Kamp

Geesbrug

Kamp Geesbrug is tot en met de jaren vijftig de verblijfplaats geweest van verschillende groepen mensen:

• Werklozen.
• Joodse dwangarbeiders.
• Evacuees.
• Arbeiders van de Arbeidsdienst.
• Een groep Hitlerjugend.
• Vakantiegangers
• Dienstweigeraars
• Molukkers.

Iets ten westen van het dorp Geesbrug, aan de weg naar Hoogeveen en de Hoogeveense Vaart, lag het kamp Geesbrug (Nieuweroord). Het kamp had een capaciteit van maximaal 240 arbeiders.

Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er voornamelijk werkloze mensen uit Den Haag die in het kader van de werkverschaffing hier moesten werken, bijvoorbeeld in de ontginning.

Joodse dwangarbeiders.
Vanaf 1942, worden er joden in het kamp ondergebracht. Op 20 mei 1942 schreef Joseph Pronkhorst, die als putter werkte: 'Van verlof is voorlopig geen sprake, hoewel we al bijna 7 weken hier zijn.' Wel ontving hij in de dagen erna bezoek en mocht hij een keer bellen naar zijn moeder.

Op donderdag 25 juni 1942 schreef Joseph weer een brief: 'Ik heb sinds maandag geen aardappel meer in het kamp gezien. We zorgen evenwel toch dat we wel wat te eten hebben. De boeren werken geweldig mee. Simon, zo je schrijft, bestaat de kans dat je ook gekeurd moet worden. Ik hoop maar dat het niet het geval is. Hoewel ik al weet dat in ons kamp ongeveer 40 Hagenaars en Rotterdammers komen.'

Joodse dwangarbeiders werden onder andere ingezet voor ontginning- en landbouwswerkzaamheden en de aanleg van een betonnen beschoeiing in een waterlossing naast het kanaal Coevorden-Zwinderen. De groep die zich ermee bezig hield noemde zich de 'Betonploeg'.

Op 3 oktober 1942 gingen de joodse mannen per trein naar kamp Westerbork.

Na het vertrek van de groep joodse dwangarbeiders heeft het kamp gediend als opvangplek voor evacuees, die vanwege de aanleg van de Atlantikwall hun woningen hadden moeten verlaten. 

Vervolgens werd het kamp gebruikt als onderkomen voor arbeiders van de Arbeidsdienst en voor een groep van de Hitlerjugend, die in Geesbrug hun opleiding tot soldaat kregen.

Na de oorlog diende het kamp voor de opvang van een groep militairen, die meehielpen bij oogstwerkzaamheden, als vakantiekolonie en als onderkomen voor dienstweigeraars. 

Krantenartikel 13-03-1952:

Spijbelende dienstweigeraars
Het Hof berechtte tenslotte een drietal dienstweigeraars, dat zich in 1949 in het kamp Geesbrug had schuldig gemaakt aan spijbelen. De 27-j. C. B. uit Voorburg werd veroordeeld tot f10 of 10 d. en 14 d. voorwaardelijk, de 24-j. evangelist F. M. uit Assen tot 14 dagen voorwaardelijk en de 25-j. slager K. de L. uit Schoonoord tot f30 of 15 d. en 1 mnd. voorwaardelijk.

Molukkers
De laatste bewoners waren Molukkers. Zij hebben er ruim 10 jaar gewoond.

Krant maandag 28 juli 1952

Boze vader neemt wraak 
Ambonese jongen in kamp gedood

ZATERDAGMORGEN omstreeks zeven uur is het Ambonezenkamp te Geesbrug (gemeente Oosterhesselen) in opschudding gebracht door een moord, gepleegd op de 18-jarige Ambonees Jacobus Matulessy. De dader, de gehuwde 36-jarige Lucas S., is later door de rijkspolitie gearresteerd en ingesloten in de kazerne te Zweeloo.

   Vermoedelijk heeft deze moord plaatsgevonden ten gevolge van het feit, dat de jongeman vriendschap had aangeknoopt met de 14-jarige dochter van de moordenaar, waarover deze niet te spreken was.

   De jongeman, die leerling was van de ambachtsschool te Hoogeveen en vacantie had, ging zaterdagmorgen met S. naar het aardappelkrabben. 

   Op het kampeerterrein kreeg deze ruzie met de jongen, die eerst met een boksbeugel werd bedreigd, maar er toen tussenuit ging. 

Vijf schoten

   De moordenaar haalde een revolver uit zijn zak te voorschijn en loste vijf schoten op Matulessy, die dodelijk gewond ter aarde viel.

   De kampbewoners kwamen na de revolverschoten uit de barakken te voorschijn. 

   S. laadde opnieuw zijn revolver en beval de Ambonezen zich te verwijderen. Bijna anderhalf uur lang heeft hij nog vloekend en tierend door het kamp gelopen.

   De rijkspolitie, die werd gewaarschuwd, verscheen na enige tijd met een aantal manschappen. Bij zijn arrestatie bood de moordenaar geen tegenstand meer. Hij overhandigde zijn revolver aan de politie. De man werd in de kazerne te Zweeloo ingesloten.

   De vermoorde jongeman, die vier kogels in zijn lichaam bleek te hebben, is naar het ziekenhuis te Hoogeveen overgebracht.

Het kamp kwam leeg te staan en werd te koop aangeboden. Een varkenshouder heeft later de vergane barakken gesloopt en op de fundamenten nieuwe schuren voor zijn varkens gebouwd.