|
De Kop van Drenthe is het gebied tussen Groningen en Assen met daarbinnen een deel van het Nationaal Park Drentse Aa, maar ook veel andere natuurgebieden waar heide, bos, moerasgebieden, hoogveen, beekdalen en meren elkaar afwisselen.
De bijzondere gevarieerde landschappen vinden hier hun basis in de laatste ijstijd. De sporen die eigenzinnige mensen uit het verleden en het heden nalieten vormen een onuitputtelijke bron van verhalen. Deze GeoTour laat je de geschiedenis van dit gebied beleven aan de hand van zeven van die verhalen.
Voor meer informatie, zie de startpagina van de GeoTour Kop van Drenthe (GT4A3).
|
|
KOLONIËN VAN WELDADIGHEID
Aan het begin van de 19e-eeuw stichtte Maatschappij van Weldadigheid verschillende vrije Koloniën, waar armen de kans kregen om een beter bestaan op te bouwen. In 1822 werd de onvrije Kolonie Veenhuizen opgericht, bestaande uit drie gestichten. Hier werden weeskinderen, landlopers en bedelaars opgevangen, aan het werk gezet en geschoold.
De drie gestichten van Veenhuizen hebben allemaal dezelfde ruimtelijke opzet. Tussen rechte lanen staan de centrale gestichten. Aan de binnenzijde van de gestichten, rond een gesloten binnenplaats, bevonden zich slaapzalen met daarin tachtig hangmatten. In deze zalen sliepen de ‘onfatsoenlijke armen’, de bedelaars en landlopers. Mannen en vrouwen waren van elkaar gescheiden. Weeskinderen werden in een eigen gesticht ondergebracht.
Dit onderdeel van de GeoTour Kop van Drenthe is geïnspireerd op het leven en werken in de gestichten in Veenhuizen en bestaat uit 11 caches.
Meer informatie over de Koloniën van Weldadigheid vind je hier.
|
“Even Zitten” kun je bij deze cache op meerdere manieren bekijken. Je moet even
gaan zitten om deze vragen te kunnen beantwoorden voordat je op pad gaat.
Gebruik daarbij internet.
Veenhuizen boeit door zijn rijke geschiedenis, vandaar hier een aantal intressante vragen.
Maar bij de cache zelf is het ook zeker de moeite waard even te gaan zitten.
Graag parkeren op de 1 van de parkeercoordinaten!
Vraag 1: Als de jonge advocaat Groen van Prinsterer in de zomer van 1826 met zijn
reisgezel de Ommerschans nadert, komen ze een groepje bedelaarskolonisten
tegen. Op weg naar het landwerk dat hen het laag bedrijf der bedelarij moet afleren.
Maar één uit het groepje vraagt de deftige heren meteen om een aalmoes.
‘Naturam expelles furca…’, verzucht Groen. Ook al verjaag je de natuur met een
hooivork… Het erop volgende ‘tamen usque recurret’ uit dit citaat van Horatius, laat
hij maar weg.
Wat betekent dit tweede gedeelte van het citaat?
A - Je laat toch altijd wat achter.(A=4)
B - Je verjaagt haar nooit helemaal. (A=1)
C - Ze weet haar weg toch terug te vinden. (A=2)
D - Ze blijft toch steeds terug komen. (A=3)
Vraag 2: In de kindergestichten te Veenhuizen wordt er ook onderwijs gegeven. Dit
is niet iets wat heel vanzelfsprekend is in die tijd. De kinderen krijgen gemiddeld 2
uur per dag les en de rest van de tijd werken ze op het land. De eerste onderwijzer in
Veenhuizen is Harmen Abel Zwarts. Hij wordt aangesteld in 1825. Ze denken van te
voren dat 1 onderwijzer genoeg is. Dit wordt al in februari 1825 hersteld. Er wordt
een tweede en derde onderwijzer aangesteld die onder Harmen gaan vallen. In vele
gevallen zijn het opgeleide wezen die als ondermeesters voor de klas komen. Zo ook
de enige weggelopen ondermeester. Hij is dan reeds 20 en ontslagen als wees.
Maar op 17 juni 1833 is hij ineens verdwenen.
Wie is deze weggelopen ondermeester?
A - Pieter Johannes Hijgenaar (B=4)
B - Albert Schuurman (B=3)
C - Hendrik Jacob Flierman (B=5)
D - Pieter van der Koogh (B=2)
Vraag 3: Veel verpleegden die in Veenhuizen hadden gezeten, hadden het daarna
zwaar in de buitenwereld. Ze waren in Veenhuizen de rust en regelmaat gewend. Er
was in Veenhuizen ook nauwelijks aan alcohol te komen wat de verpleegden alleen
maar ten goede kwam. Terug in hun oude stad vielen ze regelmatig terug in hun
oude leventje. Een voorbeeld hiervan is verpleegde 6804. Hij kwam op 47 jarige
leeftijd voor de eerste keer in Veenhuizen. Hij kreeg hier zijn nummer en
signalement-kaart op 10 augustus 1896. Hij wordt na enkele jaren ontslagen uit
Veenhuizen en gaat naar huis. In 1922 op 73-jarige leeftijd gaat hij in opdracht van
de rechter weer naar Veenhuizen. Na een jaar in Veenhuizen komt hij in 1923 vrij en
gaat weer naar huis naar Alkmaar.
Hoe heet deze verpleegde 6804?
A - Hendrik Hopman (C=2)
B - Jan Geel (C=4)
C - Johannes van den Bosch (C=3)
D - Gerrit Boon (C=5)
Vraag 4: Vanaf het moment dat de rijksoverheid de 3 gestichten overnam en de
gestichten omvormde tot gevangenissen werd Veenhuizen een gevangenisdorp. De
huizen rondom de gevangenissen waren voor gevangenispersoneel en het dorp
werd hermetisch afgesloten voor de buitenwereld. Niemand mocht erin die niet in
Veenhuizen woonde of werkte. Zodra je met pensioen ging of ergens anders ging
werken, moest je het dorp uit. Vanaf 1984 is Veenhuizen geopend voor iedereen. Dit
zorgde voor een bijzondere bijnaam van het dorp.
Wat is deze bijnaam?
A - Hollands Siberië (D=1)
B - Hollands Area 51 (D=5)
C - Nederlandse zwarte gat (D=6)
D - Nederlandse Goelag (D=4)
Vraag 5: In 1946 werd de kunstenaar Adolf Carl Eduard Gantzert voor 5 jaar in
Veenhuizen opgesloten. Hij was fout geweest in de tweede wereldoorlog. Hij kreeg
toestemming van de pastoor van de Rooms-Katholieke kerk van Sint-Hiëronymus
Aemilianus om het gewelf en de wanden achter het altaar te beschilderen. Hij heeft
de hemelvaart van Christus geschilderd. Echter stond er 1 figuur op het linkse
segment die de gemoederen aardig bezig hield. Een figuur aan de rechterkant met
bedelstaf.
Wie bleek dit te zijn?
A - De betreffende pastoor (E=2)
B - Een bekende en geliefde bewaker (E=4)
C – Hitler (E=8)
D - De schilder zelf (E=1)
Vraag 6: Nederland had op een gegeven moment cellen over en er is nagedacht om
gevangenissen te sluiten. Voor Veenhuizen werd er echter een apart verdrag
afgesloten. In 2015 heeft Nederland een verdrag afgesloten met een ander land om
hun gevangenen hier hun straf uit te laten zitten.
Uit welk land kwamen deze gevangenen?
A – België (F=3)
B – Duitsland (F=9)
C – Noorwegen (F=0)
D – Suriname (F=7)
Vraag 7: Omdat Veenhuizen lange tijd afgesloten was en er niet veel gebouwd en/of
afgebroken werd, is er ontzettend veel geschiedenis te vinden in Veenhuizen. Er
staan veel gebouwen met teksten die de weeskinderen, bedelaars en overige
bewoners moesten aansporen om een godsvruchtig en goed leven te leiden. Een
aantal voorbeelden zijn: Hospitaal "Vertrouw op God", Malerij "Maallust", Schooldirecteurswoning "Leering door Voorbeeld" en Apotheek "Bitter en Zoet"
Hoeveel monumenten zijn er eigenlijk in Veenhuizen?
A – 94 (G=1)
B – 104 (G=9)
C – 114 (G=5)
D – 124 (G=7)
Vraag 8: In welk jaar is het 2e Gesticht een museum geworden ?
A – 1984 (H=8)
B – 2005 (H=4)
C – 1999 (H=2)
D – 2000 (H=0)
Voor de juiste coördinaat moet je zijn op
53 0A.DFG
006 2B.CEH
Je kunt de antwoorden van de puzzel controleren op GeoChecker.com.
|
MEER OVER DE KOP VAN DRENTHE
In de Kop van Drenthe geniet je in alle rust van prachtige natuurgebieden en afwisselende landschappen. Onderweg kom je geheimen uit de prehistorie tegen, zoals hunebedden, grafheuvels en celtic fields. Wie op zoek is naar meer levendigheid en cultuur kan ook goed terecht in de prachtige dorpen en de provinciehoofdstad Assen. En alles is prima wandelend of op de fiets te beleven. Maar het leukste is natuurlijk om dit te combineren met geocachen.
Meer informatie hierover vindt u op de site van de Kop van Drenthe.
De ondernemers, die deze Geotour mogelijk hebben gemaakt, heten u van harte welkom in Kop van Drenthe. Kijk voor meer informatie over de ondernemers en hun aanbiedingen hier.
|