Wandeling over de Mellebreuk Multi-cache
Wandeling over de Mellebreuk
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(regular)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Wandeling over de Mellebreuk
Een geologische wandeling van 4,3 km met een vleugje cultuur en natuur over één van de bijbreuken van de Peelrandbreuk, midden in Uden. Door een bijzonder stadsnatuurpark en oud boerenlandschap met haagsingels. Onderweg zijn alle kenmerken van de breuk zicht- en tastbaar. U gaat de breuk zien, voelen, ruiken en zelfs beklimmen!
Langs Uden loopt de bekende Peelrandbreuk die uit meerdere breuklijnen bestaat. De Mellebreuk is daar één van die dwars door de Udense wijken Melle en Hoeven loopt. Hoogte verschil tussen horst en slenk (de terrein trede) bedraagt hier ongeveer één tot anderhalve meter. Door ontginning, wegenaanleg en uitbreiding t.b.v. woningbouw is de breuk en omgeving dusdanig bewerkt dat veel van de oorspronkelijke kenmerken in het veld verstoord zijn. In de wijk Melle is een groot park met vijver aangelegd boven op de oorspronkelijke plaatselijk zeer natte wijstgronden om de waterhuishouding te regulieren. Ondanks deze veldverstoringen zijn tijdens deze multi de kenmerken van de breuk voor een oplettende wandelaar goed waarneembaar. In deze multi geef ik regelmatig aan waar u de kenmerken kunt vinden.
Doorsnede van de breuk
Hier vind u een uitgebreide omschrijving van de Peelrandbreuk zoals horsten, slenken, terreintrede, wijstgronden, grondwater stuwingen, roestvorming, oerkluiten, Mellebreuk kenmerken, stuifduinen, een stukje geschiedenis van Hoeve, Melle en aardbevingen die hier plaats hebben gevonden.
Vrijwillige opdracht 1: Upload een foto in uw log van één van de vele plaatsen waar een Peelrandbreuk kenmerk zichtbaar is.
Startpunt: Eventuele parkeermogelijkheid N 51° 40.020 E 005° 37.795
Loop naar WP1.
WP1: IJzeroerkluiten N 51° 40.030 E 005° 37.804
De kenmerken van de breuk zijn hier duidelijk aanwezig. De grote ijzeroerkluiten zijn tevoorschijn gekomen met het uitgraven grondwerkzaamheden weg en vijver. Zie de uitgebreide omschrijving hoe een oerkluit ontstaat. Als u de oerkluiten van dichtbij bekijkt ziet u dat het ijzererts vermengd is tot zandverkitting. Ook kunt u afgeronde kiezelstenen in de oerkluiten zien zitten. Afgeronde kiezels ontstaan alleen als deze al rollend en schurend door rivieren meegevoerd zijn. Dit toont aan dat hier in vroegere tijden rivieren gestroomd moeten hebben. In het hele gebied komt in de grond dan ook veel grind voor.
De Mellebreuk loopt hier, onzichtbaar door veldverstoring, parallel aan de vijver langs het wandelpad. U staat er hier bijna bovenop. Kwelders van de grondwaterstuwingen (wijstgronden) zijn ook in deze vijver actief. Vandaar de soms roestachtige verkleuring van het water.
Vraag WP1: Hoeveel formaties ijzeroerkluiten zijn er binnen een straal van 50 meter? = A
Halverwege naar WP2 loopt u ongemerkt over de Mellebreuk. Voorlopig wandelen we westelijk van de breuk. Dit gebied kenmerkt zich als de slenk. Door aanleg van deze wijk en straat is het veld dusdanig verstoord dat het één meter hoogte verschil , z.g. terreintrede, niet direct zichtbaar is. Wellicht ziet u nabij WP2 terugkijkend de weg wat oploopt.
WP2: De Oermoeder van de Hoeven N 51° 40.0A5 E 005° 37.[360xA]-1
Het idee voor het beeld "De Oermoeder van de Hoeven" ontstond toen Harrie van den Elsen zijn inmiddels verschenen boek over de historie van de Hoeven aan het schrijven was. Omdat er nog geen monument of beeld aan gewijd was aan het buurtschap, ging kunstenares Marga Jansen - inwoner van de Klantstraat - zelf aan de slag. Marga Jansen: ,,Vroeger waren boerinnen de spil van gezin en bedrijf. Zeer krachtige vrouwen. Die kracht wilde ik uitbeelden in materiaal en vorm. In Belgisch arduin is een abstract vrouwenfiguur ontstaan.” De officiële onthulling van het prachtige beeld luidde een buurtfeest in.
Vraag WP2: In welk jaar is het beeld "Oermoeder van de Hoeven" geplaatst? = B
Oude stuifduintjes.
Halverwege richting WP3 ligt een open grasveld met een onverhard pad. Aan de overkant van het grasveld passeert u twee originele oude stuifduintjes, begroeid met gras en houtsingels. Stuifduintjes zijn ontstaan door de houtsingels, ontstaan in een tijd dat hier op toen nog onbebouwde kale schrale zandgrond stuifzanden vaker voorkwamen. Houtsingels waren bedoeld voor afzetting van weitjes, deze stuifduintjes zijn eeuwen oud. De structuur van dit oud boerenlandschap is nog enigszins zichtbaar. Aan de groei van enkele bomen en struiken, welke op de stuifduintjes staan, kunt u zien dat deze vroeger gekapt werden (stronk met meerdere stammen).
WP3: Plein N 51° 40.[B-1836] E 005° 37.[B-1511]
(Tip: Niet de berekende gps route over de weg volgen, maar het voetpad)
U wandelt hier op oude paden welke op een historische kaart uit 1837 al aanwezig zijn van deze oude buurtschap.
Vraag WP3: Wat is het huisnummer? (zonder toevoeging) = C
WP4: Kruispunt N 51° 40.[38xC]+A E 005° 37.[128xC]-A
Ontdek hier de terreintrede van de breuk!
Staande nabij het kruispunt en kijk naar het verlengde van het pad waar je vandaan komt. Zie dat het pad verderop omhoog loopt, ongeveer 1,5 meter. Dit is de terreintrede! U staat hier bijna onder aan de trede. De breuk loopt bijna onder Uw voeten door.
Vraag WP4: Hier is een straatnaam bord, hoeveel letters staan hierop? = D
Even verderop steekt u een kruispunt over, dit is de Hoevenseweg, een oude weg met eveneens oude eiken. De weg die van Eindhoven naar Nijmegen loopt welke met operatie Market Garden gebruikt is door de geallieerden. De zogenaamde ‘Hell’s Highway’.
WP5: N 51° 40.[D/3][CxD-1] E 005° 37.[D-C]A[D-C]
Vraag WP 5: Zie infoborden in directe omgeving. E= aantal poten van blauwe bord.
Vanaf dit WP heeft u de keuze, rechtstreeks naar WP 6 vertrekken of eerst een bezoek brengen aan de kinderboerderij en natuurpad. (natuurpad is alleen toegankelijk via kinderboerderij, kost je 5 minuten meer)
Wat zijn de Points Of Interests langs het natuurpad?
Natuurpad loopt langs de breukwal met o.a:
a. Ontdek een oerkluit in de breukwal.
b. Ontdek hoe een oerkluit ontstaat (vorming van ijzerconcreties, voor stadia van een oerkluit). Een bijzondere zeldzame plek waar dit aan de oppervlakte te zien is.
c. Ontdek een bijenflat.
d. Beklimming van de twee meter hoge breukwal (je beklimt hier de breuk!).
e. Stuifzandwallen op de breukwal.
En natuurlijk voor de kids een bezoek aan de kinderboerderij. Al met al een bijzondere zeldzame verschijning en dat in Nederland! Zie ook de info van de uitgebreide omschrijving.
Kinderboerderij Uden en natuurpad zijn gratis toegankelijk en geopend van:
Maandag t/m vrijdag 11:00 – 17:00 uur
Zaterdag en zondag 13:30 – 17:00 uur
Op feestdagen m.u.v. 2e Paasdag gesloten
Natuurpad
Loop via het info terras naar achterzijde gebouw en ga rechts het paadje op. Aan zijkant terrein bevind zich de poort, de toegang naar het natuurpad, welke buitenom kinderboerderij loopt. Het natuurpad loopt grotendeels langs de ongeveer 2 meter hoge breukwal. In de wal zit de breuk. Bovenop de breuk zijn oerkluiten ontstaan door de wijst en zijn op verschillende plaatsen zichtbaar.
Ontdekt een oerkluit
Op N51.40.389 E005.37.462 is op een boomstammetje een geo logo geplaatst. Wortels van het boompje zijn om een oerkluit gegroeit. Op deze plek is die oerkluit ontstaan. In het groene seizoen kan bodembegroeiing het zicht wat ontnemen, schuif die wat opzij.
Verderop staat de bijenflat.
Ontdekt oer in de breukwal
Vanaf de bijenflat loopt het pad omhoog de breukwal op. In deze wal loopt de breuk! Bovenop de breuk zit oer. Reden dat de helling erg roestbruin van kleur is. Als je goed kijkt zie je soms kleine brokjes oer aan de oppervlakte. Bedenk dat je hier de breuk beklimt! Uniek in Nederland!
Ontdekt hoe een oerkluit groeit
In de buitenbocht van het grindpad, boven op de breukwal (N51.40.394 E005.37.453), bevind zich een opstaande rand langs het pad. Deze is roodbruin van kleur, soms begroeit met mos. Sommige delen zijn zacht en andere delen hard. Dit is de groeifase van ijzerconcretie (zacht) naar een oerkluit (hard). Uniek en bijzonder dit aan de oppervlakte te zien!
Door constante stroom van ijzerhoudend wijstwater (grondwaterkwelder) boven op de breuk verkit de oxidatie zich met zand welke uiteindelijk een oerkluit vormt. In de zeventigerjaren is dit hele gebied achter de breuk (andere zijde breukwal) ontwaterd waardoor de breukwal droog is komen te staan. Gevolg is dat de groei van ijzerconcretie/oerkluiten gestopt is. Dit is een bijzonder plekje waar de groei tot stilstand is gekomen en tevens zichtbaar is! Wees voorzichtig hiermee zoals het is. Erosie heeft er al invloed op. Ga niet plukken aan de ijzerconcretie om snelle verval te voorkomen. Het is een unieke plek.
Ontdekt de stuifduinen en hakwallen
In het verleden was dit een open vlakte met hei op deze zandgronden waardoor zand in beweging kon komen. Bovenop de breukwal was begroeiiing welke het stuifzand opving en zodoende stuifduinen vormden. Je kunt aan de vele bomen zien dat dit gebied vroeger gebruikt werd als hakhout. Zie dat meerdere stammen uit dezelfde wortelbasis groeien door het hakwerk. Hakhout als brandstof voor de vele bakhuisjes die nagenoeg elke boerderij had in vroegere tijden.
Volg het natuurpad verder, via achterzijde kinderboerderij kom je weer terug.
WP6: Het stuwtje N 51° 40.[A+E][C-E][3xA] E 005° 37.[41xD]+D-C
Hier komen een aantal afwateringslopen samen die waterstand achterliggende wijstgronden regulieren. Niveau voor het stuwtje is grondwaterstand van de horst (stroom opwaarts al door stuwtjes naar beneden gebracht), niveau achter het stuwtje is die van de slenk.
Het afgepaste overloop van het stuwtje zorgt ervoor dat deze ‘oude’ wijstgronden niet geheel droog vallen. Vandaag kan de greppel tot de rand vol zitten later kan deze nagenoeg droog liggen, dit is afhankelijk van hoeveelheid kwel en regenwater.
Vraag WP6: Door welk lokale agenda (nummer) is dit stuwtje gemaakt? = F
VIA WP1: Langs poelen en grasvelden. N 51° 40.462 E 005° 37.564
Na ‘drooglegging’ van de oorspronkelijke natte omgeving brengen de poelen dit een beetje terug. Dit is de leefomgeving van amfibieën, kikkers, padden en salamanders. Daarnaast zijn er bloemrijke graslanden. Aangelegd door IVN & Vogelwacht Uden.
Neem het paadje over het grasveld naar VIA WP1. Rechts passeert u meteen de eerste poel , gevoed door oppervlakte (regen) water. Zie flora en waterleven in de poel.
Ontdek de breuk.
Links van deze poel, aan de greppel langs de rondweg (N51.40.448 E005.37.424), staat u boven op de breuk, die hier recht onder ligt! Er is hier een zinker geplaatst voor afwatering achter liggend wijst gebied. Pas op dat u niet in de greppel valt! Hier loopt de breuk vanaf de breukwal (bij natuurpad) onder de rondweg door richting Slabroek.
Zie dat de bodem van de greppel naar rechts omhoog loopt, ruim anderhalve meter over een afstand van 30 meter. Dit is door de begroeiing nauwelijks te zien.
Grondwaterstromingen worden geblokkeerd door de breuk en komt als kwel (wijst) net voor de breuk naar boven. Op bodem greppel zie je dan ook de breuk als het ware bloeden! Dikke verse roest drap (ijzerhoudend kwelwater van de wijst die onder de oppervlakte al in aanraking komt met zuurstof en oxideert) en sijpelt over de breuk naar links in lager gelegen greppel verder.
Een bekende eigenschap van de Peelrandbreuk is dat horsten (hoog) nat zijn en slenk (laag) droog. Tot dit gebied liep u tijdens de multi in de slenk, u zag dan ook geen afwateringen. Multi gaat verder over de horst en komt u vele afwateringen tegen. Buiten het verschijnsel van de greppel zie je niet dat je de slenk verlaat en over de horst verder gaat. Terreintrede is hier met aanleg sportpark geheel weg gewerkt.
Stukje verderop ligt aan rechterzijde een tweede poel. Het bijzondere van deze poel is dat deze over de breuk ligt en door wijst en oppervlaktewater gevoed wordt. Dit in tegenstelling eerste poel die alleen door oppervlakte(regen) water wordt gevoed. Zie roestafzetting in bodem en planten. Water kan soms ook heel roestkleurig zijn.
WP7: De oude haag N 51° 40.[F+2][D-E]E 005° 37.[37xF]+A+C
Hier bevindt u zich in het oude boerenlandschap van buurtschap Hoeve, een gebied met oude ontginningsweitjes, veelal afgezet door oude houtsingels. Gelukkig is dit landschap weinig verstoord en nog goed herkenbaar. Zie hier de kenmerken van een oude beukenhaag in dit oude boerenlandschap welke sinds jaren niet meer gesnoeid is en doorgeschoten is. De oude haaghoogte is nog waar te nemen.
Vraag WP7: Hoe hoog was deze oude haag ongeveer (rond af op een hele meter)? = G
WP8: Afwateringsvijver N 51° 40.G[G-1][D-1] E 005° 37.D[F-21]D.
De Wijk Hoeven heeft u bijna verlaten, afwateringen lopen van oost naar west, tot an de breuk in de grote parkvijver, waardoor het gebied drooggelegd is. De straten van de wijk, links achter u, heeft de naam Breukrand. Tegenover u, aan de overkant van de vijver en weg, ligt wijk Melle. De woonwijk aan overkant van de weg (Wijsthoek) is genoemd naar de wijstgronden waar de wijk bovenop gebouwd is.
Vraag WP8: Hoeveel banken staan hier nog?
H = aantal banken + 2.
WP9: Brug N 51° 39.[3xH][D-A][A-E] E 005° 37.[290xH]+A
Aangekomen bij WP9 kunt u eventueel eerst een uitstap maken naar de traditionals Wijstcache (GC1KWXM) en Bermers' Cache (GC1KWFJ).
Midden op de brug staat u boven een uitloper van de vijver, de Mellebreuk ligt een paar meter westelijk van de oever. Mellebreuk kenmerken zijn hier voor een oplettend oog heel goed zichtbaar. Wat voor kleur heeft het water? Als hier pas grondwaterstuwingen zijn geweest kan het water heel erg koperkleurig zijn van de oxidatie ijzerhoudende kwelwater (wijst). Of is de water redelijk helder? Dan zijn de grondwaterstuwingen al een tijdje gestopt en is de oxidatie bezonken en heeft het zich op de bodem en planten afgezet. Oostelijke van de brug is de horst en westelijk de slenk. Kijk eens naar het fietspad over de brug. Even verderop loopt het fietspad aan beide zijde van de brug een stuk omhoog naar originele horst/slenk niveau. Zie het verschil in hoogte? Valt het op dat in oostelijke richting een stuk hoger ligt? De horst ligt hier een kleine meter hoger dan de slenk. Ja wel, de terreintrede!
Vlakbij het bruggetje hangt het een typisch kastje in de boom, lopend langs de vijver hangen er meer, deze zijn geplaatst door Vogelwacht Uden.
Vraag WP9: In één van deze bomen hangt een houten kastje (zie foto). Voor welke dieren is deze slaapplaats bedoeld?
1. Torenvalken
2. Buizerds
3. Kolibries
4. Vleermuizen
De zojuist gekozen cijfer = I
Ga verder naar WP10 via VIA WP2.
Let op! Voor het antwoord van vraag WP10 telt u het aantal houten kastjes in bomen langs het pad van (op) WP9 tot en met WP10 (via VIA WP2). Volg het pad langs de vijver, je hoeft er niet vanaf, kijk ook eens achterom.
VIA WP2: Bankje N 51° 39.950 E 005° 38.087
Deze wijstgronden waren dermate nat dat onmogelijk huizen in dit gebied gebouwd konden worden. Dit park is in de jaren 70 aangelegd bovenop die natte wijstgronden. Door die verdiepte aanleg van ontwateringslopen en vijver wordt in gehele omgeving het kwelwater onttrokken en naar de vijver geleid. Vijver dient als opvangbasin welke via een overloop het overtollige afvoert. Na ontwatering van deze wijstgronden kon gestart worden met woninguitbreiding. Park is aangelegd met verschillende hoogte niveaus, wisselende soorten bomen en planten met open en dichte begroeiingen. Door deze aanpak is een grote verscheidenheid van vogels en planten aanwezig. Kwelwater van de grondwaterstuwingen (wijst) zijn niet verdwenen maar geleid naar de vijver. In de bodem van de vijver en lagergelegen gronden blijft dit verschijnsel continueren. In de vijver is een kwelder (wijst) zichtbaar door roestwolken (ijzeroxidatie) die de vijver geheel of gedeeltelijk kunnen verkleuren in een roestbruine kleur.
Op lage ‘natte’ parkgedeeltes komen zelfs zeldzame beschermende planten voor doordat de kwelder rijk is aan mineralen.
Kikkerpoel.
Vlak voor WP10, ligt aan linkerzijde een kikkerpoel die in verbinding staat met de grote vijver. Deze poel wordt als overwinter en voortplantingsplaats gebruikt. Als u goed oplet, in maart/april, maakt u kans kikkerdril te zien. Later in seizoen neemt begroeiing toe en is dan moeilijk toegankelijk.
WP10: Wandelbrug N 51° 39.[IxA][I+A]I E 005° 38.[A-E][C-A][C-E]
Vraag WP10: Hoeveel houten kastjes heeft u geteld van (op) WP9 tot en met WP10? = J
WP11: Vindt nabij een staander de ‘tag’ met coördinaten van eind cache op:
N 51° 39.[160xJ]+C E 005° 38.[A-E][J x 8]
Vrijwillige opdracht 2: Geef de toestand van de grondwaterstuwingen weer adv waterverkleuringen van de grote vijver. Grondwaterstuwingen verraden zich door verkleuring van het water:
Roestwolken in het water--------------------Beginnende grondwaterstuwingen.
Egale roestkleur in een beperkt gebied---Plaatselijke uitgebreide stuwingen.
Diep koperen roestkleur in hele gebied---Massale waterstuwing in hele gebied.
Helder water------------------------------------Geen grondwaterstuwingen, oxidatie is bezonken en heeft zich afgezet op alles wat in het water groeit.
WP12: De cache
U kunt de cache benaderen vanaf de weg, u hoeft het zand niet te betreden. Er is ook nog eventueel een spoilerfoto aanwezig.
Ontdekt halverwege terugweg naar parkeerplaats een oerkluit op N 51.39.934 E 05.37.864 in zijkant van greppel, zoals die verzameld liggen op WP1. Deze is hier terplekken in loop der jaren/eeuwen? gegroeid.
Ter herinnering, de vrijwillige opdrachten zijn:
1 - Upload een foto in uw log van één van de vele plaatsen waar een Peelrandbreuk kenmerk zichtbaar is.
2 - Geef de toestand van de grondwaterstuwingen weer adv waterverkleuring van de grote vijver.
Indien u deze multi waardeert kunt u gebruik maken van een "favorite point" en/of een Geo d'Or. Bedankt! :)
And the winners are:
FTF! Liekekusters
STF! Wilmjonkers
TTF! TeamTimo
Allen gefeliciteerd!
Additional Hints
(Decrypt)
Pnpur: fgebax, mvr bbx fcbvyresbgb.