Kamp

De Fledders

Het Rijkswerkkamp De Fledders, is in het midden van de jaren dertig gebouwd in het kader van de werkverschaffing voor de ontginning van woeste grond.

Het is tot en met de jaren vijftig de verblijfplaats geweest van verschillende groepen mensen:

• Werklozen.
• Joodse vluchtelingen uit Duitsland.
• Joodse dwangarbeiders.
• Vrouwen met kinderen.
• Collaborateurs.
• Molukkers.

Het kamp deed aanvankelijk dienst als verblijfplaats van gevluchte joden uit Duitsland en werklozen die werden aangesteld voor ontginningswerk.

Joods werkkamp
In de periode juli-oktober 1942 werden er 120 Groningse joden tewerkgesteld. De mannen werden ondergebracht in een grote barak bestaande uit vier kamers. Verder was er nog een wc-barak, een kantine, een machinekamer en een opzichterswoning.

Het kamp was in die tijd omgeven met prikkeldraad, en de bewoners hadden geen bewegingsvrijheid. Ze mochten geen pakjes ontvangen, hun rookkaarten werden afgenomen, en ze kregen weinig te eten. Ze mochten geen bezoek ontvangen, en het regime deed denken aan militaire dienst: alles model en op de klok.

Toch hield men het moreel hoog. S. Slager schreef op 25 juli: Ik ben gezond en heb mij reeds bij het kampleven aangepast. Het werk is weliswaar moeilijk, maar het is te doen. En al zijn wij 's avonds als wij van het werk thuiskomen zeer vermoeid. Na een 'grote schoonmaak' en een goed toebereiden stamppot zijn wij allen zeer frisch en springlevend. Er heerscht hier een goede stemming. Er wordt gekaart, gebiljart, zelf weleens gemusiceerd.

Er moest echter hard gewerkt worden. Harry de Metz: "Ik loop nu met kruiwagens met zand en moet er 16 per uur doen, 40 meter verbrengen en zelf inscheppen. Dus dat valt niet mee. Ik loop zo'n hele dag 12,5 km, op planken dat je er duizelig van wordt, maar ik bijt op mij tanden."

Na het werk moest er nog een uur gemarcheerd worden. Reeds om negen uur 's avonds lagen de dwangarbeiders op bed.

In de nacht van 2 op 3 oktober 1942 (op Jom Kipoer, de heiligste dag van het Joodse jaar) werden de dwangarbeiders gedeporteerd naar kamp Westerbork. Onder het mom van gezinshereniging werden op dezelfde dag 650 joodse vrouwen en kinderen uit Groningen en omstreken overgebracht naar Westerbork.

Enkele dagen later werden de eerste gezinnen naar Auschwitz gedeporteerd!

Verder gebruik in de oorlog
In de loop van 1943 werden korte tijd vrouwen - afgedankte minnaressen van Duitse officieren - en hun kinderen in De Fledders ondergebracht.

Detentiekamp voor collaborateurs
Na de oorlog diende het kamp voor de internering van NSB'ers en van collaboratie verdachte personen.

Moluks woonoord De Fledders
In 1951 werden in het kamp Molukse KNIL-militairen, die op dienstbevel uit Indonesië geëvacueerd waren, met hun gezinnen (ca. 72 personen) ondergebracht. Het kamp heette vanaf toen Moluks woonoord De Fledders. In 1960 is de laatste barak afgebroken.

Nu herinnert alleen nog een gedenkplaat aan dit kamp.

De woeste gronden van toen zijn nu landbouwgronden.