Rembertowskie Różności (RR#XX) to znak rozpoznawczy serii przybliżającej historię i przedstawiającej ciekawostki związane z Rembertowem.
ODLEWNIA ŻELIWA I METALI inż. Jana ABRATAŃSKIEGO
W okresie międzywojennym Rembertów był szóstym co do wielkości ośrodkiem przemysłowym w powiecie warszawskim. W roku 1938 w czterech zakładach przemysłowych było tu zatrudnionych ponad 1400 pracowników, a roku 1921 w dwóch zakładach 22 osoby.
Jednym z większych i przodujących w dziedzinie technologii zakładów była Odlewnia Żelaza i Metali inżyniera Jana Abratyńskiego zlokalizowana przy ulicy Żwirki 28 (obecnie Cyrulików 91).
Obiekt powstawał w latach 1923-1930 według projektów inż. arch. Bolesława Handelsmana (hala odlewni), inż. Wilczkowskiego (pomieszczenia gospodarcze), inż. Chełmińskiego i Wąsowicza (elektrownia).
Budynek odlewni był parterową halą zlokalizowaną wzdłuż ul. Konstantynowskiej (obecnie Fiszera). W roku 1928 zaczęto budowę przylegającego do odlewni piętrowego budynku warsztatowego, a w 1929 budynków gospodarczych między innymi stajni, garaży, magazynu, elektrowni, portierni i pomieszczeń socjalnych dla załogi. W roku 1930 zakończono też modernizację hali głównej odlewni. W roku 1935 rozpoczęto budowę nowej, większej i nowocześniejszej elektrowni, której wysoki ceglany komin stał się wtedy najwyższym i charakterystycznym punktem w Rembertowie. W tym czasach odlewnia produkowała swoje wyroby m.in dla zakładów Amunicyjnych "Pocisk" pierścienie i tłoki do silników m.in lotniczych oraz dla potrzeb Polskich Zakładów Inżynieryjnych PZInż. produkujących m.in. nowy model samochodu CWS T-1 według konstrukcji Władysława Mrajskiego. W lecie 1944 roku fabryka uległa częściowego zniszczeniu podczas ostrzału artyleryjskiego i bombardowania przez lotnictwo radzieckie. Po wojnie zakład został przejęty przez władze państwowe i wchodził w skład tzw. Grupy Technicznej. Obecnie po odlewni został tylko fragment budynku warsztatowego oraz willi gdzie mieszkał rodzina inż. Abratańskiego, a obecnie gdzie mieszkają ich potomkowie, ruiny portierni od strony ul. Cyrulików oraz fundament komina. Tam gdzie była odlewnia znajduje się dziś hala marketu.
28 lipca 1944 roku harcerze Szarych Szeregów: Eugeniusz Czerwiński, Jerzy Jakubowski, Zdzisław Papaj, Tadeusz Karpiński i Zdzisław Kowalczyk na kominie fabryki Abratyńskiego wywiesili biało-czerwoną flagę.
O poziomie produkcji odlewni może świadczyć fakt, brała ona udział w Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1928. Wśród wystawców znalazły się między innymi Odlewnia Żelaza i Metali Jana Abratańskiego z Rembertowa, Zakłady Amunicyjne „Pocisk” z Rembertowa, Polskie Zakłady Skody z Okęcia, Zakłady Mechaniczne Ursus. Część z nich otrzymała nagrody, dwa zakłady nagrodzono Wielkim Złotym Medalem: Polskie Zakłady „Skody” za zapoczątkowanie i całokształt wytwórczości silników lotniczych, a Zakłady Mechaniczne „Ursus” za produkcję samochodów i autobusów oraz silników spalinowych. Mały Złoty Medal otrzymały Państwowe Zakłady Inżynieryjne z siedzibą w Warszawie za opracowanie i wykonanie 4-cylindrowego silnika do samochodu osobowego. Należy pamiętać, że odlewnia Abratańskiego dostarczała części do tego silnika i miała w tym sukcesie swój udział.
O keszu:
Z przyczyn formalnych pojemnik mikro, ukryty około 100 metrów od dawnych zabudowań należących do odlewni.
Miejsce dość eksponowane więc zdecydowanie wymagana dyskrecja i cierpliwość.
About cache:
For formal reasons, a micro container, hidden about 100 meters from the former buildings belonging to the foundry.
The place is fairly exposed, so definitely discretion and patience are required.
Materiał opracowano na podstawie następujących materiałów:
www.dawnyrembertow.pl
Jolanta Załęczny „Powiat warszawski w latach II Rzeczpospolitej”, Muzeum Niepodległości w Warszawie 2015
Wikipedia