Seria „GeoOjczysty” powstała w ramach kampanii „Ojczysty – dodaj do ulubionych”, która od 2012 roku przybliża rozmaite, zapomniane, kłopotliwe albo nieoczywiste zagadnienia języka polskiego i zachęca do dbania o kulturę wypowiedzi, poprawność językową oraz propaguje wiedzę zarówno o dawnej, jak i o współczesnej polszczyźnie, a przeznaczona jest dla jej użytkowników – czyli dla nas wszystkich!
Narodowe Centrum Kultury, współpracując z Geocaching Warszawa, przygotowało serię „GeoOjczysty” o historii wybranych słów związanych z Warszawą. Czytając opisy keszy z serii, będziecie mogli poznać ciekawostki o miejscach i ich nazwach, a także o innych „warszawskich słowach”. Czasami będziecie zaskoczeni.
STATEK DO MŁOCIN • SZKUTA • MIASTO OGRÓD • LIPA • ZACHACHMĘCIĆ • PLAC WILSONA • CIUCHCIA • DWORZEC • BELFER • BIMBER • SYRENKA • OMNIBUS • PONIATOSZCZAK • WARSZAWA • TRAJLUŚ
Spoglądając na obecną, prężnie rozwijająca się stolicę Polski, stanowiącą ośrodek kulturalny i biznesowy kraju, trudno uwierzyć, że jeszcze 700 lat temu była to licząca zaledwie 20 hektarów osada. Początek obfitującej w wiele wzniosłych i dramatycznych wydarzeń historii Warszawy datuje się na koniec XIII w., czyli czasy założenia grodu Stara Warszawa (tereny dzisiejszej Starówki) przez księcia Bolesława II Mazowieckiego i bogatych kupców toruńskich. Nazwa grodu pochodzi od imienia rycerza Warcisława z rodu Rawów – w skrócie Warsza – który był właścicielem wsi leżącej na terenach dzisiejszego Mariensztatu. WARSZAWA – to etymologicznie po prostu „Warszowa (Warszewa) osada”, czyli osada Warsza.
W 1300 r. Warszawa uzyskała akt lokacyjny, a ok. 100 lat później była już stolicą Mazowsza. Będąc istotnym punktem na szlaku handlowym Wisły, stopniowo zwiększała swoje znaczenie.
Warto wspomnieć, że przed powstaniem grodu Warszawa na terenie dzisiejszej stolicy istniały inne grody, których nazwy przetrwały do dziś i mają swoje miejsce we współczesnym mieście. Są to m.in.: Jazdów (teraz Ujazdów – stąd również Al. Ujazdowskie), Solec (dziś nazwa ulicy i osiedla), Gocław i Kamion (dziś: Kamionek). W XVI wieku królowie coraz częściej przebywali w Warszawie, której położenie – bliżej zarówno Szwecji, jak i Litwy – było znacznie korzystniejsze niż Krakowa. Pod Warszawą odbyły się też pierwsze wolne elekcje – dawne pole elekcyjne od dawna znajduje się już w obrębie miasta, na warszawskiej Woli – w 1997 r. upamiętnione zostało pomnikiem Electio Viritim, postawionym w miejscu, gdzie ul. Ostroroga łączy się ze zbiegiem Młynarskiej i Obozowej.
Po pożarze Wawelu w 1596 r. Zygmunt III Waza zdecydował o przeniesieniu rezydencji do Warszawy (co de facto nie uczyniło jej jeszcze oficjalną stolicą do czasu I rozbioru). Warszawa była wówczas określana mianem Miasto Rezydencjonalne Jego Królewskiej Mości.
Największy kulturalny rozwój miasta przypadł na okres panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego (pamiątką po jego panowaniu są m.in. rozbudowane Łazienki Królewskie). Podczas rozbiorów Warszawa trafiła do zaboru rosyjskiego, jednak najtragiczniejszy w skutkach okazał się czas II wojny światowej, kiedy ponad 80% miasta zostało zrównane z ziemią, dobra kultury zostały rozkradzione, a śmierć poniosły setki tysięcy ludzi. Dramatyczna historia stolicy czyni ją niejako żywym muzeum, w którego zakątkach wciąż można odkrywać pozostałości dawnych dziejów.
Skrzynka:
Wybór miejsca nie jest przypadkowy! Na pobliskim stawie wypada geometryczny środek stolicy. Pojemnik: Szukaj nisko.
