Wąwóz to typ doliny odwadnianej okresowo, charakteryzujący się stromymi, często urwistymi zboczami i wąskim, nie wyrównanym dnem. Wąwóz powstaje w średnio spoistych skałach (lessowych, glinach i iłach) oraz w skałach krasowiejących (gipsowych oraz wapiennych) na skutek erozji dennej wód płynących epizodycznie lub okresowo. W Polsce wąwozy są bardzo popularną formą rzeźby w pasie wyżyn (wąwozy lessowe na Wyżynie Lubelskiej, wąwozy krasowe na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej), a także w górach (np. wąwóz Kraków w Tatrach).
Wąwóz Kraków ma łączną długość ok. 3 km i powierzchnię ok. 2.3 km². Wylot znajduje się na wysokości ok. 1040 m n.p.m., tuż przed Wyżnią Kościeliską Bramą, w górnej części Polany Pisanej, po jej wschodniej stronie, zaś górą Wąwóz Kraków podchodzi wysoko w zachodnich stokach Ciemniaka. W górnej części rozgałęzia się na dwie odnogi oddzielone od siebie Wysokim Grzbietem. Są to: Kamienie Tomanowe będące przedłużeniem głównego ciągu Wąwozu Kraków oraz Żleb Trzynastu Progów i Zadnie Kamienie z dwoma żlebami. Jeden z nich (Lodowy Żleb) podchodzi niemal pod Szerokie Siodło (2026 m).
Dolina Kościeliska i najbliższa okolica
Wąwóz Kraków uważany jest za najpiękniejszy wąwóz skalny polskich Tatr Zachodnich. Zwiedzano go już w pierwszej połowie XIX wieku. Był też penetrowany przez poszukiwaczy skarbów, o czym świadczą pozostawione przez nich znaki na skałach w trudno dostępnych miejscach. Zbudowany jest niemal w całości ze skał węglanowych, jedynie najwyższa część Zadniego Kamiennego nakryta jest skałami krystalicznymi, bardzo niewielkie ich ilości znajdują się także na Wysokim Przechodzie i Tomanowym Przechodzie. Powstał w procesie krasowienia skał węglanowych (wapienie, dolomity), czyli w ten sam sposób co dominująca większość jaskiń tatrzańskich. Znajdują się też w nim formy typowe dla obszarów krasowych: liczne jaskinie, nyże, leje, żłobki krasowe, także mosty skalne.
Na dnie Wąwozu (foto. Puchacz*)
Najniższa, udostępniona turystycznie część Wąwozu Kraków to wycięty w skałach węglanowych skalny kanion o pionowych lub przewieszonych ścianach, o dnie zarzuconym kamieniami. Dno wąwozu jest na ogół suche, gdyż Wąwóz Kraków odwadniany jest przez wywierzysko pod Skałą Pisaną, woda płynie nim tylko po obfitych opadach. Wiosną długo zalega w wąwozie śnieg. Po przejściu około 100 metrów rozszerzenie i po lewej stronie żelazna drabinka, którą wspiąć się trzeba na pionową niemal skałę, w której znajduje się wejście do jaskini – Smoczej Jamy (niewielki tunel jaskiniowy) i przez nią z powrotem na Polanę Pisaną (z pomocą łańcuchów i klamer możliwość ominięcia Smoczej Jamy). Po wyjściu ze Smoczej Jamy widok na prześwitujące między drzewami, w odległości kilkuset metrów turnie – Saturn i Ratusz. Dalsza, znacznie większa część Wąwozu Kraków objęta jest ochroną ścisłą i jest niedostępna ani dla turystów ani taterników. W otoczeniu Wąwozu Kraków są liczne przykładu lasu urwiskowego, obecnie porasta go również bogata flora roślin.
Kamieniste dno Wąwozu (foto. Puchacz*)
Odpowiedzi proszę wysyłać za pomocą mojego profilu. Nie trzeba czekać na odpowiedź, można od razu logować. Jeśli odpowiedź będzie niepoprawna, zgłoszę się sam. Pamiętajcie proszę, że logi bez odpowiedzi będą kasowane.
ZADANIA:
1.Opisz geologiczny proces kształtowania się Wąwozu Kraków.
2. Wiele kanionów ma gładkie, wypolerowane wodą ściany. Czy w Wąwozie Kraków ściany są gładkie czy raczej szorstkie? A może są gładkie tylko w niektórych miejscach? Czy na całej, dostępnej dla turystów, długości kanionu powierzchnia skał charakteryzuje się podobnymi własnościami? Swoją odpowiedz uzupełnij wyjaśnieniem.
3. Dno Wąwozu częściowo pokryte jest skałami i kamieniami. Odpowiedz skąd pochodzą?
4. Udaj się do Etapu 1 (Grota). Jaka w przybliżeniu jest jej głębokość? Ponadto odpowiedz czy, grota ma charakter zamknięty, czy jest w niej jakikolwiek wewnętrzny otwór?
5. Zadanie opcjonalne: nie zrobić tu zdjęcia byłoby grzechem (zdjęcie wklej do logu).
UWAGA! Zadanie nr 4 NIE dotyczy Jaskini Smocza Jama. Na współrzędnych znajduje się inna, grota i to właśnie o nią chodzi. Dobrej zabawy!