STARA, STARSZA, NAJSTARSZA
[PL]
Ważnym zadaniem poznawczym jest rekonstrukcja historii geologicznej Ziemi. Umożliwia to geochronologia czyli dyscyplina naukowa zajmująca się ustaleniem wieku skał lub procesów geologicznych. Pozwala ona na określenie:
- względnego wieku badanych warstw skalnych
- bezwzględnego wieku skał w latach, oznaczonego na podstawie rozpadu pierwiastków promieniotwórczych
Wiek względny to wiek zdarzeń geologicznych i ich efektów wyrażony przez porównanie z innymi zdarzeniami i ich efektami. Następuje więc ustalenie relacji która skała jest młodsza, a która starsza. W geochronologii do ustalenia następstwa skał wykorzystuje się 3 podstawowe zasady:
- Zasada superpozycji (nadległości) – przy braku zaburzeń tektonicznych wyżej leżące warstwy skał osadowych są młodsze od warstw leżących pod nimi.
- Zasada przecinania - jeżeli jakieś ciało geologiczne, bądź struktura geologiczna, przecina granice innego ciała geologicznego, wówczas ciało przecinające jest młodsze od przecinanego. Skały przecięte intruzją magmową są od tej intruzji starsze.
- Zasada zawierania (inkluzji) - jeżeli jakaś skała zawiera fragmenty innej skały to fragmenty te są starsze od skały, która je zawiera.
W kamieniołomie w którym się znajdujemy występują trzy rodzaje skał: gnejsy migmatyczne będące skałą metamorficzną oraz granity i granodioryt należące do skał magmowych.
Gnejsy migmatyczne są skałami ciemnoszarymi, w których wszystkie składniki widoczne są gołym okiem i mają wielkość od 1 do 2 mm. Można zauważyć, że zbudowane są one z dwu rodzajów domen. Pierwsza z nich, jaśniejsza, składa się głównie z kwarcu i skalenia. Druga, ciemniejsza, zbudowana jest z równolegle ułożonych blaszek biotytu i włókien syllimanitu, którym czasami towarzyszy muskowit. Oba rodzaje domen układają się do siebie równolegle nadając skale teksturę kierunkową (foliację). W partiach silniej zmigmatyzowanych skała ma teksturę soczewkową lub szlirową.
Granit i granodioryt składa się z kwarcu, skaleni (plagioklazów oraz skaleni potasowych) i biotytu. Minerały te występują jednak w tych skałach w innych proporcjach (patrz EarthCache „Opoka niemczańskiego grodu”). Można zaobserwować, że minerały w granicie są wyraźnie mniejsze niż w granodiorycie oraz, że są ułożone bezładnie, przez co skała ta wygląda bardziej jednorodnie. W granicie pojawiają się czasami ciemnoszare enklawy zbudowane z biotytu. Enklawy te maja kształt soczewek, których dłuższa oś ma ok. 3 cm.
Występujący tu granodioryt to skała jasnoszara Wszystkie budujące tę skałę minerały widoczne są gołym okiem i mają wielkość od 2 do 5 mm. Charakterystyczną cechą granodiorytu jest równoległe ułożenie blaszek biotytu, co nadaje skale teksturę kierunkową. Tekstura ta ma jednak odmienną orientację niż foliacja w gnejsach.
Kontakt gnejsów migmatycznych z granitami i granodiorytami jest ostry i niezgodny, co oznacza, że nie układa się on równolegle do powierzchni kierunkowych w gnejsach. W obrębie gnejsu gołym okiem nie widać żadnych zmian kontaktowych.
Aby zalogować znalezienie musisz odwiedzić miejsce i rozwiązać zadanie:
Biorąc pod uwagę charakter skał, które można zaobserwować w kamieniołomie oraz ich wzajemne relacje, wykorzystując zasadę przecinania skał, spróbuj odtworzyć następstwo zdarzeń geologicznych i określić, która skała jest najstarsza, a która najmłodsza. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Odpowiedź proszę wysyłać na adres mailowy dostępny przez profil. Logować można po wysłaniu odpowiedzi nie czekając na odpowiedź z naszej strony. Logi bez przesłanych odpowiedzi będą kasowane w ciągu 14 dni!