Fortes Creantur Fortibus Multi-cache

Belangrijk!

Houd rekening met de openingstijden van de eindlocatie!

• Maandag: gesloten
• Dinsdag t/m Zaterdag: 10.00 - 17.00
• Zondag: 13.00 - 17.00
• Op feestdagen zijn er mogelijk afwijkende openingstijden

Alvorens deze wandeling te gaan maken is het noodzakelijk om de huiskamervraag (vraag met antwoord G) te beantwoorden.

Soms is het noodzakelijk de uitkomst van een vraag te herleiden tot 1 cijfer. Dit gaat als volgt: Tel alle individuele cijfers op. De uitkomst hiervan dient 1 cijfer te zijn. Is dat niet het geval herhaal dan dezelfde aktie met de nieuwe uitkomst.

Voorbeeld: 9987 => 9+9+8+7 = 33 => 3+3 = 6 (voor decimalen geldt hetzelfde)

TIP: Zet de auto bij Slot Loevestein en start daar met de cache Hugo de Groot. Tijdens deze cacheroute zul je in Gorinchem uitkomen. De aankomst- en vertrekplaats in Gorinchem is enkele tientallen meters verwijderd van het startpunt van de Fortes Creantur Fortibus cache.

Start van Fortes Creantur Fortibus cache

Gorinchem is een oude vestingstad, gelegen op het punt waar de provincies Zuid-Holland, Gelderland en Noord-Brabant elkaar raken. Niet alleen de provincies rond deze stad smelten samen, ook wat betreft de rivieren is Gorinchem veelzijdig. U vindt de stad aan de rivieren de Waal, Merwede en Linge.

Deze stadsroute begint in het gebied met de naam Buiten de Waterpoort en leidt u door de mooie vestingstad Gorinchem.

WP1 bevindt zich in de walmuur.

De tekst op deze gedenksteen, ingemetseld in de muur, komt van de originele waterpoort.

Hoeveel woorden bevat deze steen? (LET OP: alleen de woorden tellen!)
Het goede antwoord is A

Ga nu naar WP2

In vroeger tijden was Gorinchem een belangrijke vesting- en havenstad. Een groot deel van de handel ging immers over water. In de Lingehaven meerden de schepen midden in de stad af om te laden en te lossen. De oude sluisdeuren zijn niet meer in gebruik, maar worden nog wel onderhouden.

Gorinchem is aan de oevers van de Linge ontstaan, welk jaar?
Goede antwoord is B

Heden ten dage wordt de haven vooral in de zomermaanden druk bezocht. Na een grote renovatie eind jaren 80 kunnen er ruim 100 pleziervaartuigen aanmeren. Loop naar WP3. Zoals je vanaf het beginpunt al kunt merken, heeft Gorinchem veel met water te maken.
Kinderen worden er spelenderwijs bekend mee gemaakt.

Noteer het jaartal wat u hier kunt vinden.
Het goede antwoord is C

		Gorinchem heeft een zusterband met 2 steden: het Belgische St. Niklaas en de Zuid-Koreaanse gemeente Kangjin. Een concrete uiting van de band tussen de steden Gorinchem en Kangjin, is het standbeeld van Hendrick Hamel dat zich aan het einde van de Havendijk bevindt. Dit via-punt is WP4. Loop hier nu naar toe. In Korea is Hamel razend populair; er is geen schoolkind dat zijn naam niet kent! Aangezien er bij de gemiddelde Nederlander niet direct een lampje gaat branden bij het horen van zijn naam volgt hierna een korte geschiedenisles: (ga ondertussen de Korenbrug over en sla linksaf, de Kortendijk in)
Hendrick Hamel, geboren aan de Kortendijk in 1630 en in 1692 overleden, ook in Gorinchem, leed in 1653 met de bemanning van het VOC-jacht "De Sperwer" schipbreuk op de rotsen voor het Koreaanse eiland Cheju-do. Op last van de koning werd hij 13 jaar gevangen gehouden alvorens hij met 7 metgezellen in 1666 ontvluchtte naar factorij Decima bij Nagasaki, Japan. Hier schreef hij als eerste westerling zijn 'Journael' over zijn lotgevallen en over het land Korea, waardoor hij beschouwd wordt als de Columbus van Korea. De schipbreuk van Hamel legde, ruim 3,5 eeuw later de basis voor een interessant handelscontact tussen Gorinchem en de Zuid-Koreaanse stad. De samenwerking op het gebied van economie, toerisme en landbouw resulteerde op 3 oktober 1998 in de formele verzustering van beide steden. Hier in de straat op nr. 67 bevindt zich het Hamelhuis, het geboortehuis van Hendrick Hamel en op nr. 63 ziet u het Hamel Museum
		Aan het einde van deze geschiedenisles doemt ook het einde van de straat op. In het wegdek zijn gaten te zien die zijn dichtgemaakt. In vroeger tijd werden deze gebruikt als waterkering. In die gaten werden palen gestoken en aan de binnenkant planken rechtop gezet. Tussen de twee rijen planken werd mest, grond, klei en ander materiaal gestort om zo de waterkering te vormen. (zie links).

Tel het totaal aantal gaten in het wegdek (Tel alle vierkante gaten mee, ook degene die met hout of asfalt zijn dichtgemaakt).
Het aantal dichtgemaakte gaten is:

• D = 159
• D = 177
• D = 209
• D = 223

Ga rechtsaf, de Hoogstraat in. Dit is een belangrijke winkelstraat in Gorinchem. Bij het kruispunt rechtdoor blijven lopen. De Hoogstraat gaat hier over in de Gasthuisstraat. Op WP5 staat een huis met het volgende opbeurende opschrift: 'Vreest den heer doet hem eer want den dach van sterven haest hem seer. Dit is in Bethlehem' In welk jaar werd dit woonhuis gebouwd? Het goede antwoord is E

Op ongeveer 50m onder een hoek van 276° ga je links de Gasthuisgang in. Aan het einde vind je het Gasthuispoortje. Dit is een origineel overblijfsel uit de 16^e eeuw. Recht tegenover vind je de Grote Kerk met de Grote Toren (1517). Deze bepalende aanblik van de stad vertoont een bijzondere knik. Tijdens de bouw is het onderste deel scheefgezakt, waarna de bovenbouw er loodrecht op is gezet.

Hoeveel meter staat het onderste gedeelte uit het lood? (Herleid dit getal tot 1 cijfer
Het goede antwoord is F

In de kerk bevindt zich een grafmonument uit de 14^e eeuw. Vermoedelijk ligt hier Jan van Arkel III begraven. De heren Van Arkel hebben van het begin van de 13^e eeuw tot in 1412 de dienst uitgemaakt in het Land van Arkel, waarvan Gorinchem de hoofdstad was. Op 11 november 1382 ontving Gorinchem de stadsrechten uit handen van Otto van Arkel.
Aan de lijfspreuk van de heren Van Arkel is de wapenspreuk van de stad ontleend:

'Fortes creantur fortibus'.

HUISKAMERVRAAG: Achterhaal de betekenis van deze wapenspreuk.

Wat is de som van de vertaling in cijfers? (a=1, b=2, c=3 etc)
Het goede antwoord is G

De laatste telg uit het geslacht Van Arkel sneuvelde in 1417 toen Gorinchem definitief door de Hollandse graven werd ingelijfd.

Ga vervolgens naar WP6.

Huize Matthijs-Marijke werd in 1557 gesticht door Matthijs Aelbertzoon en zijn vrouw Mariken Kolff. Zij bepaalden dat het na hun dood een huis voor arme weeskinderen en vondelingen moest worden. In 1743 werd het weeshuis grondig verbouwd. De fraaie gevelsteen werd daarbij uitgebreid. Neem een kijkje in het steegje links van het gebouw.

Waartoe diende luikje dat zich in de gevel bevindt?

• Aanvoer van overgebleven etenswaren (H=6)
• Om vondelingen neer te leggen (H=10)
• Voor de bode om poststukken neer te leggen(H=24)

Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog was Gorinchem al een belangrijke vesting die beslist uit handen van de Spanjaarden moest blijven. Veel burgers waren dan ook lid van de schutterij. In het gebouw, dat te vinden is op WP7, verbleven sinds 1589 de schutters van het Sint Jorisgilde en het Sint Christoffelgilde. Zij hielden er hun schietoefeningen. Het gebouw ernaast werd in gebruik genomen als herberg. In het 'Doelhuis' werden bijeenkomsten en schuttersmaaltijden gehouden. Heden ten dage is het Hoogheemraadschap hier gevestigd. Ook al is de poort gesloten, de stenen dijkpaal kunt u vast wel traceren. Deze paal was ooit het beginpunt van de schouw van de Albasserwaard door de dijkgraaf en hoogheemraden. Wat is het jaartal op de dijkpaal? Het goede antwoord is I

Om het invullen te vergemakkelijken een tabelletje:

Het eindcoördinaat is als volgt te vinden:

Q = I + F - B - H - 1
R = E - C + G + D - A + 1

N51° 49.Q' E 004° 58.R'

Succes en veel plezier
Team GeoGorkum

Om terug te gaan naar de start van deze route, kunt u terug lopen richting WP7. Loop hierna door tot het einde van de Molenstraat. Vroeger huisden hier de tolgaarders. Zij zorgden ervoor dat de schippers op de rivier tol betaalden om langs Gorinchem te mogen varen. Tot 1930 verbleven er militairen en sprak men van de Tolkazerne. In de nabijheid van het Tolhuis heeft het middeleeuwse kasteel "De Blauwe Toren" gestaan, waar in 1572 de Martelaren van Gorcum gevangen zaten. Tussen 1580 en 1590 werd het kasteel afgebroken i.v.m. de aanleg van de stadswallen.

Sla linksaf, de Tolsteeg in. Wanneer u boven bent, vindt u rechts op de muur een gedenksteen voor de oude waterpoort. Deze gedenksteen is in 2002 geplaatst en geeft een duidelijk beeld hoe de poort er vroeger heeft uitgezien.