De Oostvaardersplassen
Nederland heeft er niet altijd uit gezien zoals momenteel. Wanneer precies het geografische gebied dat we noemen 'Nederland' tot stand is gekomen, is moeilijk te zeggen. Er waren momenten datde oppervlakte volledig overstroomd was, en tijden waarin dikke lagen zand en klei Nederland bedekte. De geologische geschiedenis van Nederland is opgebouwd uit drie delen: het Paleozoïcum, het Mesozoïcum en het Cenozoïcum.
Paleozoïcum
Het oudste stenen die u kunt vinden op het oppervlak van de aarde zijn afkomstig uit het Carboon-periode. Dit tijdperk begon 355 miljoen jaar geleden en eindigde ongeveer 290 miljoen jaar geleden. Stenen uit dit tijdperk zijn te vinden in de Steengroeve Heimans, in de buurt van het dorpje Epen in het noorden en het zuiden van Nederland, deze laag van steen ligt vier kilometer onder het aardoppervlak. Door erosie is dit echter inmiddels verdwenen. De laag op de top van het Carboon is ongeveer 250 miljoen jaar oud (het Perm-tijdperk). Bij Slochteren, bestaat deze laag uit zandsteen. Slochteren staat bekend om zijn natuurlijke gasreserves, gelegen op een diepte van 2,8 kilometer. Tijdens de Perm, in het noorden van Nederland zijn grote hoeveelheden van steenzout geproduceerd.
Mesozoïcum
Het tijdperk Trias volgde op de Permian. Sommige stenen die werden gevormd zijn: zandsteen, evaporite (sedimenten die werden gecreëerd door middel van verdamping van water), kalk, dolomiet, leisteen en gips. Shale is bijna overal verdwenen als gevolg van erosie. Tegen het einde van Trias (ongeveer 200 miljoen jaar geleden), is een sedimentatie proces gestart die ongeveer 20 miljoen jaar zou duren. Tijdens het Jura-periode (200 - 160 miljoen jaar geleden) werden rotsen die aardolie konden bevatten gevormd. Dit is de reden waarom de grond in de Noordzee zoveel aardolie bevat.
Later, in de Krijt-periode heeft de zee een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het Nederlandse landschap. De meteoriet die het Mexicaanse schiereiland Yucatan 65 miljoen jaar geleden trof, betekende het einde van de dinosaurussen. Een ander gevolg van het effect was een toename van het gemiddelde zee temperatuur met 10 graden Celsius. In sommige delen van Europa, de zee gemiddelde temperatuur was op dat moment een comfortabele 25 graden Celsius - veel warmer dan de Noordzee is tegenwoordig in de zomer.
In de loop van het Krijt-periode, Nederland was volledig bedekt met water. De kalk die is neergelegd in die tijd, wordt vandaag de dag gebruikt als bouwmateriaal, mortel, brandstof en kunstmest. Tijdens de laatste periode van het Krijt, werden de oude lagen verstoord. In het noordelijk deel van Nederland is de Krijt laag lokaal 1,5 kilometer dik.
Cenozoïcum
De sedimenten van het Mesozoïcum werden later bedekt met jongere sedimenten. Kleilagen die afkomstig zijn uit het Oligoceen (40 - 24 miljoen jaar oud) wordt gewonnen in steengroeven en gebruikt voor de productie van bakstenen. In het volgende tijdperk, het Mioceen (24 - 5 miljoen jaar geleden), is kwarts-en bruinkool gevormd in het zuid-oostelijk deel van Nederland. Het Plioceen was de overgangsfase tussen het Mioceen en het Pleistoceen, 1,8 miljoen jaar geleden. De klei en zand sedimenten die gevonden kunnen worden in de omgeving van de stad Breda werden gevormd tijdens het Plioceen. In het Plioceen, domineerde de rotsen die werden vervoerd door de rivieren Rijn en Maas het landschap. Tijdens de ijstijden veranderde het oprukkende ijs de rivieren 'natuurlijk.
De eerste keer dat Nederland met ijs bedekt was was tijdens de Elsterien periode, en de tweede keer was tijdens de Saalien periode. Tijdens het Saalien, is het Nederlandse landschap drastisch veranderd: laterale morene rotsblok en klei werden gestort. Enorme rotsblokken werden vervoerd naar Nederland. Tussen 2700 en 2400 B.C. Deze stenen werden gebruikt voor het bouwen van megalithische graven. Na de tweede ijstijd,is de zee geleidelijk teruggetrokken. Leem en turf sedimenten zijn afkomstig uit de periode na het Nederlandse 'ijstijden. Een derde ijstijd, het Weichselien, bereikten nooit de Nederlandse grens. Echter, een sterke koude wind verschoof grote hoeveelheden zand in het land.
Holoceen
Gedurende de laatste 10.000 jaar is de geologische ontwikkeling van Nederland grotendeels bepaald door een stijging van de zeespiegel, die is ongeveer 65 centimeter per eeuw. In de kustgebieden,heeft een constante strijd tussen land en zee plaatsgevonden. Het gebied net achter het het kustgebied heeft zich snel ontwikkeld. De zeespiegel steeg en steeg en steeg zelfs nog meer. 8000 jaar geleden, maar bereikte een niveau dat zich 20 meter onder het niveau van tegenwoordig bevindt. Verschillende soorten ( 'oude' en 'jonge') zeeklei werd verplaatst naar de reeds bestaande lagen van veen. Duinen hebben zich alleen ontwikkeld in de afgelopen 3000 jaar. De uitgestrekte veengebieden in de provincies Drenthe en Groningen zijn ook afkomstig zijn uit het Holoceen.
Oostvaardersplassen
Wanneer de Zuidelijke Flevopolder werd gevormd uit de zee, was het gebied waar nu de Oostvaardersplassen liggen, bedoeld als een industrie gebied. Omdat er veel zandputten waren en het gebied een relatief lage positie had, was het een nat gebied waar de lisdodde en wilg boom zeer snel groeide. Het gebied werd al snel gevonden door ganzen, eenden en de oorspronkelijk zeldzame baardmannetje Men realiseerde zich snel dat het gebied zich had ontplooid in een belangrijk natuurgebied. De geplande treinverbinding is dan ook nooit doorgegaan.
Hoe kan deze Earthcache worden gelogd?
E-mail de antwoorden op de volgende 2 vragen en maak een foto van uw GPS met als achtergrond het raam van de observatie-hut met uitzicht op de Oostvaardersplassen.
Als de antwoorden correct zijn laten wij het weten dat de cache kan worden gelogd.
1. Welk type van de bodem vind je in de Oostvaardersplassen?
2. Hoeveel zwanen vind je op 1 infobord
The Netherlands have not always looked like they do today. When exactly the geographical area that we call ‘the Netherlands’ first came into being, is difficult to say. There are times the area was totally flooded, and times when thick layers of sand or clay covered the Netherlands. The geological history of the Netherlands is made up of three parts: the Paleozoic, the Mesozoic and the Cenozoic.
Paleozoic
The oldest stones that you can find at the surface of the earth originate from the Carboniferous period. This era started 355 million years ago and ended about 290 million years ago. Stones from this era can be found in the Heimans Quarry, near to the village of Epen. In the north and south of the Netherlands, this layer of stone lies four kilometers below the earth’s surface. Due to erosion however, this stratum of stones has since disappeared. The layer on top of the Carboniferous layer is about 250 million years old (the Permian era). Near Slochteren, this layer consists of sandstone. Slochteren is known for its natural gas reserves, located at a depth of 2.8 kilometers. During the Permian, in the north of the Netherlands large quantities of rock salt were produced.
Mesozoic
The era Trias followed the Permian. Some stones that were formed are: sandstone, evaporite (sediments that were created through of evaporation of water), chalk, dolomite, shale and gypsum. Shale disappeared almost everywhere because of erosion. By the end of Trias (about 200 million years ago), a sedimentation process started which would last for approximately 20 million years. During the Jurassic period (200 – 160 million years ago) rocks that may contain petroleum were formed. This is why the ground under the North sea contains so much petroleum.
Later, in the Cretaceous period, the sea played an important role in the development of the Dutch landscape. The meteorite that hit the Mexican peninsula Yucatan 65 million years ago, meant the end of the dinosaurs. Another consequence of the impact was an increase in the average sea temperature by 10 degrees Celsius. In some parts of Europe, the average sea temperature was at that time a comfortable 25 degrees Celsius – much warmer than the North sea is nowadays during the summer.
During the Cretaceous period, the Netherlands was completely covered with water. The chalk that was deposited during that time, is used today as building material, mortar, fuel and fertilizer. During the last period of the Cretaceous, the old layers were disturbed. In the northern part of the Netherlands, the Cretaceous layer is locally 1.5 kilometers thick.
Cenozoic
The sediments of the Mesozoic were later covered with younger sediments. Clay layers that originate from the Oligocene (40 – 24 million years old) are mined in quarries and used to produce bricks. In the following era, the Miocene (24 – 5 million years ago), quartz and brown coal were formed in the south-eastern part of the Netherlands. The Pliocene was the transitional stage between the Miocene and the Pleistocene, which started 1.8 million years ago. The clay and sand sediments that can be found in the surroundings of the city of Breda were formed during the Pliocene. In the Pliocene, the rocks that were transported by the rivers Rhine and Meuse dominated the scenery. During the ice ages the advancing ice changed the rivers’ course.
The first time that ice covered the Netherlands was during the Elsterien period, and the second time was during the Saalien period. During the Saalien, the Dutch landscape was radically changed: lateral moraine and boulder clay were deposited. Enormous boulders were also transported into the Netherlands. Between 2700 and 2400 B.C. these stones were used to build megalithic tombs. After the second ice age, the sea gradually withdrew. Loam and peat sediments originate from the period after the Netherlands' ice ages. A third ice age, the Weichselien, never reached the Dutch border. However, strong cold winds shifted large quantities of sand around the country.
Holocene
Throughout the last 10,000 years, the geological development of the Netherlands has largely been determined by a rise in sea level, which was about 65 centimetres for each century. In the coastal areas, a constant battle between land and sea has been taking place. The area just behind the the coastal area developed rapidly. The sea level rose, and rose and rose even more. 8000 years ago, it reached a level that is 20 meters below the level it is today. Different kinds of (‘old’ and ‘young’) seaclay was moved onto already existing layers of peat. Dunes have only developed within the last 3,000 years. The vast peat areas in the provinces of Drenthe and Groningen also originate from the Holocene.
Oostvaardersplassen
When the Southern Flevopolder was uncovered from the sea, the area where now the Oostvaardersplassen lie, was intended as an industry area. Because there were many sand wells, and it lays relative low position in the area, it was a wet area where sheer, lisdodde and willow tree very fast rose. The area was quickly found by geese, ducks and the originally rare barb male. One rapidly realized that the area had turned into an important nature area.
Because the Oostvaardersplassen have risen in a new polder, there are much type of plants and animals which have not yet taken their place. The planned ecological connection areas are important for the draw to and from the Oostvaardersplassen. Birds can move themselves easily, for the barb male the cane-plantations have been proven to be essential for the existence of these type in West-Europa.
How can this Earthcache become logged?
E-mail the answers to the following 2 questions and make a photograph of your GPS with as background the window of the observation hut with view on the Oostvaardersplassen.
If the answers are correct we let you know that the cache can be logged.
1. Which type of soil do you find in the Oostvaardersplassen?
2. How many swans do you find on 1 infobord