Die Betsaule war ursprünglich aus Holz und stand an der Kreisgrenze an einer Kreuzung von 7 Wegen. 1897 mußte der verbliebene Stumpf durch den Bau der Bahnstrecke umgesetzt werden, 1904 nochmals. Initiator des Seins soll dann der Revierförster gewesen sein. Schüler der Grundschule Nowe Czaple haben dann den Stein ausfindig gemacht und nun liegt er wieder vor dem Grundstück des Försters. Dazu folgende Sagen:
-
Ursprünglich soll die Holzsäule ein Marienbild oder Heiligenbild getragen haben. Die vorbei kommenden Fuhrleute sollen dann für den Schutz vor Raubrittern (rotes Haus an der Neisse, unweit von hier) und vor Unfällen gebetet haben.
-
Der Name soll sich von Petho Säule herleiten, der dort erschlagen worden sein soll.
-
Einst kam ein Bauer mit einem sehr schweren Wagen zur Kreuzung, wo dieser trotz aller Versuche stehen blieb. Da kam ein kleines graues Männlein aus dem Wald und riet ihm die Speichen an zu schlagen, und die, die klingen heraus zu brechen und ein zu pflanzen. Das tat er. Eine Speiche tat einen hell klingenden Ton. Diese pflanzte er betend ein, und der Wagen rollte weiter. Aus der Speiche wurde aber die Betsaule.
-
Der Begriff ist von sorbischen Wort Betzula (Kämpfer) abgeleitet.
Filar został pierwotnie wykonany z drewna i stał na krzyżu skrzyżowania
7-kierunkowego. W 1897 r. Pozostały pień musiał zostać przeniesiony przez budowę linii kolejowej, ponownie w 1904 r. Mówi się, że inicjatorem bytu był leśniczy. Następnie uczniowie ze szkoły podstawowej Nowe Czaple zlokalizowali kamień, a teraz znajduje się przed majątkiem leśniczego. Następujące legendy:
Początkowo podobno w drewnianej kolumnie widniał wizerunek Maryi lub świętego. Mówi się, że przyjeżdżający kierowcy modlili się o ochronę przed rycerzami-rabusiami (czerwony dom nad Nysą, niedaleko stąd) i przed wypadkami.
Nazwa pochodzi od kolumny Petho, o której mówi się, że tam został zabity.
Rolnik kiedyś przyjechał na rozdroże z bardzo ciężkim samochodem, gdzie zatrzymał się pomimo wszystkich prób. Potem mały szary człowiek wyszedł z lasu i poradził mu, by uderzył w szprychy i tych, które brzmią, jak się wyrwać i zasadzić. On to zrobił. Mowa zabrzmiała jasno. Posadził ich na modlitwie i samochód ruszył. Ale filar został wykonany z szprychy.
Termin pochodzi od łacińskiego słowa Betzula (wojownik).