SLABBERJAN 7 RIT
RIT is het laagste speldopje.
met rit betaal je altijd, maar er gaat altijd iemand mee ,die moet dus ook betalen.
In Zeeland worden traditioneel veel spellen gespeeld in de avonduren. Het Slabberjanspel is er een van. Het is vooral bekend op Walcheren maar wordt ook elders in Zeeland gespeeld. Vooral in de tijd van kerst, oud- en nieuwjaar en ook de slachttijd is het populair. Slabberjan is een echt gezelschapsspel en wordt voornamelijk in familiekring gespeeld.
Het Slabberjanspel draait om het ruilen van speelstukken. Deze stukken hebben verschillende waarden, hogere en lagere. Door het ruilen probeert men de eigen positie in het spel te verbeteren. De spelregels geven aan in welke volgorde wordt gespeeld. Ook bepalen deze regels wat spelers moeten zeggen of doen tijdens het spel. Slabberjan kan in principe met twee tot 42 spelers worden gespeeld.
Vaak wordt het Slabberjanspel als typisch Zeeuws spel beschouwd. Ook in Noorwegen, Duitsland en Italië bestaan echter spellen die lijken op Slabberjan. Sommige uitdrukkingen evenals afbeeldingen op speelstukken zijn ook bekend in het buitenland. De precieze herkomst en geschiedenis van dit spel zijn niet bekend.
Regels
Zoals bij elk spel gelden voor het Slabberjanspel regels. Deze regels geven aan hoe het spel moet worden gespeeld. Ze zeggen iets over:
- de volgorde van het spel
- de waarde van de speelstukken
- de te gebruiken uitdrukkingen.
De speelstukken
Slabberjan heeft in totaal 42 houten speelstukken of doppen. Er zijn 21 verschillende speelstukken, die dus elk tweemaal voorkomen. Een afbeelding of cijfer op de dop geeft aan welke waarde deze heeft. Slabberjan kent acht verschillende afbeeldingen of figuren en dertien cijfers, van nul tot en met twaalf.
Bij oudere, en zelfgemaakte speelstukken, ontbreekt vaak het steeltje. Ook in de daarvoor gebruikte afbeeldingen (en de interpretatie ervan) komen nogal wat variaties voor.Aan de doppen zit een steeltje zodat ze tussen de vingers vastgepakt kunnen worden. De doppen zijn ongeveer vijf centimeter hoog. De speelstukken worden meestal opgeborgen in een zelfgenaaide zak van ‘schortegoed’. Dit is het boerenbont waarvan de Zeeuwse schorten vervaardigd zijn. Tijdens het spel worden de speelstukken gaandeweg uit deze zak gehaald.
Waarde van de speelstukken
De afbeelding of het cijfer op de dop bepaald de waarde. Elke verschillende afbeelding geeft tevens een naam aan het speelstuk. Er zijn vier afbeeldingen met een lage waarde en vier afbeeldingen met een hoge waarde (de matadoren). Daar tussenin zijn er dertien cijferwaarden, oplopend van nul tot en met twaalf. Over het algemeen geldt, van laag naar hoog, de volgende waarde van de stukken en hun namen:
- Jan Rit (een mannetjesfiguur met een stok, of nar)
- Smoel (een vreemdsoortig gezicht)
- Pispot (een pot zoals die vroeger werd meegenomen naar de slaapkamer)
- Blind (ook wel Wittebrood of Meelzak genoemd en meestal een blank vlak)
- De cijfers 0 tot en met 12
- Herberg (een herberg, of huisje)
- Poesje (een zittende of spinnende poes)
- Vogel (een vogel, lijkend op spreeuw of zwaluw)
- Kap-af (een man te paard met een getrokken zwaard, ook wel Ruiter genoemd)