Znamy na świecie miejsca i obiekty spektakularne. O ich walorach – przyrodniczych, historycznych, czy też architektonicznych; nikogo nie trzeba przekonywać. Są jednak i takie, których wyjątkowość i piękno jest ukryte, nie narzucające się, dyskretne, a jednak również niezwykle wartościowe. Wystarczy bowiem tylko jedno słowo – Łuków – i już każdy miłośnik paleontologii wie, o co chodzi. Gmina słynie ze świetnie zachowanych muszli amonitów mieniących się cudnymi barwami, których pozazdrościć im może nawet sama tęcza!
Zapraszamy zatem wszystkich – bez wyjątków, na spacer do „Krainy Amonita”. To właśnie tu zapomniane wydarzenia i fakty sprzed ponad 160 mln lat spisane zostały w warstwach jurajskich iłów. Drogę wskażą Wam i uatrakcyjnią skrytki rozlokowane w kształcie spirali (GeoArt), a także liczne ciekawostki z prehistorii – „starszej siostry” historii Gminy Łuków, zawarte w opisach poszczególnych keszy. Ruszajcie! Poznawajcie! Zdobywajcie!
Życzymy powodzenia i miłej zabawy!
Za zdobycie 55 keszy z serii otrzymacie od Urzędu Gminy Łuków pamiątkowego drewniaka!
Piszcie na adres: kuc@lukow.ug.gov.pl
We know many places and spectacular objects in the world. No one needs to be persuaded about their qualities - natural, historical or architectural. But there are also those places whose uniqueness and beauty is hidden, not intrusive, discreet, but also extremely valuable. Suffice to say one word - Łuków - and every lover of paleontology knows what is going on. The commune is famous for its well-preserved shells of ammonites that sparkle with such marvelous colors that even the rainbow itself can envy them! Therefore, we invite everyone - without exception, for a walk to “The Land of Ammonite". It is here where forgotten events and facts from over 160 million years ago have been written in layers of Jurassic clays. Caches placed in the shape of a spiral (GeoArt) will guide you and make the journey more attractive. Numerous curiosities/trivia from prehistory - the "elder sister" of the history of the Łuków commune, included in the descriptions of each cache arealso worth reading. Get going! Discover! Find!
If you manage to find 55 caches of the series, you will receive a commemorative wooden geocoin!
Write an emailt to: kuc@lukow.ug.gov.pl
MISJA 40: ZAGADKA NIEŚMIERTELNOŚCI...
Czy gdy znajdziemy amonita mamy świadomość, że jego niepozorna muszla pozwoliła mu przetrwać przez setki milionów lat i zachować się jako skamieniałość? Czy wiemy, że stała się dla niego przepustką do wieczności? Jak to możliwe? Z pomocą w rozwiązaniu tej „zagadki nieśmiertelności” przychodzi nam pewien naturalny proces nazywany fosylizacją, podczas którego martwe rośliny lub zwierzęta, czy też ślady ich działalności zamieniają się w kamień. Po śmierci danego organizmu jego szczątki zwykle ulegają rozkładowi. W sprzyjających warunkach, np. nieobecność padlinożerców, szybkie przykrycie osadem – odcięcie dostępu tlenu; dochodzi do ich przemian chemicznych i mineralogicznych. W przypadku łukowskich amonitów pierwotna substancja budująca muszle zastąpiona została siarczkiem żelaza – pirytem (FeS2). Szczególnie zjawiskowo rozwinięta jest pirytyzacja wewnętrznych komór i przegród.
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie i podstaw odpowiednią cyfrę do wzoru: N 51° 5A.138' E 22° 24.A42'
Proces, podczas którego martwe rośliny lub zwierzęta zamieniają się w kamień to:
-
petryfikacja A=7
-
fosylizacja A=6
-
cementacja A=9
BIBLIOGRAFIA:
-
MALISZEWSKA A., RYKA W., 1991: Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
-
WORONCOWA-MARCINOWSKA T., 2017: Kry łukowskie – skarb z północy. Historia geologiczna. Materiały promocyjne (folder), Muzeum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytutu Badawczy w Warszawie. Wykonano na zlecenie Gminy Łuków.
OPIS RYCIN:
Ryc. 1. Uproszczona schemat przebiegu procesu fosylizacji (źródło: http://apologeticspress.org)
Ryc. 2. Martwy amonit wleczony po dnie morskim (źródło: https://thenaturalhistorian.com)
Ryc. 3. Spirytyzowane amonit ze zbiorów I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Łukowie (źródło: http://muzeumamonitow.pl)
Ryc. 4. Spirytyzowany amonit ze zbiorów I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Łukowie (źródło: http://muzeumamonitow.pl)