Tekens in Oss Multi-cache

Tekens in Oss

Deze cache is een stadswandeling door het centrum van Oss. Deze laat je kennismaken met de stad en voert langs meerdere markante gebouwen en bijzondere plaatsen.

Al lang voor onze jaartelling was deze regio bewoond. Op de hoge plekken direct aan de Maas woonden zo’n 5000 jaar geleden al boeren. Later in de brons en de ijzertijd werden ook de zandgronden rond het huidige Oss bewoond. Een van de belangrijkste overblijfselen uit die tijd is het beroemde Kromgebogen Zwaard van Oss.
Er zijn ook meerdere archeologische vondsten uit de Romeinse tijd. Caesar zelf zou hier in de buurt grote veldslagen hebben geleverd.

Oss is al heel lang een stad. In 1399 na de val van Grave, verleende Hertogin Johanna van Brabant het strategisch gelegen dorp Oss stadsrechten. In de strijd tegen de Hertog van Gelre is de stad meerdere keren voor een groot deel verwoest. Door zijn ligging is Oss door de eeuwen heen vaak het middelpunt geweest van oorlogsgeweld.
Pas in de late 18e en in de 19e eeuw ontstond er een betrekkelijke welvaart en werd Oss het centrum van de boterhandel. Van boterstad groeide Oss naar een industriestad. Vooral door de margarinefabrieken van de families Jurgens en van de Berg, de grondleggers van Unilever. De tapijtfabriek van Bergoss, de slachterijen en vleesverwerkende fabrieken van Hartog en Zwanenberg en niet te vergeten Organon zijn mede beeldbepalend geweest voor de stad zoals die nu is. Er kwam vraag naar ander producten en diensten zoals verpakkingsmaterialen, papier, hout en transport die nodig waren voor de verspreiding van de Osse producten. Zo ontstond er uit een slaperig boterdorp een levendige industriestad!

Deze cache is niet al te moeilijk en meer bedoeld om je kennis te maken met de stad Oss.
Bij elk waypoint zie je een van de “tekens” die staan afgebeeld op de bijlage “Tekens in Oss” die je kunt printen.
Je vindt hier ook het antwoord op een van de vragen waarmee je het volgend waypoint en later de eindlocatie van de cache kunt berekenen.
Alle antwoorden zijn te vinden binnen een straal van 10 meter!
Het is een flinke stadswandeling die ook te doen is met de fiets.
Je kunt parkeren op N 51 45.994 E 05 31.389.
Dit is het Jurgensplein waar eens de margarinefabriek van Simon van den Bergh stond! Anton Jurgens en Simon van den Bergh waren eind 19e eeuw de boterhandelaren die rond 1870 de Osse margarineindustrie ontwikkelden en daarmee de grondleggers waren van Unilever.

1 We beginnen onze wandeling op N 51 46.036 E 05 31.320

We staan hier bij een cultuurpodium waarvan de naam is ontleend aan de troetelnaam die Henri Jurgens, de vader van Anton Jurgens, zijn vrouw Catharina gaf.
Zij hield veel van bijzondere planten en verzorgde deze in een serre naast dit gebouw.
Het is ontworpen door de Nijmeegse architect Charles Estourgie als kantoorgebouw in 1912 in opdracht van Anton Jurgens. Als het mogelijk is even binnen kijken naar het art deco tegeltableau in de hal gemaakt door de Bossche kunstenaar Dorus Hermsen.
Wat is de totale woordwaarde van de naam van dit podium? ( twee woorden) Stapeltellen!
Dit is F =

2 Ga via het St Barbaraplein naar N 51 46.(F-6)02 E 05 31.(F-5)08
We lopen langs een bankje waarop Koningin Maxima in 2009 het laatst mozaïeksteentje heeft geplakt. Dit gouden steentje is verdwenen, En verder over het terrein waar eens het enorme complex van de margarinefabriek van Jurgens stond.
Je staat hier in de straat waar in de 19e eeuw de ouderenzorg en ziekenverpleging is gestart door de Zusters van Liefde uit Tilburg.
Hier werd ook door de Fraters van Tilburg het St Nicolaasinstituut gesticht voor onderwijs aan jongens.
In welk jaar was dat? Stapeltellen
Dat is K =

3 Ga naar N 51 46.1(K+3)5 E 05 31.3(F/4)4
Al rond 1400 stond hier een kerk. Meerdere keren verbouwd en tenslotte opnieuw gebouwd.
Dit teken en het beslag van de deur is nog over van de oorspronkelijke toegang tot het gebouw dat er stond voor de nieuwbouw. In nissen in de linker en rechter kant van de toren staan de beelden van St Willibrordus (links) en St Lambertus (rechts). Twee heiligen die een belangrijke rol hebben gespeeld bij de kerstening van het Maasland.
In welk jaar was deze nieuwbouw klaar? Stapeltellen.
Dat is R =

4 Ga naar N 51 46.1(R-1)3 E 05 31.3(K+R)7
Vanaf deze plaats werden in 1943 7 joodse medeburgers door de NSB premiejagers voor 7 gulden per persoon verraden en opgepakt.
In totaal zijn er 263 Joden vanuit Oss naar Dachau weggevoerd.
Als herinnering daaraan zien we hier en op veel plaatsen in Oss deze Struikelstenen. Een idee van de Duitse kunstenaar Gunther Demnig die deze voor het eerst legde in Berlijn ter nagedachtenis van de vermoorde Roma en Sinti zigeuners.
Op het teken dat je hier vindt zie je twee jaartallen.
Wat is het jaartal in de Joodse jaartelling? Stapeltellen
Dat is O =
Het gevraagde jaartal 5659 is vanwege werkzaamheden moeilijk vindbaar.

5 Ga naar N 51 46.1(O-3)2 E 05 31.4(R-4)6
Deze straatnaam herinnert aan de tijd dat in Oss jaarlijks de op één na grootste paardenmarkt van Nederland gehouden werd.
In deze straat werden de paarden gemonsterd voordat ze de markt op gingen.
Ook startte hier het beroepsonderwijs in Oss door het oprichten van de Ambachts- en Teekenschool.
In welk jaar was dat? Stapeltellen.
Dat is I =

6 Ga nu naar N 51 46.17(O-6) E 05 31.3(R+4)7
Men beweert dat de paarden hier werden gepeperd voordat ze naar de Monsterstraat gingen.
Er zijn nog 2 andere naam verklaringen voor deze straat.
Het teken hier verwijst naar de 17e eeuw toen midden in deze straat een herberg stond met de naam De Drie Koningen. Evenveel koningen als er toen Gildes waren in Oss.
Wat is het huisnummer van dit pand? Stapeltellen
Dat is C =

7 Ga naar N 51 46.(C-2)85 E 05 31.R45
We staan hier voor een van de weinige fraaie gebouwen die niet het slachtoffer geworden zijn van de modernisering, dus sloopwoede in de jaren 60 en 70.
Dit neorenaissance gebouw werd gebouwd door een dranken- en wijnhandelaar, te zien aan de windvaan boven op de gevel.
In welk jaar werd dit pand gebouwd? Stapeltellen
Dat is G =

8 Ga naar N 51 46.1(G-1)2 E 05 31.G45 (
We staan hier voor het oudste café van Oss.
Na de dood van haar man Gerardus van Sleeuwen in 1881 kreeg Catharina, “Kaatje”, hier een tap- en schenkvergunning. In 1922 werd de zaak verbouwd en voortgezet door kleindochter Gerarda en haar zus Anna.
In welke maand was dat?
Wat is de woordwaarde van deze maand? Stapeltellen.
Dit is J =

9 Ga naar N 5146.09(2 *J) E 05 31.7C0

Hier staan we in de hal van de parkeergarage voor een gedenkraam uit de personeelskantine van de voormalige Bergoss tapijtfabriek. De grondlegger van deze wereldwijd bekende tapijtfabriek was Daniël van den Bergh, broer van Simon van de margarine.
Dit raam is gemaakt t.g.v. het 100 jarig jubileum van Bergoss.
In welk jaar werd dit jubileum gevierd? Stapeltellen
Het antwoord is H =

10 Ga naar N 51 46.0(3*H)7 E 05 31.(H+1))76
Het teken hier is een voorwerp dat herinnert aan een speciaalzaak die hier vroeger gevestigd was.
Wat is de woordwaarde van dit voorwerp? Stapeltellen.
Dat is Q =
In de bestrating vind je hier een aantal tekens die verwijzen naar de historie van Oss.
Deze reeks punaises duiden de plek aan waar de vroeger stadswal gelegen heeft.
Op de punaises staan twee jaartallen.
Welke jaartallen zijn dat? Stapeltellen
Het oudste is U =
Het jongste is V =

11 Ga naar N 51 46.V22 E 05 31.U55
Dit steegje was in de 17e en 18e eeuw een sluipweggetje vanuit de stad naar een katholieke schuilkerk buiten de stadswal. Aan een teken op grond kun je zien hoe smal het steegje was.
Aan het eind, eigenlijke het begin, van dit steegje zie je twee gedenkstenen.
Welke jaartallen staan er op de gedenkstenen? Stapeltellen
Rechts is X =
Links is Y =

12 Ga naar N 51 46.0(U +4)9 E 05 31.(V+2)82
In het centrum van Oss zijn in 2016 op 19 plaatsen Osse icoontjes geplaatst op speciale wegwijzers voor voetgangers. Deze verwijzen naar de verschillende bijzonderheden in Oss.
Op de plek waar we nu staan staat een wegwijzer met erop het icoon van de Grote Kerk.
Hoe ver is het van hier naar het station?
Neem het cijfer achter de komma.
Dat is N =

13 Ga via N51 46.087 E 05 31.458 naar N 51 46.0(N-1)6 E 05 31.U87
Op weg daar naar toe zien we aan de linkerkant van een straatje rechts een groot mozaïektableau. Het tableau is gemaakt in het kader van het Mozaïekfestival 2016. Hier op hebben bewoners van alle kernen van de Osse gemeente hun dorp afgebeeld.
Wat is de woordwaarde van de naam van deze straat? Stapeltellen.
Dat is L =
Aangekomen bij Wp13 staan we voor het voormalige kantoorgebouw van de margarinefabrikant Simon van den Bergh gebouwd in 1887. Hij woonde zelf een eindje terug op nr. 3.
Tegenwoordig is dit pand een ijssalon.
Wat is het huisnummer? Stapeltellen!
Dat is D =


14 Ga naar N 51 46.(D-4)23 E 05 31.5(N-3)9
We staan hier voor het TBL, het Titus Brandsma lyceum. Genoemd naar de oprichter van deze school. Zijn standbeeld staat voor het gebouw in de tuin. Hij was ook medeoprichter en redacteur van de Osse krant De Stad Oss. Hij is in 1942 in Dachau overleden omdat hij weigerde advertenties van NSBers in zijn krant op te nemen.
Hij is in 1985 zalig verklaard.
Hij werd geboren in het dorpje Oegeklooster bij Bolsward.
In welk jaar was dat? Stapeltellen.
Dat is S =

15 Ga naar N 51 45.S57 E 05 31.57(2*D)
Hier zien we vier z.g. margarinevilla’s
Deze villa’s zijn gebouwd door de margarinefamilies Jurgens en van de Bergh eind 19e eeuw.
Tel de huisnummers bij elkaar op en dan stapeltellen.
Dat is W =

16 Ga naar N 51 45.9(W-1)1 E 05 31.7S1
je passeert onderweg een muurschildering.
Hoeveel deuren zitten er in de bovenste verdieping ?
Dat is Z =
Dit kantoorgebouw werd gebouwd in 1919 en de straat genoemd naar de toenmalige directeur
Abraham van den Bergh.
Boven de ingang van het kantoorgebouw van de tapijtfabriek van de Gebr. van den Bergh staat een woord.
Wat is de woordwaarde van dat woord? Stapeltellen.
Dat is A =

17 Ga naar N 51 45.(2*A)85 E 05 31.(Z+5)57
Tussen 1958 en 1968 vormden deze drie woningen samen een klooster voor karmelietessen.
De karmelietessen waren slotnonnen. Het teken op de middelste deur verwijst er naar.
In welk jaar werden deze huizen gebouwd? Stapeltellen.
Dat is B =

18 Ga naar N 51 45.9(B-2)0 E 05 31.(S-3)02
Je staat hier voor het Museum Jan Cunen.
Ook deze villa is oorspronkelijk gebouwd door een van de Arnold van den Bergh in 1888.
Aan dit gebouw zijn een paar opmerkelijke tekens te ontdekken. In de rechter zijgevel zijn beschermtekens uit de joodse religie geplaatst waaronder het Swastikateken.
Welk teken staat boven in de twee cirkels afgebeeld? Wat is de letterwaarde van de eerste letter van de naam van dat teken.
Dat is E =
En op de voorgevel staat een meisjesnaam.
Wat is letterwaarde van de eerste letter van deze naam?
Dat is P =

Je kunt nu de locatie van de eindcache bepalen.
Dat is: N 51 45.(X+J)ON E 05 31.(H+P)(W+P)(H+J)
Je passeert hierbij Het Kromzwaard van Oss dat op de nieuwe rotonde is geplaatst.
Het Kromzwaard van Oss is een rijk versierd kromgebogen zwaard dat in 1933 gevonden werd bij opgravingen op Vorstengrafdonk. Het zwaard zat in een grafemmer met menselijke resten en attributen die hebben toebehoord aan een aanzienlijke, rijke man. Het graf stamt uit de ijzertijd.
Maak een foto van het Kromzwaard op de rotonde zo dat je kunt zien hoe laat het is.
Plaats deze bij je log !

De podiumplaatsen zijn voor: