Graag wil ik jullie laten kennismaken met een stukje geschiedenis van Terneuzen.
Onlans heb ik in Vlissingen kennis gemaakt met de steentjes.
Mijn belangstelling was gewekt en daarom ben ik eens gaan kijken of er hier in Terneuzen ook waren.
Ik heb er op 4 plaaatsen gevonden en wil deze graag onder jullie aandacht brengen.
Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig (geboren in 1947 in Berlijn). Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme. In Friesland worden de gedenktekens stroffelstiennen ("struikelstenen") genoemd,[1] in Vlaanderen ook wel 'gedenkkasseien'.[2]
Demnig brengt deze gedenktekens aan in het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi's verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze Stolpersteine herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova's getuigen en gehandicapten.[3] Hoe Demnig aan de naam Stolpersteine is gekomen weet hij zelf niet meer, maar hij citeert met instemming een scholier "Man fällt nicht über die Stolpersteine, du stolperst mit dem Kopf und dem Herzen" (men valt niet over de Stolpersteine, je struikelt met je hoofd en je hart).[4]
De stenen zijn van beton. Op de kop van 10 x 10 cm zit een messing plaatje, waarin de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden zijn gestanst. De stenen werden lange tijd alle door Demnig zelf met de hand gemaakt en geplaatst. Genoodzaakt door de stormachtige ontwikkeling van het project, laat hij zich sinds 2005 ondersteunen door de bevriende beeldhouwer Michael Friedrichs-Friedländer, die de stenen maakt.[5] Demnig plaatst de eerste Stolpersteine in een gemeente nog altijd zelf. Als er vervolgens opnieuw Stolpersteine geplaatst worden, kan dat in overleg door de lokale gemeenschap worden gedaan.
Vanaf juni 2021 worden ook in Amsterdam Stolpersteine gemaakt. Er was in deze stad een lange wachtlijst ontstaan voor plaatsing. Om dit te bespoedigen worden de stenen niet meer alleen in Duitsland, maar nu ook in Amsterdam geproduceerd, bij het Goethe-Institut aan de Herengracht. In Amsterdam lagen in 2020 ongeveer 700 Stolpersteine, in Europa 75.000.[6][7]