Een giftige geschiedenis
Van het oude Gouderak is weinig over en dat komt door het gifschandaal van de Zellingwijk. De grond waar je nu op staat, is brandschoon, maar dat is niet altijd zo geweest. In 1985 bleek de grond hier zwaar verontreinigd te zijn met giftige stoffen. Hoe kwam dat?
Steenbakkerij
Na de Tweede Wereldoorlog was de woningnood groot. In Gouderak besloot men een zelling geschikt te maken voor woningbouw. Een zelling is ondiep stuk grond langs de rivier, vroeger gebruikt om rivierklei te winnen voor de steenfabriek. Ook hier stond ooit een steenbakkerij, waar de fameuze ‘IJsselsteentjes’ werden gebakken. Uit die tijd stamt de bijnaam van de Gouderakkers: stenengooiers. In de steenbakkerij moesten ze 5 à 6 IJsselsteentjes tegelijk opgooien naar een volgende laag in de steenoven. Maar het verhaal gaat ook dat ze de vijand met stenen aanvielen.
Vuilstort
Om huizen te kunnen bouwen op die inmiddels leegstaande buitendijkse zelling, moest hij eerst worden opgehoogd tot dijkhoogte. Dat kon door er een vuilstortplaats van te maken. Jarenlang werd hier vuil gedumpt en de Gouderakse bevolking mopperde toen al dat het erg stonk. Maar wat er precies werd gestort, wisten ze niet, en zodra alles was afgedekt met aarde en zand , had ook niemand er meer last van. Eind jaren vijftig startte de woningbouw op de zelling en ruim 20 jaar woonden de mensen hier naar hun zin in mooie eengezinswoningen met tuintjes.
Sloop
Totdat in 1982 de Lekkerkerkse gifaffaire aan het licht komt: een woonwijk op zwaar verontreinigde grond. Dat zet ook de Gouderakkers aan het denken. Nader onderzoek en boringen wijzen uit dat het hier ook helemaal mis is. Er worden doorgeroeste vaten met zwaar gif aangetroffen. De woonwijk wordt ontruimd en afgesloten. En waar in Lekkerkerk de woningen konden blijven staan terwijl de grond eronder werd afgegraven en vervangen, kan dat in Gouderak niet. De huizen van de Zellingwijk worden gesloopt, en dat niet alleen: ook een groot aantal eeuwenoude panden aan de Dorpsstraat, aan de dijk, moet tegen de vlakte omdat er damwanden rond de gifwijk worden geslagen.
Succes
Zo verdween het oude dorpsgezicht van Gouderak. Vanwege de hoge saneringskosten en de vraag wie dat moest betalen, gingen er ook nog eens jaren overheen voor de giftige grond ook echt werd afgevoerd. Al die tijd lag het gebied er troosteloos bij, en al die tijd bleef de Bewonersbelangenvereniging Bodemverontreiniging Gouderak strijden. Met succes. Want uiteindelijk, 25 jaar later, stond er toch een nieuwe woonwijk. Ook de rivier de IJssel, waar veel gif in was weggelekt, is schoongemaakt en er is hier een leuke passantenhaven aangelegd. Nu is dit weer een mooi punt, met uitzicht op Moordrecht. De gedenkplaat eert het werk van de BBG.
Als je iets verder loopt langs de zelling, vind je nog een tegel die meldt dat koningin Beatrix de vernieuwde zellingwijk in 2010 heeft geopend. In het dorp zelf staan nog een paar historische gebouwen in de omgeving van de veerpont naar Moordrecht. En er is natuurlijk nog de kerk, gebouwd in 1658. Grappig genoeg staat Gouderak tegenwoordig bekend om de mooie natuurgebieden in de polder waar je kunt wandelen, zoals de Stolwijkse Boezem en de vogelplas met kijkhut in de polder Middelblok.
Deze cache maakt deel uit van een serie caches over de historie van de Krimpenerwaard en is gelegd in samenwerking met de gemeente Krimpenerwaard en de provincie Zuid-Holland.
