(With a short description in English. The questions come in English too.)
Deze multicache neemt je mee over het Veeartsenijterrein. Het terrein dankt zijn naam aan de Rijksveeartsenijschool die hier in 1821 werd gevestigd, de voorloper van de huidige faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Tussen 1967 en 1988 verhuisde de faculteit stapsgewijs naar De Uithof (sinds 2011 Utrecht Science Park). Gebouwen zijn verbouwd tot woningen of hebben nu een culturele bestemming.
De wandeling is in ongeveer een uur te doen (een kleine 3 km heen en terug).
Parkeren kan vlak bij het startpunt (betaald ma-za 9-23 uur).
LET OP: deze cache is 24/7 toegankelijk, maar houd rekening met de bewoners!
This multicache takes you through the Veeartsenijterrein, named after the Rijksveeartsenijschool (National School for Veterinary Studies) founded here in 1821, now the Faculty of Veterinary Medicine of Utrecht University. Between 1967 and 1988 the Faculty gradually moved to De Uithof (Utrecht Science Park since 2011). Buildings were converted to houses and cultural spaces.
The walk takes about one hour (almost 3 km back and forth).
Parking spaces are close to the starting point (paid Mon-Sat 9 AM-11 PM).
NOTE: this cache is accessible 24/7, but please keep the residents in mind!
In 1761 werd in Frankrijk (in Lyon) de eerste diergeneeskundige school ter wereld opgericht. De veterinaire opleidingen waren toen vooral gericht op legerpaarden. Zestig jaar later volgde Nederland. Er was behoefte ontstaan aan geschoolde veeartsen om veeziekten zoals runderpest onder controle te krijgen. De keuze viel op het centraal gelegen Utrecht, waar in die tijd ook grote veemarkten gehouden werden. In 1819 kocht het Rijk de voormalige buitenplaats Gildestein aan de Biltstraat om er een diergeneeskundig onderwijsinstituut te vestigen.
In 1821 begonnen de eerste vierentwintig studenten met hun opleiding tot veterinair. Tot 1900 kregen zij onderwijs in de gebouwen van Gildestein. In 1874 werd de veeartsenij bij wet geregeld: om het vak te mogen uitoefenen werd een diploma vereist. De Rijksveeartsenijschool mocht flink gaan uitbreiden. Het terrein werd overigens tot ver in de tweede helft van de negentiende eeuw nog omringd door weilanden.
Tussen 1900 en 1925 werd langs de Biltse Grift (vanaf de Biltstraat naar het noorden) een brede strook van honderden meters lang bebouwd met stallen en onderwijsgebouwen. De meeste zijn ontworpen door rijksbouwmeester Cornelis H. Peters, die in dezelfde periode de Koninklijke Stallen bij paleis Het Loo realiseerde. Zijn bouwstijl is neogotisch met invloeden uit de renaissance.
Rond 1915 kreeg rijksbouwmeester Henry Th. Teeuwisse de opdracht om enkele gebouwen te ontwerpen. Zijn bouwstijl was wat soberder dan die van Peters. Rond 1920 voegde Joseph Crouwel, hoofdarchitect bij de Rijksgebouwendienst, enkele gebouwen toe in de stijl van de Amsterdamse School. Crouwel werkte samen met beeldhouwer Hendrik van der Eijnde, met wie hij ook het postkantoor aan de Neude realiseerde.
Na het vertrek van de faculteit naar De Uithof kregen veel gebouwen op het oude terrein een woon- of culturele bestemming. Twee panden aan de Biltstraat hebben de status van rijksmonument, een derde gebouw staat op de gemeentelijke monumentenlijst. Het Veeartsenijterrein als geheel valt onder het beschermd stadsgezicht Utrecht-Oost. In 2017 heeft het college van Utrecht zo’n twintig gebouwen voorgedragen als beschermd gemeentelijk monument vanwege de cultuurhistorische waarde. De geschiedenis van dit gebied leeft ook voort in de straatnamen.
(Bronnen: uu.nl, gemeente Utrecht en Wikipedia)
--------------------------------------------------------------------------
WP1: Poortgebouw (1813)
Dit opvallende witte pand is gebouwd als katoenfabriek. Vanaf 1821 was het Poortgebouw ruim vijftig jaar het hoofdgebouw van de Rijksveeartsenijschool. Er waren collegeruimten en ontleedzalen. Ook woonden er studenten en docenten. In 1986 is het verbouwd tot appartementencomplex. Sinds 1992 is het een rijksmonument.
A = het aantal letters op de muur (the number of letters on the wall)
WP2: Huize Gildestein (rond 1680)
De buitenplaats Gildestein dankt zijn naam aan de nabijgelegen Gildbrug over de Biltse Grift en de Gildpoort, een van de voormalige buitenpoorten van Utrecht. Huize Gildestein (het hoofdgebouw van de buitenplaats) was van 1821 tot 1909 de directeurswoning van de Rijksveeartsenijschool. Ook hier zijn nu appartementen gerealiseerd en ook dit gebouw is sinds 1992 een rijksmonument.
B = het aantal betonnen paaltjes in de voortuin (the number of concrete poles in the front garden)
WP3: Pathologisch Instituut (Peters, 1906)
In het Pathologisch Instituut kregen studenten les in veterinaire pathologie oftewel ziekteleer. In 1980 werd het gebouw gekraakt. In 1983 kreeg het Universiteitsmuseum er een plek. Sinds 2004 is theaterhuis De Berenkuil er gevestigd.
C = het aantal vlaggenmasten voor het gebouw (the number of flag poles in front of the building)
WP4: Vaccinatiegebouw (1836)
Op het terrein van de Rijksveeartsenijschool werd in 1873 een zogenoemd Parc Vaccinogène opgericht. Hier werd koepokstof gekweekt om vaccins te maken voor toepassing op mensen. Het Vaccinatiegebouw was het eerste inentingslokaal van Nederland. Eerder was het gebouw in gebruik als hoefsmederij. Na het vertrek van de faculteit kwam er een postkantoor, nu zit er een kinderopvang.
D = de waarde van de enige letter op het rode bordje (the value of the only letter on the red sign)
Als het hek bij WP3 open is, kun je langs het gebouw naar WP5 lopen.
WP5: Sectiegebouw (Peters, 1905-1915)
Het Sectiegebouw was onderdeel van het Instituut voor Parasitaire en Infectieziekten. Er werden onder andere paarden ontleed. Het interieur van de snijzaal dateert van rond 1911. De muren, vloeren, katrollen en wasbakken zijn goed bewaard gebleven. Het gebouw fungeert nu als kantoor en oefenruimte van Theater Utrecht. Achter het Sectiegebouw liggen de proefdierstallen (Via-punt #1).
E = het aantal letters op het bord (the number of letters on the sign)
Via-punt #1: Proefdierstallen (Peters, 1905-1915)
Vanaf dit punt zijn de proefdierstallen goed te zien. Ze zijn verbouwd tot woningen.
WP6: Instituut voor Chirurgie (Peters, 1914)
Dit pand is gebouwd naar neogotisch ontwerp. Tot 1986 waren in het Instituut voor Chirurgie twee poliklinieken en een operatiezaal gevestigd. In 1990 zijn er zo’n twintig appartementen in gerealiseerd. Het houten trappenhuis met glas-in-loodramen is nog in originele staat.
F = het jubileum in jaren (the anniversary in years)
WP7: Eenpaardstallen (Peters, 1905-1915)
De eenpaardstallen vertonen veel gelijkenis met de proefdierstallen achter het Sectiegebouw. Aan de noordzijde is later de grote koestal (Via-punt #2) gebouwd. Al deze stallen zijn verbouwd tot woningen.
G = het stalnummer bij 204 (the stable number at 204)
Via-punt #2: Grote Koestal (Theeuwisse, 1923)
De grote koestal van het Instituut voor Zoötechniek is gebouwd naar een ontwerp van Theeuwisse. Hier is goed te zien dat zijn stijl wat soberder is dan die van Peters.
WP8: Manege (Peters, 1904)
De manege is een van de meest opvallende gebouwen op het terrein. In het ontwerp zijn kantelen en gotische vensters verwerkt. Aan de binnenkant is het bijzonder fraaie houten dakgewelf te zien. Sinds 1993 is het gebouw in gebruik als theater de Paardenkathedraal.
H = het aantal ringen in de zijmuur (the number of rings in the side wall)
WP9: Onderwijs-/woongebouw (1876)
Dit gebouw in neoclassicistische stijl kwam tot stand nadat de veeartsenij in 1874 wettelijk geregeld was. De Rijksveeartsenijschool mocht toen flink gaan uitbreiden. Destijds werd er gewoond en onderwijs gegeven, tegenwoordig wordt er alleen nog gewoond.
J = de dag in september (the day in September)
WP10: Hondenstal (Peters, 1909)
Hier leefden de honden die gebruikt werden voor onderwijs en onderzoek. Ook verbleven er honden als patiënt. Het interieur van de hondenstal is nog goed zichtbaar in het restaurant dat er nu is gevestigd.
K = het huisnummer (the house number)
WP11: Ovengebouw (Peters, 1911)
Op deze plek stond een kori-oven waarin dierlijk afval werd verbrand. Het pand is verbouwd tot woonhuis.
L = het eerste cijfer van het huisnummer (the first number of the house number)
WP12: Instituut voor Hoefkunde (Theeuwisse, 1916)
In dit gebouw was de hoefsmederij gevestigd. Het heeft nu een woonfunctie.
M = het aantal potjes boter, kaas en eieren dat je tegelijkertijd kunt spelen op de witte muur (the number of games of tic-tac-toe you can play simultaneously on the white wall)
Via-punt #3: Rassenstal (Theeuwisse, 1923)
Net als de grote koestal was de rassenstal onderdeel van het Instituut voor Zoötechniek. Ook de rassenstal is verbouwd tot woningen.
WP13: Anatomisch Instituut (Crouwel, 1918)
In dit gebouw werd de anatomie onderwezen en bestudeerd. Er was een Anatomisch Theater, een snijzaal en een microscoopzaal. Sinds 2018 heeft het Anatomiegebouw (zoals het nu heet) weer een onderwijsfunctie. Er vinden onder andere bijscholingscursussen voor dierenartsen plaats.
N = het aantal deurbellen (the number of doorbells)
Via-punt #4: Alexander Numankade
Alexander Numan wordt beschouwd als de grondlegger van de diergeneeskunde in Nederland. Van 1826 tot 1851 was hij naast hoogleraar ook directeur van de Rijksveeartsenijschool.
WP14: Kliniek voor Kleine Huisdieren (Crouwel, 1919)
Dit gebouw bevindt zich op de zogenoemde grote weide aan de overkant van de Biltse Grift. Net als bij het Anatomiegebouw (en bij het postkantoor op de Neude) is het beeldhouwwerk van Van der Eijnde. In de voormalige kliniek zijn nu onder andere woningen en een gezondheidscentrum te vinden.
P = het aantal gevelstenen met een dier boven 50-52-54 (the number of gable stones with an animal above 50-52-54)
--------------------------------------------------------------------------
A t/m P = 327
Q = N-E
R = B+H-G-M
S = J+L-P
T = D-C
UV = K-F-A+M
De cache vind je op:
N 52.06.QRS
E 005.08.TUV
--------------------------------------------------------------------------
EREPODIUM van Veeartsenij:
* The green mushrooms (FTF) / barnold (STF) / MartinMirja (TTF) *