IK HOU VAN HOLLAND
Welkom bij de serie “Ik hou van Holland”!
Deze art bestaat uit 99 mysterie puzzels en een bonus. De puzzels zijn een tocht langs veel bekende en onbekende weetjes over Nederland van “vroeger en nu”. De informatie voor de bonus vind je onderweg.
Voor het veldwerk wacht een fietsroute van ruim 80 km over het oostelijk deel van het eiland “Goeree-Overflakkee”, die indien gewenst op te delen is in twee ronden van ca 40 km.
Voor meer detail informatie over de hele route verwijzen we je naar de bonus https://coord.info/GC7ZVK0. Eventuele wijzigingen of problemen op de route zullen ook op deze pagina worden benoemd.
Op de route liggen ook vele andere caches, genoeg voor meerdere dagen cacheplezier.
Veel plezier met puzzelen en het veldwerk!
SCHIPHOL
Koninklijke Luchthaven Schiphol of Amsterdam Airport Schiphol (IATA: AMS, ICAO: EHAM) is de grootste Nederlandse luchthaven en een belangrijke luchthaven in Europa. Schiphol was in 2017 met 68,4 miljoen passagiers de op twee na drukste luchthaven van Europa, na Heathrow (Londen) en Charles de Gaulle (Parijs).
Het vliegveld ligt in de gemeente Haarlemmermeer in het zuiden van de provincie Noord-Holland en bevindt zich ongeveer 15 kilometer ten zuidwesten van Amsterdam. Op de plaats waar nu Schiphol ligt, lag eerder het dorp Rijk. De naam "Schiphol" wordt ook gebruikt als plaatsnaam, evenals Schiphol-Oost en Schiphol-Rijk.
De luchthaven is eigendom van de Koninklijke Schiphol Group (statutaire naam: "Royal Schiphol Group N.V."), met als aandeelhouders de Nederlandse Staat, de gemeenten Amsterdam en Rotterdam, en Aéroports de Paris.
Schiphol is de thuishaven van de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen KLM, Martinair, Corendon, TUI fly en Transavia. Daarnaast is het de Europese hub van Delta Air Lines en Jet Airways, en een basis voor onder meer Vueling en easyJet. De luchthaven ligt enkele meters onder zeeniveau en telt zes start- en landingsbanen.
Geschiedenis
De naam Schiphol komt al voor in een op 11 september 1447 gedateerde, perkamenten brief over grondoverdracht (vier maden lands, liggende in Aelsmerbanne in Sciphol).[3] De oorsprong van de naam staat niet vast, maar zou mogelijk verwijzen naar een moerasachtig stuk land waar men hout (Gotisch: 'scip') kon halen, naar een bedding voor schepen of naar de scheepsrampen die juist in deze noordoostelijke hoek van het Haarlemmermeer ("scheeps-hel") veel voorkwamen omdat die lagerwal was bij de meest voorkomende windrichting.
Een andere verklaring die hier enigszins op aansluit wijst op een oud woord 'hol' dat 'graf' betekende. Weer een andere theorie zoekt het bij een woord dat verwant is met 'hal' (en het Engelse "hall"), wat juist zou duiden op een toevluchtsoord voor schepen in nood, een veilige haven. Ook kan 'hol' nog duiden op een speciaal aangelegde halfronde dijk in de Haarlemmermeer die er van boven uitzag als een hol. Hierachter konden schepen schuilen tijdens noodweer.
't Schiphol bestond en bestaat uit de Kleine Poel, het Zwarte Pad, het Oeverlandenreservaat en het poldertje van Sloothaak met stadskwekerij. Het gebied behoort waterstaatkundig tot de Buitendijkse Buitenveldertse polder. Na de noordelijke grenssloot, het voormalige fort en het militaire vliegveld draagt nu de nationale luchthaven de naam van dit gebiedje aan de noordoostelijke grens van Aalsmeer: Schiphol. Die naam is dus in de loop der eeuwen enkele kilometers naar het westen verschoven.
Inpoldering
In 1848 werd begonnen met het droogleggen van het Haarlemmermeer, waarmee men in 1852 klaar was. In de noordoostelijke hoek van de nieuwe polder werd ter verdediging het Fort aan het Schiphol gebouwd. Dit fort lag binnen de later aangelegde ring van forten die de Stelling van Amsterdam vormden.
Militair vliegveld
In april 1916 werd door de minister van Oorlog goedkeuring verleend voor de aankoop van grond in de buurt van het Fort Schiphol om daar een militair vliegveld in te richten, vliegkamp Schiphol. In augustus van dat jaar was het terrein van 16,5 hectare geschikt gemaakt om als vliegveld te dienen en waren vier houten loodsen geplaatst. Op 19 september landden drie vliegtuigen van de LVA op Schiphol, waarmee het vliegterrein in gebruik werd genomen. Het veld bleek al gauw te klein en gedurende de Eerste Wereldoorlog werden aanliggende percelen gevorderd. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog was de oppervlakte van Schiphol toegenomen tot 76 hectare.
Burgerluchtvaart
Bioscoopjournaal uit 1929: kinderen in Volendamse klederdracht bezichtigen Schiphol en maken een vliegtochtje met een Fokker-vliegtuig
Toen de Eerste Wereldoorlog voorbij was, ging men al gauw post, vracht en zelfs passagiers vervoeren met enigszins verbouwde en afgedankte oorlogsvliegtuigen. Nederland wilde hier ook aan meedoen, en vooral door het toedoen van luitenant-vlieger Albert Plesman werd in oktober 1919 de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën N.V. (later KLM) opgericht. Op 17 mei 1920 opende de KLM haar eerste lijndienst: de luchtlijn Amsterdam-Londen. Schiphol deed dienst als landingsplaats voor Amsterdam. Dat jaar waren er 440 passagiers.
In 1921 werd de accommodatie voor passagiers op Schiphol verbeterd, doordat men de beschikking kreeg over een volledige loods. Er kwamen meer lijndiensten en er kwamen grotere en zwaardere vliegtuigen. Dit leidde af en toe tot problemen, doordat het terrein onvoldoende gedraineerd was, waardoor vliegtuigen vaak uit de modder moesten worden getrokken.
Als militair vliegveld verloor Schiphol aan betekenis, maar voor de burgerluchtvaart werd het vliegveld steeds belangrijker. Op 1 april 1926 werd Schiphol gekocht door de gemeente Amsterdam. De gemeente ging meteen aan de slag: de drainage van het veld en de toegangswegen werden verbeterd. Er werd een betonnen platform aangelegd van 50 bij 100 meter, en op het inmiddels tot 30 hectare gegroeide bebouwde gedeelte werden een stationsgebouw en een verkeerstoren gebouwd.
Het stationsgebouw werd geopend in 1928, op tijd voor de Olympische Spelen van datzelfde jaar in Amsterdam, en in mei 1940 door een bombardement verwoest. Een replica van dit gebouw staat sinds 2005 op Aviodrome te Lelystad.
In 1935 werd het landingsterrein vergroot tot driemaal de bestaande oppervlakte en in het nu 180 hectare grote terrein werden 200 kilometer drainagebuizen verwerkt. Er kwam een nachtlandingsinstallatie en er kwamen vier asfaltbetonnen landingsbanen.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de meidagen van 1940 werd Schiphol door de Duitsers gebombardeerd. Voor het personeel, dat meteen werkloos was, werden voortgezette opleidingen begonnen, deels in Den Haag. Het doel was tweeledig: het personeel bij elkaar houden en na de oorlog meteen weer paraat zijn. Dit initiatief werd gestopt toen in 1941 duidelijk werd dat de oorlog niet snel voorbij zou zijn. Personeelsleden werden ingezet bij Rijkswaterstaat, de PTT, de Rijksverkeerspolitie en dergelijke.
Duitse troepen bezetten de luchthaven en breidden het startbanenpatroon verder uit. Het vliegveld werd uitgebreid tot Fliegerhorst, oftewel hoofdvliegveld. Bovendien kreeg het als zogenaamd Leithorst de leiding over de militaire luchtvaart in de noordelijke Nederlanden. Schiphol kreeg drie schijnvliegvelden ter misleiding van geallieerde aanvallers: in Bennebroek, Vijfhuizen en Vogelenzang. De uitbreidingen van het vliegveld werden zonder aarzelingen uitgevoerd door diverse grote Nederlandse aannemers. Het vliegveld werd gebruikt door zowel jagers, verkenners, bommenwerpers als incidenteel nachtjagers. Op het hoogtepunt van de luchtoorlog in 1943 waren dat ruim 70 militaire vliegtuigen.
Ook legden de Duitsers een zijlijntje van de Haarlemmermeerspoorlijnen aan naar het vliegveld. De FlaK werd al eind mei 1940 gestationeerd. Vanwege de leidende positie van Schiphol werden rondom het vliegveld relatief grote aantallen luchtafweergeschut opgesteld: begin 1942 twaalf stuks van 8,8 cm en twintig van 2 cm. Schiphol werd zo het zwaarst verdedigde Duitse vliegveld van Europa.
Op 14 mei 1941 arresteerden de Duitsers op Schiphol een groep mensen die een navigatie-examen aan het afleggen waren. Onder de arrestanten bevond zich ook Albert Plesman. Op 27 mei werden de meesten weer vrij gelaten. Radiotelegrafist Aad de Roode ging, nadat hij Henk Deinum en Marinus Vader had ontmoet, in het verzet.
Schiphol werd in de loop van de oorlog verscheidene malen door de geallieerden gebombardeerd. Een van de zwaarste bombardementen was dat van 13 december 1943, waarbij de USAAF 200 Martin Marauders in vier groepen inzette. Daarna was de rol van Schiphol voor de Duitsers feitelijk uitgespeeld en werd het vliegveld alleen nog als uitwijkgelegenheid gebruikt.[4] Op 17 september 1944, de dag van de start van Operatie Market Garden, bliezen de Duitsers de belangrijkste onderdelen van het vliegveld zelf verder op.
Toen zij zich in mei 1945 uit Nederland terugtrokken, lieten ze een onbruikbaar vliegveld achter. Van 2 tot 7 mei 1945 werd het vliegveld als afwerpplaats voor voedsel gebruikt tijdens Operatie Chowhound. Dankzij herstelwerk kon er al op 8 juli 1945 een Douglas DC-3 op Schiphol landen. Een paar maanden later was Schiphol weer grotendeels in bedrijf. Het zou wel nog tot in 1949 duren voordat er weer een stationsgebouw was.
Wederopbouw en bloei
De activiteit op Schiphol nam zo snel toe dat het al gauw duidelijk was dat Schiphol te kampen had met ruimtegebrek. Schiphol breidde uit naar het zuiden.
Toen Schiphol weer volop functioneerde werd er achter de schermen een strijd gevoerd: Rotterdam wilde graag een eigen luchthaven. Plesman kwam met een plan voor een centrale luchthaven voor West-Nederland in het zuiden van de Haarlemmermeerpolder bij Burgerveen, maar Amsterdam was daar fel op tegen. Havenmeester Jan Dellaert presenteerde in die tijd zijn plan voor een tangentieel Schiphol met een centraal gelegen stationsgebouw, aan de andere kant van de Haarlemmermeer, ter hoogte van de Rijksweg Amsterdam-Den Haag (A4).
In 1949 werd door de regering het besluit genomen dat Schiphol de belangrijkste luchthaven van Nederland zou blijven. De toekomst van Schiphol was hiermee verzekerd. In datzelfde jaar werd het tangentiële systeem door de gemeenteraad van Amsterdam goedgekeurd. Dit vormde de grondslag voor het stedenbouwkundig plan voor Schiphol dat tien jaar later door de minister van Verkeer en Waterstaat werd goedgekeurd. Weer twee jaar later, in 1961, werd aan de directie van Schiphol het nieuwe ontwerp aangeboden door Ontwerpbureau Stationsgebouw Schiphol. Hieraan namen Marius Duintjer, Architecten en ingenieursbureau ir. F.C. de Weger en de NACO (Nederlands ontwerpbureau voor Luchthavens) deel. Later werd ook de binnenhuisarchitect Kho Liang Ie bij het werk betrokken.
Schiphol-Centrum en -Oost
Reportage uit 1967 over het verlaten oude Schiphol, dat al grotendeels is vervallen, en het nieuwe Schiphol met grote parkeerterreinen en de aanleg van nieuwe verkeerswegenIn 1963 werd officieel begonnen met de bouw van het stationsgebouw, dat in 1967 feestelijk geopend kon worden. Het lag aan de westkant van de oude luchthaven, die Schiphol-Oost ging heten. Het stationsgebouw vormde het latere Schiphol-Centrum. De A4 werd in westelijke richting omgebogen.
De bouw van het "Nieuwe Schiphol" viel ongeveer samen met de overgang naar de straalvliegtuigen, die veel meer lawaai produceerden dan de propellervliegtuigen. Verder was Amsterdam in die tijd de nieuwe wijk Buitenveldert aan het bouwen. De directie van Schiphol dacht dat het met de geluidshinder wel mee zou vallen, maar de door de regering ingestelde commissie-Kosten waarschuwde voor grote problemen. De bepleite maatregelen werden echter te duur bevonden.
Niet alleen Amsterdam en Amstelveen, maar ook de Haarlemmermeer en vooral Zwanenburg werden getroffen. Premier De Jong opperde een vijfde baan, om de Zwanenburgbaan te ontlasten. Deze Polderbaan kwam er pas dertig jaar later, en bleek weinig soelaas te bieden.
Rond 1977 was een duidelijke groei op Schiphol-Centrum waarneembaar. Ten zuiden van het stationsgebouw bevonden zich de eerste kantoren en vrachtgebouwen. Het stationsgebouw was al in 1975 verdubbeld, waarmee ook de capaciteit van het geheel verdubbeld was. In 1970 had de A-pier al een nieuwe kop gekregen om het plaatsen van Jumbojets mogelijk te maken. Tevens was Pier D in gebruik genomen.
De volgende twee decennia groeide Schiphol verder. Het oude Schiphol, nu Schiphol-Oost, werd een vrachtgebied. De D-Pier (de namen van de pieren werden omgegooid door de aanbouw van twee extra pieren onder de vroegere A-pier) werd verlengd en kreeg een extra verdieping, waardoor deze een zogenaamde wisselpier werd.
Op 21 december 1978 werd het NS-station Schiphol geopend voor het treinverkeer richting Amsterdam-Zuid, vanaf 31 mei 1981 gingen de treinen over de Schiphollijn ook naar Leiden rijden.
Mainport Schiphol
Rond 1990 werd door architectenbureau BenthemCrouwel een nieuw masterplan voor Schiphol opgesteld. Dit resulteerde in de jaren negentig tot een nieuwe verdubbeling van het stationsgebouw met de aanbouw van Terminal 3. Het lounge-gebied in Terminal 2 werd uitgebreid, en er kwam een uitgebreid treinstation, midden onder Schiphol. Het treinstation werd uitgebreid van 3 naar 6 sporen en er werd, parallel aan de bestaande, een nieuwe spoortunnel aangelegd met eveneens 2 sporen. Deze tunnel kwam gereed in 2000. Op Schiphol-Centrum werden kantoren en hotels gehuisvest. Het centrale gebied breidde uit richting het zuidwesten.
Het grondgebruik tussen de terminals en het Aviodome-museum werd hiermee geïntensiveerd. In 2003 verhuisde het museum naar luchthaven Lelystad en ging daar verder als Aviodrome (met een "r"). De koepel waarin het museum gehuisvest was verhuisde naar elders in Haarlemmermeer.
Een nieuwe verkeerstoren was noodzakelijk, omdat de verkeersleiders het zicht op een deel van de taxiënde vliegtuigen verloren door de nieuwe stationsgebouwen. In 1991 was de nieuwe toren klaar; met een hoogte van 101 meter was het op dat moment de hoogste ter wereld (inmiddels zijn er in het buitenland al hogere verkeerstorens verrezen). De basis van de toren ligt op 5 meter onder NAP. Sinds 1998 heeft de Luchtverkeersleiding Nederland haar hoofdkantoor op Schiphol-Oost.
Voor prijsvechters werd op 1 november 2005 de H-pier geopend, ondanks verzet van onder andere Milieudefensie. Om de kosten laag te houden heeft deze pier geen winkels en weinig horeca of toiletten. Ook ontbreken overdekte loopbruggen, omdat het aan- en afkoppelen relatief veel tijd kost. Met de opening van deze pier, die een overblijfsel is van het Schiphol-masterplan uit 2000, wordt de D-pier ontlast. Van de prijsvechters die Schiphol aandoen, gebruiken met name easyJet, Jet2.com en Flybe de H-pier. Deze maatschappijen betalen echter evenveel havengeld als die voor andere pieren. De pier kan maximaal zeven vliegtuigen tegelijk bedienen.
Het overheidsbeleid is er op gericht de mainportfunctie van Schiphol, evenals die van de haven van Rotterdam, te ondersteunen. Een mainport heeft enerzijds een regionale centrumfunctie en vormt anderzijds de toegangspoort voor een groter achterland (in dit geval West-Europa). Rondom een mainport ontwikkelt zich vaak een regio met een sterke economische activiteit.
De mainportfunctie heeft daarnaast tot gevolg dat Schiphol een belangrijke voorpost is geworden van het Nederlandse vreemdelingenbeleid. De eerste opvang van asielzoekers is in handen van de Koninklijke Marechaussee, die een proces verbaal van bevindingen opstelt en na een eerste selectie de meeste zaken doorstuurt naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
EN DAN NU…DE PUZZEL !
Hieronder zie je 8 vliegtuigen van Nederlandse vlieg maatschappijen. Weet jij welk type vliegtuig dit is ? Stapeltel alleen de getallen in het typenummer. Dus bijvoorbeeld Boeing 737-800-89 = na stapeltellen 6.
Je kunt het veld coördinaat vinden op :
Noord : 51.42.(D)(A+C)(B)
Oost : 004.13.(F-G)(E+B)(H-C)
U kunt uw oplossing valideren met certitude.