ZAPRASZAM DO OBEJRZENIA TWIERDZY KŁODZKIEJ!

Twierdza Kłodzko to jeden z najważniejszych i najbardziej okazałych zabytków Dolnego Śląska. Z jej wyższych partii można podziwiać przepiękną panoramę miasta i okolicznych gór, wewnątrz – zobaczyć dobrze zachowane ślady kultury militarnej i wystawy poświęcone historii tego miejsca, a w podziemnych labiryntach – poczuć klimat dawnego żołnierskiego życia.

Twierdza Główna położona jest na Górze Fortecznej (369 m n.p.m) w centrum miasta na powierzchni ponad 30 ha.

Historia kłodzkiej twierdzy rozpoczyna się w chwili powstania średniowiecznego drewnianego warownego grodu w X wieku, przebudowanego na murowany mieszkalno-obronny zamek władców Kłodzka aż do nowoczesnego systemu fortyfikacyjnego zaprojektowanego zgodnie z najnowszymi, jak na XVII i XVIII wiek, wymaganiami sztuki wojennej.

Obecnie Twierdza Kłodzko jest wyjątkowym zabytkiem nowożytnej architektury militarnej, wciąż jeszcze pełnym tajemnic

Największa przebudowa kłodzkiego zamku, wprowadzająca zmiany, z których większość przetrwała do dziś, rozpoczęła się w XVII wieku. W 1622 roku wrocławski architekt i fortyfikator Valentin von Säbisch opracował projekt wzmocnienia zamku i przekształcenia go w twierdzę o narysie bastionowym. Powstało wówczas dzieło koronowe (w kształcie korony) składające się z 3 bastionów (obronnych budowli wzniesionych na wysuniętych narożnikach obwałowania twierdzy) osłoniętych trójkątnymi rawelinami. Czoło tych umocnień skierowano na północ, gdyż była tam najtrudniejsza do obrony otwarta przestrzeń. Od południa, tam gdzie dziś znajduje się wejście główne, zamek miał naturalną obronę w postaci stromego kamienistego zbocza góry. W latach 80. XVII wieku budowę nadzorował słynny budowniczy i architekt praski – Jakobo Carove.

Drugi i ostateczny etap rozbudowy twierdza zawdzięcza królowi pruskiemu Fryderykowi II Wielkiemu, który po odebraniu Austrii Hrabstwa Kłodzkiego po I wojnie śląskiej w 1742 roku, wydał rozkaz rozbudowy Twierdzy Kłodzko, jako jednego z najważniejszych punktów obrony granic swojego państwa. Projektantem został generał i fortyfikator Gerhard Cornelius von Walrave. W roku 1769 zbudowano najwyższy punkt twierdzy – donżon – masywną wieżę przewidzianą jako ostatnie miejsce oporu i organizacji kontrataku. Znalazły się w nim trzypoziomowe głębokie nawet na 20 metrów magazyny i kazamaty, ze zbrojownią, apteką, laboratorium i pomieszczeniami dla załogi. Donżon został osłonięty łańcuchem bastionów, kleszczy, redut i redanów, a na przedpolu – szańcami z działobitniami i systemem suchych fos o głębokości dochodzącej do 10 metrów.

Zgodnie z zasadą architektury twierdzy każde dzieło fortyfikacyjne jest wyższe od leżącego przed nim.

W II połowie XIX wieku twierdza straciła obronny charakter. Była wykorzystywana jako wojskowy magazyn, więzienie, a w czasie II wojny światowej również jako zakład pracy przymusowej, w którym produkowano części elektroniczne do U-bootów oraz rakiet V1 i V2. Po wojnie na terenie twierdzy mieściły się składy i magazyny wojskowe oraz wytwórnia win. Od 1960 roku jest wpisana do rejestru zabytków.

Chodniki kontrminerskie
Podczas oblężenia twierdzy, jedną z metod walki było robienie przez wrogów podkopów pod dzieła obronne twierdzy w celu ich wysadzenia. Dlatego też w twierdzy stworzono system chodników kontrminerskich, czyli korytarzy, którymi obrońcy warowni mogli zarówno wysadzać stanowiska artyleryjskie nieprzyjaciela oblegającego twierdzę, jak również likwidować ewentualne podkopy wroga. Łączna długość tych korytarzy wynosi ok. 40 km. Ponieważ nigdy nie były one wykorzystane, przetrwały w pierwotnej formie i część labiryntu jest udostępniona do zwiedzania.

Wielki Kleszcz
Budowla w obrębie Twierdzy Głównej położona pomiędzy donżonem a dziełem koronowym. Obecnie znajdują się w nim sale ekspozycyjne prezentujące różne aspekty codziennego życia na twierdzy. Można obejrzeć jak dawniej wyglądały strzelnica, prochownia czy pokój narad dowódców pruskiego wojska, a także zobaczyć też jak przygotowywano broń i w jaki sposób opatrywano rannych.

Bitwa o Twierdzę
W czasie wojen napoleońskich miało miejsce najbardziej znane oblężenie kłodzkiej twierdzy. Potyczki toczyły się w całej okolicy przez ponad 3 miesiące, aż w nocy 23/24 czerwca 1807 r. Francuzi podjęli szturm, w wyniku którego dowódca obrony generał von Gőtzen zdecydował się poddać twierdzę. Od 2006 r. na stokach Twierdzy na pamiątkę tych wydarzeń odbywa się rekonstrukcja bitwy, w której biorą udział bractwa historyczne oraz grupy rekonstrukcyjne z całej Polski.

Bastiony kłodzkiej Twierdzy: Dolny, Alarmowy, Widokowy, Wysoki, tworzące dzieło koronowe 3 bastiony: Wacława, Ludmiły i Jabłonki oraz bastion Orła i Dzwonnik.

Słynni więźniowie Twierdzy:

1. Jerzy Popel – przebywał na twierdzy od 4 stycznia 1595 do 15 marca 1606 roku. Najwyższy ochmistrz dworu czeskiego.
2. Wacław Kinsky - więziony w okresie od 18 marca 1616 do 18 maja 1616r. Magnat wywodzący się z możnego rodu czeskiego, skazany za intrygi oraz spiskowanie przeciwko królewskiej władzy w Czechach. Wsławiony brawurową ucieczką, zrealizowaną przy pomocy kwasu, sznurowanej drabinki i dużej ilości alkoholu. Przywrócony do łask dwa lata później. W 1616 roku, do zamkowego więzienia wtrącono Wacława Kinsky'ego. Eskortowało go z Pragi 50 muszkieterów. Kinsky był bardzo wpływowym intrygantem oskarżonym o spiskowanie przeciw cesarzowi. Mimo zaostrzonego rygoru, dzięki pomocy spowiednika udało mu się przekuć ścianę swej celi do sąsiedniego pomieszczenia. Aby uśpić czujność strażników opłacił im beczki wina i piwa. Pijani nie zauważyli, gdy więzień opuścił celę i dostał się na dach zamku. Stamtąd spuścił się na drabinie zrobionej ze sznurów poza mury warowni. Zbiegł do Krakowa.
3. Hans Urlich Schaffgotsch - więziony w okresie od 25 lutego 1634 do 23 lipca 1635.roku. Wielmoża śląski, dowódca wojsk habzburskich w wojnie 30-letniej, właściciel zamku Chojnik, skazany za bunt przeciwko cesarzowi i osadzony w twierdzy kłodzkiej. Następnie przewieziony do Wiednia, torturowany i więziony w coraz cięższych warunkach. Ostatecznie skazano go na karę śmierci, a dobra Schaffgotschów zostały skonfiskowane. Egzekucję wykonano 23 lipca 1635 w Ratyzbonie.
4. Graf von Coloward – uwięziony w 1731 roku
5. Józef Renatus - uwięziony w roku 1731. Zgrywus. Admirał cesarza Karola VI, skazany za przywłaszczenie tytułów: "Najwyższego Księcia Wyspy Madagaskar", "Margrafa Balanzac", "Najwyższego Dowódcy Filibustierów" oraz "Dziedzicznego Księcia Chabanais". Okrzyknięty mianem jednego z największych hochsztaplerów w historii.
6. Wilhelm Reinhard Neipperg (ur. 27 maja 1684, zm. 26 maja 1774 w Wiedniu) – hrabia, generał austriacki, odznaczył się w wojnie tureckiej (1716-1717), zawarł 1739 bez upoważnienia niekorzystny pokój belgradzki. Został za to (m.in. z fedmarszałkiem Georgiem Olivierem von Wallisem skazany na twierdzę; uwięziony był w Győr i twierdzy w Kłodzku. Ułaskawiony po śmierci cesarza Karola VI w 1740 r. przez Marię Teresę.
7. Baron Friedrich von der Trenck - (ur. 16 lutego 1726 roku - zm. 25 lipca 1794), pisarz, oficer pruski i austriacki. W roku 1743, podczas parady, Trenck został przedstawiony najmłodszej siostrze Frederyka II, księżniczce Annie Amalii, to spotkanie zapoczątkowało skryty romans Amalii z młodym oficerem. Na niezwykły talent młodego oficera, który zdecydowanie górował nad rówieśnikami, zwrócił uwagę król Fryderyk II. W ten sposób w 1744 r. został adiutantem króla Prus. Z polecenia króla Trenck został aresztowany i uwięziony w śląskiej twierdzy w Glatz (pol. Kłodzko). W okresie od 26 czerwca 1745 roku do 26 listopada 1746 r. Przyczyną uwięzienia był najprawdopodobniej odkryty nagle romans z siostrą królewską, która została zesłana do zamku Quedlinburg, gdzie osadzano damy krwi królewskiej na okres porodu nieślubnych dzieci; oficjalnym powodem aresztowania była korespondencja z kuzynem Franzem, pułkownikiem w służbie w austriackiej. Po kilku nieudanych próbach, zdołał uciec z twierdzy przy pomocy porucznika Schella 24 grudnia 1746 r. i przez Czechy dostał się do Wiednia. Od tej pory życie Trencka pełne było intryg i przygód, które zapewniły mu sławę w całej Europie (Węgry, Francja, Austria, Anglia) W związku z wybuchem rewolucji we Francji powrócił do Paryża jako obserwator wydarzeń. Niestety został uznany za szpiega wrogiego państwa i osadzony w Saint-Lazare. Sąd rewolucyjny uznał go winnym i w dniu 25 lipca 1794 roku Trenck został stracony na gilotynie.
8. ks. Andreas Faulhaber - więziony w okresie od 31 października 1757 do 30 grudnia 1757 roku. Kaznodzieja aresztowany pod pozorem namawiania żołnierzy pruskich do dezercji, skazany na śmierć przez powieszenie. Ciało jego z rozkazu okrutnego kata króla Fryderyka wisiało przez dwa i pół roku na szubienicy, gdzie uległo mumifikacji. Pochowany w kościele farnym w Kłodzku.
9. Charlotta Ursini - zw. hrabianką Orsini, więziona w okresie od 4 marca 1807 do 16 lipca 1828 roku. Mieszkanka Kłodzka, skazana na 20 lat za zatrucie wody w Studni Piekarskiej na twierdzy w okresie wojen napoleońskich (przy okazji otruła też swojego kochanka).
10. Książe Jan Putkowski – więziony od 24 maja do 26 października 1815 roku. Oficer napoleoński.
11. Grupa mieszkańców Kłodzka osadzona w kłodzkiej twierdzy w 1847 roku na okres od 8 dni do 5 miesięcy za udział w zamieszkach, spowodowanych podwyżką cen mąki.
12. Ponad 3000 jeńców francuskich po wojnie francusko-pruskiej w 1871, przy czym oficerowie nie mieszkali w twierdzy, lecz w prywatnych mieszkaniach w Kłodzku. Otrzymywali żołd, a ich jedynym obowiązkiem było meldowanie się w komendanturze codziennie w godz. 9-12.
13. Uczestnicy Powstania Styczniowego (1864):
14. Wacław Koszutski - adiutant gen. Taczanowskiego,
15. Walerian Hulewicz - uczestnik walk w okresie Wiosny Ludów, mianowany w 1863 roku przez Rząd Narodowy podczas powstania styczniowego komisarzem w powiecie wrzesińskim,
16. Stanisław Sczaniecki - działacz towarzystw rolniczych, współredaktor pisma "Ziemianin", absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego,
17. Włodzimierz Wolniewicz - publicysta i działacz gospodarczy (skazany na karę śmierci i objęty później amnestią),
18. Erazm Wolniewicz – ziemianin
19. Jan Rymarkiewicz - ksiądz
20. Wojciech Kętrzyński, Adalbert von Winkler (ur. 11 lipca 1838 w Giżycku (niem. Lötzen), zm. 15 stycznia 1918 we Lwowie) - historyk, etnograf, polityk, publicysta i poeta wieloletni dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. W wakacje 1862 roku (mając 24 lata) przebywał u swojej ciotki Jadwigi Krohnke w Warszawie. Później zaangażował się w działalność patriotyczną i miał swój udział w powstaniu styczniowym – organizował transport broni. W dniu 11 września 1863 został aresztowany i uwięziony w Olsztynie. Po początkowym uwolnieniu od zarzutów, aresztowano go ponownie 6 października i osadzono w więzieniu w Berlinie. Jego sprawa była później rozpatrywana w wielkim procesie Polaków w Berlinie. W czasie procesu został mu przedstawiony zarzut zdrady stanu. Ostatecznie od tego zarzutu został uniewinniony, ale 23 grudnia 1864 został skazany na rok więzienia w twierdzy kłodzkiej (21.04.1865 – 22.04.1866).
21. Jan Baptysta – więziony od 20 grudnia 1893 r do 1 lipca 1894 r. Kapitan francuski.
22. Augustyn Szamarzewski (1832 – 1891) – wielkopolski działacz społeczny, ksiądz. W okresie Kulturkampf należał do grupy duchownych stawiających czynny opór polityce rządu niemieckiego, za co został w 1873 skazany na miesiąc więzienia w Kłodzku.
23. Lebrecht von Kotze - więziony w okresie 14 lipca do 18 sierpnia 1895 roku i ponownie od 25 czerwca 1896 do 22 marca 1897 roku. Rotmistrz pruskiej gwardii królewskiej.
24. Karol Ernest von Schrader – więziony od 15 listopada do 20 grudnia 1895 roku. Mistrz ceremonii dworskich.
25. Bernard Fryderyk Trenck – więziony 28 grudnia 1910 do 21 maja 1913 roku. Kapitan marynarki królewskiej.
26. Karol Eugeniusz Lux - więziony od 20 lipca do 27 grudnia 1911. James Bond początków XX wieku. Francuski kapitan wywiadu, skazany za działaliność szpiegowską na 6-letni pobyt w twierdzy. Wsławił się brawurową ucieczką, godną dobrego filmu akcji. Po wszystkim wydał książkę, w której opisał swoje kłodzkie przygody i ośmieszył wartowników twierdzy.
27. Charles Bertrand Steward – więziony od 15 lutego 1913 do 21 maja 1915 roku. Adwokat angielski.
28. Adolf Max – więziony od 12 października 1914 roku do 26 listopada 1915 roku. Burmistrz Brukseli.
29. Karl Liebknecht (ur. 13 sierpnia 1871 w Lipsku, zm. 15 stycznia 1919 w Berlinie) – niemiecki polityk komunistyczny i adwokat pochodzenia żydowskiego. Studiował prawo i ekonomię polityczną Był jednym z przywódców założonej w 1889 II Międzynarodówki, współzałożycielem i do 1910 przewodniczącym Socjalistycznej Międzynarodówki Młodzieży w Stuttgarcie. Działacz SPD Był jednym z głównych organizatorów rewolucji listopadowej w Niemczech w 1918. Zamordowany przez Freikorps wraz z Różą Luksemburg po manifestacjach komunistycznych w Berlinie w 1919. Więziony na twierdzy w okresie od 24 listopada 1907 roku do 1 czerwca 1909 roku.
30. Werner Hirsch – więziony od 23 sierpnia do 6 października 1919 roku i ponownie od 13 listopada do 24 listopada 1919 roku. Niemiecki komunista.
31. Więźniowie II wojny światowej:
32. Władysław Planetorz (ur. 14 grudnia 1910 w Cisku, powiat Koźle, zm. 16 lutego 1944 w Kłodzku), działacz Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech, podharcmistrz. Zainicjował działanie tajnej organizacji harcerskiej na terenie Bytomia i Strzelec Opolskich; w kwietniu 1941 aresztowany, był więźniem obozów w Oświęcimiu i Mauthausen-Gusen. W tzw. procesie wrocławskim w 1943 skazany na trzy i pół roku więzienia, zmarł zakatowany w twierdzy kłodzkiej.
33. Andre Tine - więziony do 28.05.1945. Członek alzackiego ruchu oporu, skazany na śmierć za odmowę wstąpienia do Wermahtu. Uwolniony przez Rosjan. Dezerterzy z armii niemieckiej oraz podejrzani o działania na szkodę Rzeszy i więźniowie polityczni. Więziono tu Rosjan, Francuzów, Włochów, Belgów, Czechów, Finów i Anglików.

    ---

    O KESZU: Kesz to typowy pojemnik klipsowy 300 ml. Na starcie zawierał: 3 certyfikaty dla #NAJszybszych, logbook oraz nalepkę FTF.