14. W Krainie Amonita Mystery Cache

Znamy na świecie miejsca i obiekty spektakularne. O ich walorach – przyrodniczych, historycznych, czy też architektonicznych; nikogo nie trzeba przekonywać. Są jednak i takie, których wyjątkowość i piękno jest ukryte, nie narzucające się, dyskretne, a jednak również niezwykle wartościowe. Wystarczy bowiem tylko jedno słowo – Łuków – i już każdy miłośnik paleontologii wie, o co chodzi. Gmina słynie ze świetnie zachowanych muszli amonitów mieniących się cudnymi barwami, których pozazdrościć im może nawet sama tęcza!

Zapraszamy zatem wszystkich – bez wyjątków, na spacer do „Krainy Amonita”. To właśnie tu zapomniane wydarzenia i fakty sprzed ponad 160 mln lat spisane zostały w warstwach jurajskich iłów. Drogę wskażą Wam i uatrakcyjnią skrytki rozlokowane w kształcie spirali (GeoArt), a także liczne ciekawostki z prehistorii – „starszej siostry” historii Gminy Łuków, zawarte w opisach poszczególnych keszy. Ruszajcie! Poznawajcie! Zdobywajcie!

Życzymy powodzenia i miłej zabawy!

Za zdobycie 55 keszy z serii otrzymacie od Urzędu Gminy Łuków pamiątkowego drewniaka!

Piszcie na adres: kuc@lukow.ug.gov.pl

We know many places and spectacular objects in the world. No one needs to be persuaded about their qualities - natural, historical or architectural.  But there are also those places whose uniqueness and beauty is hidden, not intrusive, discreet, but also extremely valuable. Suffice to say one word - Łuków - and every lover of paleontology knows what is going on. The commune is famous for its well-preserved shells of ammonites that sparkle with such marvelous colors that even the rainbow itself can envy them! Therefore, we invite everyone - without exception, for a walk to “The Land of Ammonite". It is here where forgotten events and facts from over 160 million years ago have been written in layers of Jurassic clays. Caches placed in the shape of a spiral (GeoArt) will guide you and make the journey more attractive. Numerous curiosities/trivia from prehistory - the "elder sister" of the history of the Łuków commune, included in the descriptions of each cache arealso worth reading. Get going! Discover! Find!

If you manage to find 55 caches of the series, you will receive a commemorative wooden geocoin!

Write an emailt to: kuc@lukow.ug.gov.pl

MISJA 14: EKSCENTRYCZNE FAŁDKI

Jak już wspomniano uważa się, że silne pofałdowanie brzegów przegród u amonitów (linia lobowa, patrz czerwona strzałka) zwiększało wytrzymałości ich muszli na zgniecenie w warunkach podwyższonego ciśnienia. Jednak w tym momencie powinniśmy zwrócić uwagę na współczesnego Nautilusa (łodzik) określanego mianem żyjącej skamieniałości. Posiada on proste przegrody (patrz niebieska strzałka), a mimo to doskonale radzi sobie z ciśnieniem na głębokościach, których większość z amonitów raczej by unikała. Możliwe zatem, że pofalowanie, a tym samym skomplikowanie brzegów przegród było swego rodzaju skazą genetyczną nie służącą do niczego (!), a równocześnie cechą nie przeszkadzającą i/lub szkodzącą jej posiadaczom. Dlatego też nie została ona odrzucona – pojawiała się w kolejnych generacjach amonitów i podlegała dalszej ewolucji.

Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie i podstaw odpowiednią cyfrę do wzoru: N 51° 55.A62' E 22° 3A.35A'

Miejsce styku przegród i wewnętrznej ściany muszli amonita to:

1. septa A=1

2. linia lobowa A=0

3. fFragmakon A=4

BIBLIOGRAFIA:

1. ARDUINI P., TERUZZI G., 1982: Prehistoric Atlas. An Illustrated Guide to the Origins of Life on Earth. Vallardi Industrie Grafiche, Reprinted by Macdonald & Co (Publishers) Ltd under the Black Cat Imprint, London.

2. JACKOWICZ E., JAWOROWSKI K., MIZERSKI W., PIEŃKOWSKI G., PLOCH I., WORONCOWA-MARCINOWSKA T., 2009:Muzeum Geologiczne Państwowego Instytutu Geologicznego 1919-2009. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.

3. MACHALSKI M., 2005: Late Maastrichtian and earliest Danian scaphitid ammonites from central Europe: Taxonomy, evolution, and extinction. Acta Palaenotologica Polonica, 50(4): p. 653–696, Warszawa.

OPIS RYCIN:

Ryc. 1. Pofałdowane brzegi przegród amonitów, fot. K. Skurczyńska-Garwolińska (źródło: JACKOWICZ E. i in., 2009)

Ryc. 2. Proste przegrody u współczesnego Nautilusa (źródło: https://pl.wikipedia.org)