne labirynty korytarzy minerskich oraz lapidarium. Bardzo ciekawa jest czesc Twierdzy nie dostepna dla turystów, sa to m.in. : kilometry glebokich fos, kazamat, chodników, kilkanascie bastionów i centralnie polozony donzon. Podziemne przejscia, korytarze, lochy chodniki pochodza z róznych epok, najstarsze to pozostalosci sredniowiecznych piwnic klasztornych i renesansowego zamku, ale najwiecej kazamatów i chodników wybudowano w XVIII i XIX wieku.
Twierdza to miejsce owiane aura tajemniczosci, które gromadzi wiele historycznych wydarzen z minionych epok oraz róznych legend i opowiesci, jak równiez kryje slady obecnosci wszystkich narodowosci jakie zamieszkiwaly niegdys miasto. Tak wiec z jednej strony jest to niebywaly przyklad architektury militarnej, a z drugiej strony miejsce, które skrywa cala przeszlosc Klodzka. Z Twierdzy rozciaga sie wspanialy widok na miasto i okolice, przy dobrej widocznosci z bastionu widokowego mozna podziwiac oddalony o 40 km Snieznik, Szczeliniec Wielki oraz otaczajace Kotline Klodzka góry.
CZ: První zmínka o vzniku tvrze na jantarové stezce, která tudy vedla, pochází ze zápisku ceského kronikáre Kosmase z roku 981. Podle kroniky na míste dnešní pevnosti vznikla drevená osada, která se postupne premenila na duležité centrum kulturního, spolecenského, ale i duchovního života.
Kolem roku 1300 vzniklo z drevené tvrze, která tehdy patrila ceskému rodu Slavníkovcu, nádherné obytné sídlo. Na území tzv. Vyššího hradu se nacházel kostel sv. Martina a Václava a kaple. V roce 1557 byl hradní komplex rozšíren o tzv. Nižší hrad, jehož stavby se zúcastnil dvorní architekt bavorského knížete Ernesta Lorenz Kirschke. V roce 1622 mesto obsadili Rakušané, jejichž pricinením došlo k poškození budov tvrze. Krátce poté provedli modernizaci hradu, který opevnili. V roce 1742 se mesto i s pevností dostalo pod pruskou nadvládu. Na rozkaz krále Fridricha II. Velikého byla tehdy pevnost znacne rozšírena, byly rozebrány zbytky starého renesancního hradu, kaplí i kostela. Z tohoto období pochází i pevnustka na Ovcí hore (Owcza Góra), která vznikla jako tzv. predsunutý fort podle vzoru obranného systému pevnosti v Mohuci.
Stavba byla zahájena v roce 1743, trvala kolem 19 let a byl to z hlediska taktiky nejduležitejší zámer. Hlavním projektantem úcastnícím se výstavby Kladské pevnosti byl Gerhard Cornelius von Walrave (1692-1773), puvodem Holandan, který se proslavil výbornými znalostmi francouzské fortifikacní školy. Pracoval na výstavbe i prestavbe pevností ve Štetíne, Brzegu, Glogowe, Nyse, ale i v zahranicí, napr. v nemeckých mestech Kehl, Magdeburk, Mohuc nebo Wesel.
Na Kladské pevnosti a fortu na Ovcí hore Walrave použil mj. tyto prvky opevnení: predsunuté forty, kleštový systém, minérské a protiminové chodníky a inspiroval se rovnež systémem pevností v Mohuci a Würzburgu. Chodby hlavní pevnosti jsou vystaveny v nekolika úrovních, dvou obvodech a jejich celková délka dosahuje 40 km, z cehož je návštevníkum zprístupnen jen 1 km.
Od doby prestavby pevnosti za vlády Fridricha II. až do roku 1945 plnila nedobytná pevnost vojenskou roli nebo v ní bylo vezení. V roce 1864 byli v pevnosti uvezneni první povstalci polského lednového povstání z prelomu let 1863-64, v roce 1870 zde byli uvezneni francouzští zajatci z francouzsko-pruské války a behem 2. svetové války v letech 1940-1943 pevnost sloužila jako pobocka koncentracního tábora Gross-Rosen a byli v ní vezneni válecní zajatci, dezertéri nemecké armády a lidé podezrelí z rozvracení Ríše. V roce 1944 byla do pevnosti presunuta zbrojovka AEG z Lodži, v níž byly vyrábeny cásti do raket V-1 a rádia do ponorek a letadel. V únoru 1945, tvárí v tvár blížící se fronte, Nemci zahájili evakuaci továrny a její presun do Durynska. Jednou ze zajímavostí je fakt, že delníci z továrny vydávali satirický casopis nazvaný „Blecha“.
V roce 1960 byla pevnost oficiálne prohlášena za památku a byla zprístupnena turistum. Zprístupnená cást opevnení predstavuje jen 10 % obranného objektu, který je tvoren podzemními labyrinty minérských chodeb a lapidáriem. Cást pevnosti, která není turistum prístupná, je také velmi zajímavá, patrí k ní mj. kilometry hlubokých valu, kasemat a chodeb, nekolik bastionu a donjon umístený v centru pevnosti.
Podzemní pruchody, chodby, sklepení a chodníky pocházejí z ruzných období, ty nejstarší predstavují zbytky stredovekých klášterních sklepu a renesancního hradu, nejvíce kasemat a chodníku však bylo postaveno v 18. a 19. století. Pevnost je místem opredeným tajemstvím, v nemž se spojuje mnoho historických událostí z uplynulých epoch a ruzné legendy a vyprávení, skrývají se v nem však i stopy po prítomnosti všech národností, které kdy mesto obývaly. Pevnost tak z jedné strany predstavuje nebývalý príklad vojenské architektury, z druhé strany je to místo, které v sobe ukrývá celé dejiny Klodzka.
Z pevnosti se naskýtá krásný výhled na mesto a jeho okolí, pri dobré viditelnosti mužeme z vyhlídkového bastionu spatrit Králický Snežník vzdálený 40 km, Velkou Hejšovinu (Szczeliniec Wielki) nebo pohorí obklopující kladskou kotlinu.
source/zdroj: (
visit link)