De Romeinse Limes is de voormalige noordgrens van het Romeinse Rijk. De Limes ligt grotendeels verborgen in de bodem, maar is op veel plaatsen zichtbaar gemaakt. Aangezien de Limes ook door steden voert, is het onvermijdelijk dat deze nu ook door stedelijk gebied loopt.
Het Romeinse Limespad is een lange-afstand-wandelpad met een lengte van 325 km van Katwijk naar Xanten, via Leiden, Woerden, Utrecht, Nijmegen en Berg en Dal. De route volgt de Limesweg langs de Neder-Germaanse limes.
Romeins Aquaduct
De omgeving van Nijmegen wordt gedomineerd door de resten van een stuwwal uit de voorlaatste ijstijd: 200.000 tot 130.000 jaar geleden. De stuwwal bestaat uit omhoog en scheef geduwde lagen klei, leem, grint en zand. Hierdoor komen op relatief grote hoogte watervoerende lagen voor.
Legerkamp 10e legioen
Toen de Romeinen een aquaduct wilden bouwen om het 10e legioen op de Hunerberg in Nijmegen Oost van water te voorzien, was het dus logisch dat zij hun bronnen zochten op de stuwwal. Door het hoogteverschil werd de aanvoer van het water automatisch aangevoerd naar het kamp.
Afbeelding links: het legerkamp op de Nijmeegse Heuvelrug
Waterleiding
De Romeinen legden het aquaduct aan in fasen waarbij zij steeds nieuwe watervoerende lagen aanboorden. De waterleiding bereikte uiteindelijk een lengte van ongeveer vijf kilometer en had een gelijkmatig verval van 0,2%. De goot waar het water door stroomde was waarschijnlijk van hout.
Afbeelding rechts: de houten goot die aan de bovenzijde grotendeels voorzien was van planken.
Tracé aquaduct
Voor de aanleg van het aquaduct is in totaal zo'n 300.000 m3 grond verplaatst. Naar moderne eenheden omgerekend zijn dat drie miljoen kruiwagens. Het aquaduct van Nijmegen is daarmee een sterk staaltje Romeinse ingenieurskunst en is rechtstreeks familie van beroemde voorbeelden in het buitenland zoals de 110 kilometer lange waterleiding van Keulen, de Pont du Gard bij Nîmes en de elf aquaducten van Rome.
Afbeelding links: tracé van het Aquaduct. De stroomrichting is van rechtsonder naar linksboven. De cache ligt tussen Mariënboom en Swartendijk.
Geulen, dalen en dammen
Stille getuigen van deze indrukwekkende logistieke prestatie zijn drie geulen (Kerstendal, Louisedal en Mariënbosch) en drie dammen (Cortendijk, Swartendijk en Broerdijk). Op 15 januari 2009 heeft minister Plasterk ze aangewezen als archeologisch monument: samen met het viaduct vormen zij het grootste Romeinse monument van Nederland.
Afbeelding rechts: het Louisedal (voorheen Diependal), een handgegraven dal voor extra watertoevoer.
Over de cache
De cache ligt naast de geul die richting het legerkamp nog enkele zichtbare opvangbekken of buffers laten zien. De geul is een aantal jaren geleden schoongemaakt en voorzien van een houten bruggetje. Je hoeft niet bij dit bruggetje te zoeken, maar bij het hek dat midden op het Lange-Afstand-Wandelpad (LAW-etappe 17) staat. Mocht je er toch niet uitkomen, dan kun je de hulplijn bellen: 024-6690535.
LETOP! De cache zit niet in het vogelhuisje!
Succes met wandelen en zoeken!