Znamy na świecie miejsca i obiekty spektakularne. O ich walorach – przyrodniczych, historycznych, czy też architektonicznych; nikogo nie trzeba przekonywać. Są jednak i takie, których wyjątkowość i piękno jest ukryte, nie narzucające się, dyskretne, a jednak również niezwykle wartościowe. Wystarczy bowiem tylko jedno słowo – Łuków – i już każdy miłośnik paleontologii wie, o co chodzi. Gmina słynie ze świetnie zachowanych muszli amonitów mieniących się cudnymi barwami, których pozazdrościć im może nawet sama tęcza!
Zapraszamy zatem wszystkich – bez wyjątków, na spacer do „Krainy Amonita”. To właśnie tu zapomniane wydarzenia i fakty sprzed ponad 160 mln lat spisane zostały w warstwach jurajskich iłów. Drogę wskażą Wam i uatrakcyjnią skrytki rozlokowane w kształcie spirali (GeoArt), a także liczne ciekawostki z prehistorii – „starszej siostry” historii Gminy Łuków, zawarte w opisach poszczególnych keszy. Ruszajcie! Poznawajcie! Zdobywajcie!
Życzymy powodzenia i miłej zabawy!
Za zdobycie 55 keszy z serii otrzymacie od Urzędu Gminy Łuków pamiątkowego drewniaka!
Piszcie na adres: kuc@lukow.ug.gov.pl
We know many places and spectacular objects in the world. No one needs to be persuaded about their qualities - natural, historical or architectural. But there are also those places whose uniqueness and beauty is hidden, not intrusive, discreet, but also extremely valuable. Suffice to say one word - Łuków - and every lover of paleontology knows what is going on. The commune is famous for its well-preserved shells of ammonites that sparkle with such marvelous colors that even the rainbow itself can envy them! Therefore, we invite everyone - without exception, for a walk to “The Land of Ammonite". It is here where forgotten events and facts from over 160 million years ago have been written in layers of Jurassic clays. Caches placed in the shape of a spiral (GeoArt) will guide you and make the journey more attractive. Numerous curiosities/trivia from prehistory - the "elder sister" of the history of the Łuków commune, included in the descriptions of each cache arealso worth reading. Get going! Discover! Find!
If you manage to find 55 caches of the series, you will receive a commemorative wooden geocoin!
Write an emailt to: kuc@lukow.ug.gov.pl
MISJA 56: ŁUKOWSKIE GEOSKARBY – BELEMNITY
Oprócz bardzo licznych amonitów iły kier łukowskich zawierają także inne głowonogi – łodziki o zwiniętych muszlach z rodzaju Cenoceras i belemnity: Hibolites, Cylindroteuthis, Megateuthis oraz Belemnoteuthis. Pomijając popularne kalcytowe rostra (szkielet wewnętrzny), które licznie występują w osadach jury i kredy na całym świecie, belemnity z Łukowa znane są również z fragmentów szczęk i chitynowych haków – onychitów (patrz ryc. 2, strzałka), w które uzbrojone były ich ramiona. Podobnie do swych dzisiejszych krewniaków, takich jak łodzik (Nautilus) czy mątwy, łukowskie głowonogi należały w większości do nektonu, czyli organizmów aktywnie pływających w toni wodnej.
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie i podstaw odpowiednią cyfrę do wzoru: N 51° 5A.A52' E 22° 26.732'
Onychity to
-
szczęki belemnitów A=8
-
chitynowe haki belemnity A=4
-
chitynowe pancerze łodzików A=0
BIBLIOGRAFIA:
-
WORONCOWA-MARCINOWSKA T., 2017: Kry łukowskie – skarb z północy. Historia geologiczna. Materiały promocyjne (folder), Muzeum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytutu Badawczy w Warszawie. Wykonano na zlecenie Gminy Łuków.
-
ZATOŃ M., 2011: Skarb z północy. Rocznik Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN, Nr 3, str. 2–9, Warszawa.
-
ZATOŃ M., 2015: Środkowojurajskie skamieniałości z Łukowa. Ewolucja Nr 5, Biuletyn Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN, Warszawa.
OPIS RYCIN:
Ryc. 1. Konkrecja z zachowanym szkieletem belemnita. Widoczna przednia część rostrum z fragmokonem – część muszli z komorami (źródło: WORONCOWA-MARCINOWSKA T., 2017)
Ryc. 2. Onychity – chitynowe haki, w które uzbrojone były ramiona belemnitów (źródło: www.thefossilforum.com)
Ryc. 3. Onychit – pojedynczy hak (źródło: https://palaeo-electronica.org)
Ceml cybpvr, j ebth.