"Het wonder van de Runxputte (ook wel de Maria bron genoemd)
is de grootste Mariabedevaartplaats van Nederland.
Bij Heiloo bevindt zich sinds de Middeleeuwen een grote bedevaartsplaats. Gelovigen trokken eeuwen geleden al in grote getale naar de plaats omdat het water uit de zogenaamde Runxputte heilig zou zijn. De plek kwam bekend te staan als het Lourdes van bisdom Noord-Holland. Bij de put werd in de vijftiende eeuw een kapel gebouwd, maar die werd verwoest door geuzen. Later verrees op deze plek de Onze Lieve Vrouwe ter Nood. Vandaag de dag is dit de grootste Mariabedevaartplaats van Nederland.
De historische Runxputte wordt mogelijk voor het eerst vermeld in een Latijnse tekst uit de elfde eeuw, als ‘puteus Rorikespit dictus’ (de bron genaamd Roriksput). In de negentiende eeuw zijn althans bronnen opgevoerd die als bewijs moesten dienen dat de waterbron verband hield met een verhaal over Rorik, een negende-eeuwse Vikinghoofdman die een deel van het Frankische Rijk in leen kreeg en zich volgens sommige verhalen ook liet dopen. Hard bewijs voor een link tussen deze Rorik en de put ontbreekt echter. Net zoals bewijzen ontbreken voor een Mariaverschijning en de wonderlijke genezing van paarden bij de put, waarover ook al eeuwenlang verhalen rond gaan.
Wanneer de bron precies is ingebed in de katholieke riten is ook niet helemaal duidelijk. Wel bekend is dat in 1409 een kapel bij de bron in gebruik genomen werd, volgens de overlevering na de vondst van een Mariabeeldje. Sinds de bouw van de kapel werden, zo melden de huidige beheerders van het bedevaartsoord:
“…op dit mooie stukje land meer weesgegroeten gebeden dan er tulpen zouden bloeien op de bollenvelden rondom.”
De heuvel waar de kapel verrees kwam bekend te staan als de ‘kruipberg’, omdat sommige bedevaartgangers kruipend aan processies deelnamen.
Verwoesting
In 1573 zou de kapel bij het beleg van Alkmaar door geuzen zijn verwoest. Ondanks het feit dat alleen nog een paar muurdelen van de kapel overeind stonden, bleven pelgrims de plek hierna bezoeken. De laatste brokstukken werden – mogelijk om die reden – in 1637 in opdracht van de Staten van Holland verwijderd. En de Runxputte werd vernield. Als er geen water meer stroomde, droogde ook de stroom pelgrims vanzelf op…
Het wonder bij de Runxputte
Maar de plek bleef aantrekkingskracht uitoefenen op met name katholieken. In 1713 begon de bron onverwachts weer te lopen. Omdat dit precies zou zijn gebeurd op het moment dat enkele boeren vanwege een veepest-epidemie bij de laatste restanten van de kapel aan het bidden waren, werd deze gebeurtenis al snel uitgelegd als een wonder. In de periode hierna kwamen er weer meer bedevaartsgangers naar de heuvel. Cynici meenden dat de waterbron weer was opengebroken door enkele kasteleins uit de omgeving, die een slaatje wilden slaan uit de heropleving van de bedevaart.
De Staten van Holland maakten in 1768 een einde aan de bedevaart, door de vergunningen van kasteleins in de omgeving in te trekken en de Kruipberg te laten egaliseren en beplanten. Tegen het eind van deze eeuw was het hierna vrijwel afgelopen met de bedevaart, mede doordat processies in het gebied helemaal verboden werden. Toen het terrein in 1817 werd aangekocht door Gijsbert Fontein Verschuir, een anti-katholieke burgemeester van Alkmaar, werd het voor katholieken onmogelijk de plek te bezoeken. De devotie uiteindelijk zelfs in de vergetelheid.
Bedevaartskerk
Eind negentiende en begin twintigste eeuw kwam er echter weer aandacht voor de put en zijn geschiedenis. Dit mede dankzij enkele paters uit de omgeving die de bedevaart nieuw leven in hoopten te blazen. Maart 1905 werden de vermoedelijke restanten van de kapel en de put ontdekt en nog datzelfde jaar werd vanuit Amsterdam een bedevaart georganiseerd. Een jaar later volgde een processie en plaatsten gelovigen een houten kruis met Maria-afbeelding bij de Runxputte.
In 1913 verrees op het terrein de bedevaartskerk Onze Lieve Vrouw ter Nood gebouwd, naar een ontwerp van architect Jan Stuyt. Zestien jaar bouwde men ook nog een zogenaamde Genadekapel. In de voorhof van deze kapel is de Runxputte te vinden. Het terrein trekt nog altijd veel gelovigen en is uitgegroeid tot de grootste Mariabedevaartplaats van Nederland."
(
visit link)
"The miracle of the Runxputte (also called the Maria well)
is the largest Marian pilgrimage site in the Netherlands.
Heiloo has been a major pilgrimage site since the Middle Ages. Centuries ago, believers already flocked to the place in large numbers because the water from the so-called Runxputte is said to be sacred. The place came to be known as the Lourdes of the Diocese of Noord-Holland. A chapel was built near the well in the fifteenth century, but it was destroyed by beggars. Later the Our Lady of Distress was erected on this spot. Today this is the largest Marian pilgrimage site in the Netherlands.
The historical Runxputte is possibly first mentioned in a Latin text from the eleventh century, as 'puteus Rorikespit dictus' (the source called Roriksput). In the nineteenth century, at least, sources were presented to prove that the water source was related to a story about Rorik, a ninth-century Viking chieftain who borrowed part of the Frankish Empire and, according to some stories, was also baptized. However, hard evidence for a link between this Rorik and the well is lacking. Just as evidence is lacking for a Marian apparition and the miraculous healing of horses at the well, about which stories have been circulating for centuries.
It is also not entirely clear when the source is embedded in the Catholic rites. What is known is that in 1409 a chapel at the source was inaugurated, according to tradition after the discovery of a statue of the Virgin Mary. Since the chapel was built, the current administrators of the pilgrimage site report:
“…more Hail Marys prayed on this beautiful piece of land than there would be tulips blooming in the bulb fields around.”
The hill where the chapel was built came to be known as the "creeping mountain" because some pilgrims crawled into processions.
devastation
In 1573 the chapel is said to have been destroyed by beggars during the siege of Alkmaar. Despite the fact that only a few wall sections of the chapel were still standing, pilgrims continued to visit the site after this. The last fragments were – possibly for that reason – removed in 1637 by order of the States of Holland. And the Runxputte was destroyed. When there was no more water flowing, the stream of pilgrims dried up by itself…
The miracle at the Runxputte
But the place continued to attract Catholics in particular. In 1713, the well unexpectedly started running again. Because this is said to have happened just as some farmers were praying at the last remains of the chapel because of a cattle plague epidemic, this event was soon interpreted as a miracle. In the period after this, more pilgrims came to the hill again. Cynics believed that the water source had been broken up again by some innkeepers from the area, who wanted to make a profit from the revival of the pilgrimage.
The States of Holland put an end to the pilgrimage in 1768 by revoking the permits of innkeepers in the area and having the Kruipberg leveled and planted. By the end of this century, the pilgrimage had almost come to an end, partly because processions in the area were completely banned. When the site was purchased in 1817 by Gijsbert Fontein Verschuir, an anti-Catholic mayor of Alkmaar, it became impossible for Catholics to visit the site. The devotion eventually even into oblivion.
pilgrimage church
At the end of the nineteenth and early twentieth century, however, attention was again paid to the well and its history. This is partly thanks to some priests from the area who hoped to breathe new life into the pilgrimage. In March 1905 the suspected remains of the chapel and the well were discovered and that same year a pilgrimage was organized from Amsterdam. A year later, a procession followed and believers placed a wooden cross with an image of Mary at the Runxputte.
In 1913 the pilgrimage church Onze Lieve Vrouw in Nood was built on the site, after a design by architect Jan Stuyt. A so-called Grace Chapel was also built for sixteen years. The Runxputte can be found in the forecourt of this chapel. The site still attracts many believers and has grown into the largest Marian pilgrimage site in the Netherlands."
(
visit link)