Znamy na świecie miejsca i obiekty spektakularne. O ich walorach – przyrodniczych, historycznych, czy też architektonicznych; nikogo nie trzeba przekonywać. Są jednak i takie, których wyjątkowość i piękno jest ukryte, nie narzucające się, dyskretne, a jednak również niezwykle wartościowe. Wystarczy bowiem tylko jedno słowo – Łuków – i już każdy miłośnik paleontologii wie, o co chodzi. Gmina słynie ze świetnie zachowanych muszli amonitów mieniących się cudnymi barwami, których pozazdrościć im może nawet sama tęcza!
Zapraszamy zatem wszystkich – bez wyjątków, na spacer do „Krainy Amonita”. To właśnie tu zapomniane wydarzenia i fakty sprzed ponad 160 mln lat spisane zostały w warstwach jurajskich iłów. Drogę wskażą Wam i uatrakcyjnią skrytki rozlokowane w kształcie spirali (GeoArt), a także liczne ciekawostki z prehistorii – „starszej siostry” historii Gminy Łuków, zawarte w opisach poszczególnych keszy. Ruszajcie! Poznawajcie! Zdobywajcie!
cdn.
Życzymy powodzenia i miłej zabawy!
Za zdobycie 55 keszy z serii otrzymacie od Urzędu Gminy Łuków pamiątkowego drewniaka!
Piszcie na adres: kuc@lukow.ug.gov.pl
We know many places and spectacular objects in the world. No one needs to be persuaded about their qualities - natural, historical or architectural. But there are also those places whose uniqueness and beauty is hidden, not intrusive, discreet, but also extremely valuable. Suffice to say one word - Łuków - and every lover of paleontology knows what is going on. The commune is famous for its well-preserved shells of ammonites that sparkle with such marvelous colors that even the rainbow itself can envy them! Therefore, we invite everyone - without exception, for a walk to “The Land of Ammonite". It is here where forgotten events and facts from over 160 million years ago have been written in layers of Jurassic clays. Caches placed in the shape of a spiral (GeoArt) will guide you and make the journey more attractive. Numerous curiosities/trivia from prehistory - the "elder sister" of the history of the Łuków commune, included in the descriptions of each cache arealso worth reading. Get going! Discover! Find!
If you manage to find 55 caches of the series, you will receive a commemorative wooden geocoin!
Write an emailt to: kuc@lukow.ug.gov.pl
MISJA 05: KRES PANOWANIA AMONITÓW
Amonity były jednymi z najbardziej rozpowszechnionych mięczaków mezozoicznych mórz i oceanów. Zamieszkiwały je przez ponad 350 mln lat – od wczesnego dewonu do ostatniego dnia kredy, który nadszedł nagle i niespodziewanie około 66 mln lat temu. Wówczas to uderzenie planetoidy o szacunkowej średnicy 10 km wywołało katastrofalne efekty dla globalnego środowiska, w tym: gwałtowny wzrost temperatury, szalejące pożary, kwaśne deszcze, gigantyczne fale tsunami, a z czasem przedłużającą się zimę. Był to dzień zagłady dla 75% gatunków kredowej fauny i flory, zarówno lądowej jak i morskiej. Co prawda przetrwały go nieliczne, lokalne grupy amonitów, ale
wkrótce i one podzieliły los swoich pobratymców, chociaż... Ich krewniak – nautilus, nawet dziś trzyma się całkiem dobrze!
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie i podstaw odpowiednią cyfrę do wzoru: N 51° 55.A12' E 22° 20.5A4'
Amonity zamieszkiwałyziemię przez ponad
-
66 milionów lat A=3
-
75 milionów lat A=6
-
350 milionów lat A=0
BIBLIOGRAFIA:
-
ALVAREZ L.W., ALVAREZ W., ASARO F., MICHEL H.V., 1980: Extraterrestrial cause for the Cretaceous–Tertiary extinction. „Science”. 208 (4448), p. 1095–1108.
-
BAILEY J., SEDDON T., 1996: Paleontologia. Seria Oxford Młodym. Edycja polska, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa.
-
MIZERSKI W., ŚWIŁO M., WOŹNIAK P., KRZECZYŃSKA M., OLCZAK-DUSSELDORP I., RELISKO-RYBAK J., DAMRAT M., SZREK P., MADER A., BĄK E., KAMECKA D., ADACH L., KRAMARSKA R., ŚCIBISZ-KOSANOWSKA M., GIERLIŃSKI G., AWDANKIEWICZ H., SINGER T., 2016: Oblicza Ziemi. Wydanie pierwsze. Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
-
SUMNER T., 2017: Here’s how asteroid impact would kill you. Science News, Vol. 191 No. 9.
OPIS RYCIN:
Ryc. 1. Uderzenie planetoidy – późna kreda (źródło: SUMNER T., 2017)
Ryc. 2. Współczesny Nautilus (źródło: https://pl.wikipedia.org)