This cache has been archived.

Domi_nick34: Archiwizacja

GC8BA20 ▼

A cache by Filipiny34 Message this owner

Hidden : 7/27/2019

Difficulty:

Terrain:

Size: Size: micro (micro)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:

ZIELENIEC

Zieleniec powstał w 1719 r. jako kolonia na terenie królewszczyzny. Są różne spekulacje co do powstania miejscowości. Jedna z wersji mówi, że osadę założył chłop o nazwisku Grun, od którego miejscowość wzięła wówczas swoją nazwę – Grunwaldt. Historycy twierdzą także, iż Zieleniec założyło królewskie leśnictwo osadzając tu pierwszego kolonistę. Prawdopodobną może być także wersja, iż miejscowość założona została przez radcę Zimmermana z Dusznik, który wybudował tu wielki piec z uwagi na istniejące w okolicy złoża rudy żelaza. Przedsięwzięcie wytapiania żelaza miało przyczynić się do zaludnienia i rozwoju osady.
Zieleniec był typową wsią pastersko – leśną z istniejącą wówczas hutą. Składała się z rozproszonych bud pasterskich (układ przestrzenny znany z Karkonoszy). W 1747 r. był tu młyn wodny z mieszkającymi 20 zagrodnikami i chałupnikami. Szybki rozwój Zieleńca sprawił, że w 1762 roku wzniesiono drewniany kościół lub kaplicę. W 1765 r. było 2 rzemieślników, a w 1787 r. osada liczyła już 50 budynków. Wtedy mieszkało w niej 5 rzemieślników. Do Zieleńca należał kamieniołom i wapiennik. Rozwój miejscowości sprawił, że założono kolonię Königswalde (w dolinie Młynówki), w której były 3 młyny wodne i 2 chaty zagrodników.

W XIX w. Zieleniec był już dość dużą wsią, znaną, ponieważ reklamowano go jako najwyżej położoną w Prusach. W 1840 r. były juz 83 budynki, m. in.: kamplica cmentarna, szkoła katolicka, 4 młyny wodne, tartak, wapiennik, kamieniołom wapieni oraz kuźnia żelaza położona na łące w stronę Dusznik. Kuźnia posiadała wielki piec i należała do kupca Engela z Berlina, od którego dzierżawili ją bracia Lindheim z Dusznik. Kuźnia była dość znaczna, bo w 1840 r. wyprodukowano w niej 6790 cetnarów szarego żeliwa (1 cetnar to ok. 50 kg, pochodzi od łac. centenarius – setny), 5200 cetnarów surówki, 4200 cetnarów odlewów i 910 cetnarów stali. Istaniała nadal kolonia, składała się z 12 budynków. W Zieleńcu były także: leśniczówka i gajówka.

W pierwszej połowie XIX w. odnotowywano w Zieleńcu spory, jak na charakter miejscowości, ruch turystyczny. Miejscowość odwiedzali przede wszystkim kuracjusze z Dusznik Zdroju, u których utarł się zwyczaj wchodzenia na Orlicę (1084 m. n. p. m.) i podziwiania pięknych wschodów słońca oraz panoramy Sudetów. W ok. połowie XIX w. w Zieleńcu powstała pierwsza gospoda, której specjalnością było przyjmowanie turystów. W 1880 r. gospodę reklamowano jako zapewniającą wspaniałe warunki pobytu i opiekę przewodnicką na wszystkich trasach w okolicy. W drugiej połowie XIX w. gospodę prowadził H. Rübartsch, który poźniej przeniósł się na Orlicę. Pod koniec XIX w. zaczęto doceniać walory naturalne Zieleńca i jego specyficzny mikroklimat. Zieleniec stał się ośrodkiem narciarskim. Propagowaniem tego sportu zajął się m. in. Rübartsch. Na początku XX w. zaczęto zagospodarowywać zbocza Gór Orlickich – powstawały stoki narciarskie, tor saneczkowy a nawet skocznia narciarska. Popularności Zieleńcowi dodało wybudowanie Drogi ku Szczęściu, która była najlepszym dojściem do Zieleńca i na Orlicę.

Największy rozkwit Zieleńca miał miejsce w latach międzywojennych. W 1930 r. istniała bogata baza noclegowa z gospodami (z pokojami gościnnymi), było także schronisko młodzieżowe. W latach 1931 – 32 wybudowano przepiękną widokowo Drogę Orlicką z Przełęczy Polskie Wrota (3 km od Dusznik) do Zieleńca, którą nazwano Hindenburgstrasse. W 1938 r. Zieleniec posiadał 5 gospód i schronisk, które dysponowały odpowiednio: 27, 11, 30, 30 i 16 miejscami noclegowymi. Dodatkowo istaniły liczne kwatery prywatne. Przed wojną w Zieleńcu rozpoczęto budowę narciarskiego ośrodka olimpijskiego złożonego z nowoczesnych obiektów i urządzeń – prac nie doprowadzono do końca (powstały jedynie pierwsze budynki).

Po 1945 r. Zieleniec był ożywioną miejscowością turystyczną. Dawne gospody przekształcono w schroniska turystyczne. W 1948 r. znajdowały się tu 4 schroniska prywatne, zwane wówczas: “Janosikowa Hala”, “Przydrożne Schronisko” i “Dąbrowa”. Schronisko na Orlicy spłonęło w 1946 r. w niewyjaśnionych okolicznościach. Czynna była skocznia narciarska i tor saneczkowy o długości 1,5 km. Pod koniec lat 40-tych Zieleniec podupadł z powodu nałożonych ograniczeń w rejonie przygranicznym. Orlica i jej zbocza (stoki narciarskie) stały się wówczas niedostępne dla turystów.

Ożywienie Zieleńca, jako stacji sportów zimowych, nastapiło dopiero pod koniec lat 50-tych. Powstał wówczas duży ośrodek sportowy Akademii Wychowania Fizycznego z Warszawy, który rozpoczął intensywną działalność szkoleniową.Oddział PTTK przy Instytucie PAN we Wrocławiu uruchomił w dawnej gospodziestację turystyczną z 50 miejscami noclegowymi. W roku 1960 zamieniono ja na schronisko PTTK “Orlica” z 32 miejscami noclegowymi. W latach 60-tych liczba miejsc “Orlicy” wzrosła do 90 w trzech budynkach. Wkrótce jeden z budynków “Orlicy” rozebrano. Do dziś istnieją dwa budynki “Orlica” i “Orlica 2” (która po wyremontowaniu w 2005 r. zmieniła nazwę na “Pod Orlicą”).

Z początkiem lat 70-tych zaczęto intensywnie zagospodarowywać rejon do uprawiania narciarstwa. Powstały wyciągi zaczepowe, zamienione wkrótce na talerzykowe i orczykowe. Zbudowano parkingi, powstały nowe obiekty gastronomiczne i usługowe. Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu przejmując ośrodek szkoleniowy miała plany rozbudowy centrum przygotowań olimpijskich. Palny te obejmowały inwestycje w infrastrukturę sportów zimowych w Zieleńcu, na Koziej Hali, Jamrozowej Polanie i Podgórzu. Miał być to największy zespół wyciągów i tras zjazdowych w Sudetach. Część planów została zrealizowana.

Dziś popularność Zieleńca jako stacji sportów zimowych oraz jego niepowtarzalny urok i klimat przyciąga coraz większą liczbę pasjonatów białego szlaleństwa zimą oraz turystów latem. Aby temu sprostać Zieleniec ciągle powiększa swoją bazę noclegową i gastronomiczną.

Kościół Św. Anny

Pierwszy drewniany kościół wzniesiono w 1762 r. Neoromański obiekt wybudował w 1902 r. ksiądz Augustyn Grund (notariusz arcybiskupi, a w latach 1890 – 1916 proboszcz w Zieleńcu). Kościół był konsekrowany 4 października 1904 r. przez kardynała, arcybiskupa Pragi.

Jest to kamienna budowla jednonawowa, z półkolistą absydą i kruchtą, do której prowadzi kamienny neoromański portal. Posiada masywną wieżę zwieńczoną ostrosłupowym hełmem. Wewnątrz przykryty drewnianym stropem. Kościół kryty jest gontem. Znany był powszechnie jako najwyżej położony kościół w Prusach, a obecnie jest to najwyżej położony kościół w Sudetach! Posiada dość bogate wyposażenie wnętrza: kamienne ołtarze i ambona z 1905 r., chrzcielnica kamienna z 1905 r. ze starszą późnobarokową pokrywą z 1790 r., rzeżby drewniane i kamienne z początku XX w. oraz obrazy olejne z XIX i początku XX w. Przy kościele stoi kamienna kolumna maryjna z figurą Matki Boskiej z 1862 r. i krzyż z 1866 r.

Schronisko Orlica (gospoda z połowy XIX w.)

Schronisko to nalezy do najstarszych i najciekawszych budynków w Zieleńcu. Posiada charakterystyczną bryłę z wyżką, nakrytą mansardowym dachem z naczółkami. Budynek był remontowany ok. 1980 r. Przy schronisku stoi kamienna figura Św. Jana Nepomucena z 1862 r.

Heinrich Rübartsch (1852 – 1930 r.)

Oberżysta, właściciel powszechnie znanej gospody w Zieleńcu. Był prekursorem turystyki w rejonie Orlicy. W 1881 r. wzniósł na niej wieżyczkę widokową, koło której w 1882 r. uruchomił małą gospodę, którą rozbudował 2 lata później. Od tego czasu przeniósł się na Orlicę, a gospodę w Zieleńcu pozostawił swojej rodzinie. Na początku XX w. wybudował na Orlicy nowe, duże schronisko Hindenburgbaude, które prowadził aż do śmierci. Był prekursorem narciarstwa w rejonie Zieleńca. Już pod koniec XIX w. jeżdził na nartach, które otrzymał od księdza Coloredo-Mansfelda z Opočna. Rübartsch był niezwykle popularną i malowniczą postacią. Ze względu na swój wygląd otrzymał przydomek Orlickiego Liczyrzepy (Rübezahla).

Ewolucja nazwy miejscowości:
1747 r. - Grunwaldt
1754 r. - Grunewald
1765 r. - Grunwald
1816 r. - Grünwald
1818 r. - Grunwald
1945 r. - Grunwald
Zieleniec

Przynależność administracyjna:
- do połowy XVIII w hrabstwie kłodzkim.
- do roku 1945 w powiecie kłodzkim.
- do 1973 r. w granicach Dusznik Zdroju w powiecie kłodzkim.
- do 1975 r. w granicach administracyjnych Dusznik Zdroju w powiecie kłodzkim.
- do 1990 r. w granicach Dusznik Zdroju w województwie wałbrzyskim.
- do 1999 r. część miasta Duszniki Zdrój w województwie wałbrzyskim
- od 1999 r., po reformie administracyjnej Polski, także część miasta Duszniki Zdrój, ale w województwie dolnośląskim.