Deze cache brent u naar de megalieten van Langerlo, beter bekend als de Duivelsstenen.
De duivelsstenen
Omdat de oorsprong niet kon verklaard worden, gingen er veel geruchten rond. Deze geruchten werden door Lod Lavki samengebracht in zijn boek 'De duivelsklauw', gepubliceerd in 1935.
De duivelsstenen van Langerlo.
(Foto: Wandelsloefke)
'De duivelsklauw', het verhaal van Lod lavki
De Limburgse auteur Lod Lavki (1893-1954) – de man der jeugd genoemd – schreef vooral opvoedkundige werken met een godvruchtige inslag. Op 10 maart 1921 werd hij te Luik priester gewijd. Zijn echte naam is Lodewijk Vanwinkel, maar hij veranderde die in de pseudoniem Lavki. Onder deze naam blijft hij in Genk verbonden met het verhaal van de duivelsstenen te Langerlo, de sage die verwijst naar de kerstening van deze streken.
We kunnen niet stellen dat de bewoners van Genk en omstreken in de 6de en 7de eeuw tot het christendom bekeerd werden. Wel werden toen de fundamenten gelegd via de onmisbare infrastructuur zoals het stichten van abdijen die de langzame en diepgaande kerstening van de bevolking in gang zetten. Genk kwam in deze tijd namelijk onder de invloedssfeer van de vrouwenabdij van Munsterbilzen. De gewone boer in de Kempen probeerde de nieuwe voorschriften van het christendom te verzoenen met de natuurreligie die eeuwenlang het leven bepaald had. Bekend is ook dat de zogenaamde heidense vereringsplaatsen en gebruiken langzaam christelijke vertalingen kregen. De vele boomkapellen zijn hiervan misschien het meest gekende voorbeeld. Ook het verhaal van de Duivelstenen refereert aan heidense offeranden.
Toen Lavki met zijn katholieke scouts in Langerlo verbleef, werd hij geboeid door de enorme zandkeien in de heide. Hij hoorde van de legendes en sages van de plaatselijke bewoners die hem vertelden over de strijd tussen de duivel en de oorspronkelijke inwoners die hij in zijn macht hield, totdat een visser uit de abdij van Munsterbilzen de invloed van de duivel brak. De sporen zouden letterlijk op de duivelstenen afgebeeld staan.
Dit volksverhaal vatte hij in 1935 samen in 'De Duivelsklauw'.
Het verhaal vat de geruchten van de inwoners van Langerlo samen in een mooi verhaal;
In Langerlo woonde vroeger een heks, Boelemekkemaai, waar iedere inwoner schrik van had. Ze was zeer oud, zeer lelijk, hinkend en kromgebogen. Alles wat ze had was vuil en oud, maar haar ogen schitterden altijd. Ze schitterden zelfs zo hard, dat niemand haar blik kon verdragen. Boelemekkemaai kwam maar enkele keren per jaar naar buiten. Bij haar komst liepen alle kinderen, maar ook de volwassen weg van haar.
Bij de aanvang van elk jaargetij moest Boelemekkemaai een mens hebben. De persoon die gevangen werd door Boelemekkemaai, werd geofferd op een groot rotsblok op de top van de heuvel.
Langs het huis van Oswin, een herder in Langerlo, vestigde een vreemde man zich. Terwijl de vreemdeling zijn netten uit het water haalde, kwam Boelemekkemaai langs. De vreemde man bleef gewoon doorwerken. Boelemekkekaai werd woedend maar de veemde man trok er zich niets van aan. De vreemde man kon Boelemekkemaai wegjagen door 3 keer dezelfde beweging te doen. Met de rechterhand sloeg hij naar het hoofd en naar de borst en dan van de ene schouder naar de andere. Oswin was zo nieuwsgierig dat hij de vreemde man ging opzoeken. De man vertelde hem dat zijn naam Godfried was en dat hij zojuist het kruisteken had gemaakt.
Het eerste jaargetij brak aan en Boelemekkemaai zou weer naar buiten komen om een mens te vangen. Terwijl vele mensen zich verstopten of eropuit trokken, bleven Godfried en Oswin gewoon doorwerken. De zon ging onder en een bende joelende duivels sleurden Oswin mee. Het geschreeuw weergalmde, het vuur laaide op en de schaduwen dansten in het rond. Maar Oswin kon zichzelf bevrijden. Hij toonde aan de andere inwoners hoe hij Boelemekkemaai van zich kon afschudden. Hij maakt het kruisteken en liet de andere hem nadoen.
Op dat moment hoorden ze een ontzettende kreet van op de heuveltop. Het was de heks die om hulp schreeuwde. Oswin liep ernaartoe, omdat hij vertrouwde op de Heer. De heks had verkeerde kruiden gegeten en Oswin snelde naar Godfriend toe voor een geneesmiddel. Op dat moment kwam de enorme rotsblok op de heuvel los en rolde naar beneden recht op de twee mannen af. Ze konden zich gelukkig nog redden. De blok brak en verspreidde zich in grote en kleine stukken.
Boelemekkemaai ging op de rotsblok staan en deed de vodden rond haar voet uit. Zij had een paardenhoef en was dus een duivel. Ze stampte met haar voet tegen de rotsblok en de voet drong heel diep door in de rotsblok. Maar Oswin en Godfried kenden geen schrik en klommen op een ander rotsblok. Godfried stak zijn kruisteken hoog de lucht in en riep "In den naam van den Vader en den Zoon en den Heiligen Geest, ik verban u van dezen grond, vrijgekocht door Christus bloed, u, alle duivels van de aarde en verbied u voortaan hier te komen!" Vele duivels stierven, en Boelemekkemaai bleef alleen over. Zij smeekte om het gebed niet nog eens te zeggen. Maar Godfried sprak: "Morgen is dit land een heilig land, gewassen door het bloed van Gods eigen zoon". Op dat moment stierf Boelemekkemaai. Langerlo was zo bevrijd van de akelige gebeurtenissen. Godfried knielde en zei: "In cruce salus: In het kruis is alle heil!"
De eigenlijke oorsprog van deze stenen
De duivelsstenen zijn gevormd door het aaneenkitten van zand. Aan de binnenkant hebben ze een witte kleur, maar uitwendig zijn ze bruin of roodachtig. Ze zijn afkomstig uit het Bolderiaans tijdvak. De stenen wegen tussen de 1,4 en 3 ton. Een van de stenen vertoont een inham. Deze zou volgens bovenstaand verhaal afkomstig zijn van de heks.
Tijdens de werken aan het Albertkanaal, in de gehuchten Langerlo en Gelieren (niet in Sledderlo en Kamerlo), werden een twintigtal grote stenen gevonden. Van deze werden er maar 4 behouden. Deze stenen lagen oorspronklijk ten zuiden van het Albertkanaal. Tijdens de tweede industrialisatie werd op deze terreinen de autofabriek Ford gebouwd. Hierdoor kwamen de stenen op het grondgebied van autofabriek Genk te liggen. Vanwege de achterliggende geschiedenis en het culturele belang, liet Ford Genk de stenen onaangeroerd. In 1971 werd echter besloten om het kanaal te verbreden waardoor het lot van de duivelstenen bezegeld zou zijn. Op verzoek van de Heemkreeg besliste het College van Burgemeester en Schepenen, op 23 november 1971, dat de stenen behouden moesten worden en overgeplaatst mochten worden naar het Molenvijverpark. Na de restauratie van de kapel van Langerlo in 1989, werden ter gelegenheid van de eerste 15 augustus-processie in 1990, twee stenen terug gebracht naar Langerlo. De derde steen werd verplaatst op 06 september 1996, ter ere van het 900-jarig bestaan van Langerlo, en is te vinden op een andere hoek van het plein. De vierde steen bevindt zich in het Molenvijver park.
Langerlo
De duivelsstenen zijn een prachtig voorbeeld van folklore, maar deze hoek van Langerlo heeft uiteraard nog meer te bieden.
Langerlo heeft een prachtig driehoekig pleintje dat bewaard is, zoals het was in 1900. Het pleintje werd vroeger beschouwd als een gemeenschapsweide. Deze functie kreeg het door een reglement, dat in voege ging in de 16e eeuw, en dat bepaalde dat elk braakliggend stuk grond gebruikt moest worden voor de gemeenschap. Vroeger werd het pleintje gebruikt om het vee te laten grazen. Het is vandaag nog steeds een gemeenschappelijk pleintje, waar men ook de duivelsstenen terug vindt.
Ook de langgestrekte boerderijen zijn er nog terug te vinden. Eén van de vele langgevelhoeves is zelfs opgenomen in de inventaris van het Bouwkundig erfgoed. De boerderijen zijn telkens op dezelfde manier opgebouwd. Het woonhuis met de kamers bevindt zich samen met schuur en stal onder één dak. Deze bouwstijl is ontstaan door de armoede die heerste onder de boeren. Wat opvalt, is dat de hoeves vaak maar een kleine stapelruimte en schuur hadden, omdat er maar weinig geoogst werd. Om kosten te besparen, werd er goed rekening gehouden met de windrichtingen. Zo werd de voorgevel naar de zonnekant gericht, om zo warmte en licht binnen te krijgen.
Op het driehoeksplein staat een prachtige neogotische kapel. Deze kapel werd gebouwd in 1901. De kapel werd opgetrokken met veldovenstenen en de ramen zijn gebrandschilderd. In de toren werd een bronzen klok geplaatst, die later gestolen werd. Voor de inwoners van Langerlo was de kapel een bijzonder gebouw, omdat ze zelf geen kerk hadden. Bij een overlijden werd er een gebedswake gehouden in de kapel voor de overledene. In de maand april zorgden alle inwoners ervoor dat de kapel grondig schoon was voor de kruisdagen in de maand mei. De processie starten toen aan de Sint-Martinus kerk in het centrum van Genk met als eindbestemming de kapel in Langerlo. Er werd dan een zandtapijt aangelegd met witte steentjes. Na de bouw van de nieuwe kerk in 1967, verloor de kapel haar functie, waardoor het bouwvallig werd. In 1989 werd de kapel gerestaureerd door de buurtbewoners en op 15 augustus 1989 werd de kapel ingewijd door wijlen pastoor Honings. Nu wordt de kapel niet meer veel gebruikt, maar het heeft nog steeds een symbolische waarde.
Ten noordoosten van het driehoeksplein ligt een bosrijk gebied, gekend als het Zillebos. Vroeger liep daar de Maas met vele zijarmen. Door dit vruchtbaar gebied trokken veel families naar Langerlo om zich daar te vestigen. Zij konden het water halen uit de Lousbeek. Rond de Lousbeek bevinden zich nu nog altijd uitgestrekte weides. Ook heeft de Lousbeekstraat haar naam te danken aan deze beek.
Een meer moderne blikvanger, ook in het Zillebos, is de VRT zendmast, die met een hoogte van 200m van heinde en ver gezien kan worden, en als door velen als landmark erkend wordt. Het is zeker de moeite waard om even het Zillebos te bezoeken en deze fotogenieke mast van dichtbij te bekijken, immers, VRT Zendmast Genk staat momenteel te boek als 7de hoogste zendmast van Belgie (3 getuide masten incl.), en 10de hoogste stuctuur algemeen.